O ρόλος του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης ως διαπιστευμένου Εθνικού Συσσωρευτή Πολιτιστικών Δεδομένων για τη Europeana

Έχοντας συγκεντρώσει πάνω από 500.000 ψηφιακά πολιτιστικά τεκμήρια από 59 ελληνικούς φορείς πολιτισμού και έχοντας διαθέσει πάνω από 150.000 από αυτά στη Europeana, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) έχει αναλάβει τον ρόλο του διαπιστευμένου εθνικού συσσωρευτή πολιτιστικού περιεχομένου για τη Europeana, μέσω της υποδομής SearchCulture.gr που αναπτύσσει. 

Η ευρωπαϊκή πύλη πολιτιστικού περιεχομένου Europeana λειτουργεί από το 2009 και αποτελεί την πλέον προβεβλημένη πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον χώρο της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς, διαδραματίζοντας καταλυτικό ρόλο ως προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό των πολιτιστικών φορέων. Από πολύ νωρίς, η Europeana υιοθέτησε τις αρχές των Διασυνδεδεμένων Δεδομένων (Linked Data), με βάση τις οποίες ανέπτυξε και καθιέρωσε το πρότυπο ανταλλαγής δεδομένων Europeana Data Model, ενώ προωθεί δυναμικά την υιοθέτηση των πρότυπων, τυποποιημένων ανοικτών αδειών χρήσης, όπως οι άδειες Creative Commons για τη διευκόλυνση του ελεύθερου διαμοιρασμού και της επανάχρησης της πολιτιστικής πληροφορίας που ανήκει στον Δημόσιο Τομέα.

Η Europeana συγκεντρώνει πάνω από 50 εκατ. τεκμήρια από 2.500 φορείς από όλη την Ευρώπη. Στο πλαίσιο της πολιτικής της, συνεργάζεται με θεματικούς και εθνικούς συσσωρευτές, οι οποίοι αναλαμβάνουν να προσφέρουν υπηρεσίες υποστήριξης και την ένταξη των συλλογών των επιμέρους φορέων-παρόχων στη Europeana μέσω των υποδομών τους. 

Στη διαδικτυακή πύλη SearchCulture.gr του ΕΚΤ, η οποία έχει εμπλουτιστεί με νέες συλλογές και λειτουργικότητες, διατίθενται σήμερα περίπου 500.000 τεκμήρια ιστορίας, αρχαιολογίας, τέχνης και υλικού πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, όπως φωτογραφίες, κείμενα, ηχογραφήσεις, βίντεο και χάρτες. Στους φορείς που συμμετέχουν περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων μουσεία, αρχεία, εφορείες αρχαιοτήτων, δήμοι, πολιτιστικά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα και βιβλιοθήκες, μεταξύ των οποίων η Εθνική Πινακοθήκη, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το  Ίδρυμα Ωνάση, το Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, το Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου, η Ιστορική & Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, το Λαογραφικό & Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης, η Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία και η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. Από τις συλλογές των φορέων αυτών, πάνω από 150.000 τεκμήρια έχουν ήδη διατεθεί μέσω του ΕΚΤ στην Europeana από το 2015.

Στο πλαίσιο του ρόλου του ως εθνικού συσσωρευτή, το ΕΚΤ έχει την ευθύνη της διάθεσης του περιεχομένου το οποίο συσσωρεύει στη Europeana. Δεδομένου ότι σχεδόν το σύνολο των προδιαγραφών ένταξης περιεχομένου, όσον αφορά τις τεχνικές, τεκμηριωτικές και νομικές προϋποθέσεις, αλλά και τα πρότυπα διαλειτουργικότητας, του SearchCulture.gr είναι εναρμονισμένα με εκείνα της Europeana, η διάθεση των δεδομένων των πολιτιστικών φορέων που το επιθυμούν στη Europeana γίνεται με απλό τρόπο και χωρίς καμία επιπλέον διαδικασία για τον φορέα.

Στο πλαίσιο της ένταξης των φορέων που διαχειρίζονται ψηφιακό πολιτιστικό περιεχόμενο στο SearchCulture.gr και τη Europeana, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες και υποστήριξη αναφορικά με τα χρησιμοποιούμενα πρότυπα τεκμηρίωσης και διαλειτουργικότητας, την επιλογή των κατάλληλων τυποποιημένων ανοικτών αδειών χρήσης και τον σημασιολογικό εμπλουτισμό των δεδομένων του φορέα.

Το SearchCulture.gr διαθέτει μία πρότυπη αρθρωτή υποδομή συσσώρευσης που καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής της συσσώρευσης περιεχομένου, από τη συγκομιδή, τον έλεγχο και τον σημασιολογικό εμπλουτισμό, στην «έξυπνη», κεντρική διάθεση και στην ασφαλή διαφύλαξη των ψηφιακών πόρων. Επίσης, τα δεδομένα του SearchCulture.gr διατίθενται τόσο μέσω Web API όσο με τη μορφή Διασυνδεδεμένων Δεδομένων. Με τον τρόπο αυτό, το περιεχόμενο αυτό μπορεί να ενσωματωθεί σε άλλες εφαρμογές και δικτυακούς τόπους και να αξιοποιηθεί περαιτέρω στην εκπαίδευση, την έρευνα και τις πολιτιστικές & δημιουργικές βιομηχανίες.

Συμμετοχή του ΕΚΤ στο έργο Εuropeana Common Culture

Από τον Ιανουάριο του 2019, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης συμμετέχει επίσης ως εταίρος στο ευρωπαϊκό έργο Europeana Common Culture, το οποίο αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας των εθνικών συσσωρευτών με τη Europeana μέσα από την αύξηση του περιεχομένου Ανοικτής Πρόσβασης στην ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη και στην εναρμόνιση των πολιτικών, των τεχνολογιών και των υποδομών που διέπουν τη συσσώρευση και τη συνολικότερη διάχυση του έργου της Europeana. Με την ολοκλήρωση του έργου, τον Ιούνιο του 2020, το ΕΚΤ στοχεύει στον πολλαπλασιασμό και τη βελτίωση της ποιότητας του ελληνικού περιεχομένου που διατίθεται στη Europeana. Το έργο συντονίζει το Europeana Foundation και συμμετέχουν 24 πάροχοι/συσσωρευτές από την Ευρώπη.

Η ένταξη των ψηφιακών συλλογών των φορέων στο SearchCulture.gr και τη Europeana, διασφαλίζει για τους φορείς τη διάθεση των συλλογών τους διαδικτυακά με πρότυπο τρόπο, την αύξηση της επισκεψιμότητας και της προβολής των ψηφιακών τους συλλογών στο εθνικό και το διεθνές περιβάλλον και την ενσωμάτωση τους σε ένα ευρύ δίκτυο φορέων πολιτισμού, που ενημερώνονται, συνεργάζονται και πρωτοστατούν στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας για την ανοικτή διάθεση των συλλογών τους.

Αν είστε φορέας που διαθέτει ψηφιακές πολιτιστικές συλλογές, ενημερωθείτε για τα οφέλη και τον τρόπο ένταξης των συλλογών σας στο SearchCulture.gr και γίνετε μέλος ενός ισχυρού δικτύου φορέων πολιτισμού!