ΕΙΚΩΝ: Ένα επιστημονικό περιοδικό για την Ιστορία της Βυζαντινής Φιλοσοφίας στην πλατφόρμα eJournals του ΕΚΤ

Σε μία νέα εκδοτική συνεργασία προχώρησε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) για την ηλεκτρονική διάθεση του επιστημονικού περιοδικού «ΕΙΚΩΝ – Επιθεώρηση Βυζαντινής Φιλοσοφίας» που εκδίδει το Εργαστήριο Μελέτης Θεσμικού Λόγου, του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

To επιστημονικό περιοδικό «ΕΙΚΩΝ/ICON» έχει ως σκοπό την προώθηση της έρευνας στον τομέα της Βυζαντινής Φιλοσοφίας και των συναφών της κλάδων (οντολογία, μεταφυσική, φιλοσοφική θεολογία, φιλοσοφική ψυχολογία, γνωσιοθεωρία, επιστημολογία, αισθητική, κ.ά.) από την άποψη τόσο της ιστορίας της φιλοσοφίας όσο και της συστηματικής φιλοσοφίας. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται επίσης στις φιλοσοφικές εκφράσεις ως μορφές θεσμικού λόγου και στις διάφορες θεσμίσεις (δίκαιο, θεολογία, επιστήμες) που αφορούν λιγότερo ή περισσότερο τη φιλοσοφία.

Στο περιοδικό δημοσιεύονται πρωτότυπα άρθρα στην ελληνική, αγγλική και γαλλική γλώσσα δυο φορές τον χρόνο, ενώ όλα τα υπό δημοσίευση άρθρα υποβάλλονται σε ανώνυμη αξιολόγηση από την επιστημονική επιτροπή του περιοδικού. Ο Γιώργος Αραμπατζής, Αναπληρωτής Καθηγητής Βυζαντινής Φιλοσοφίας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Μελέτης Θεσμικού Λόγου, του Τμήματος Φιλοσοφίας, του ΕΚΠΑ, στον πρόλογο του πρώτου τεύχους του περιοδικού αναφέρει ότι «η περιοδική σειρά «ΕΙΚΩΝ / ICON» που εστιάζει στη Βυζαντινή Φιλοσοφία, φιλοδοξεί να μην περιορίζεται στην αντίστοιχη ιστορική περίοδο, το αντίθετο μάλιστα».

Ο Γ. Αραμπατζής, μεταξύ άλλων, αναφέρει επίσης ότι «η Βυζαντινή Φιλοσοφία ως κλάδος της ιστορίας της φιλοσοφίας θέτει μια σειρά από ζητήματα, ανάμεσα στα οποία το λιγότερο σημαντικό δεν είναι εκείνο της ιστορίας της ορθολογικότητας. Η συμβολή των διαφόρων τάσεων της σύγχρονης σκέψης και θεωρίας στο έργο των ιστορικών της φιλοσοφίας δεν πρέπει να παραβλέπεται αφού είναι καθοριστική για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ιστορικότητα και τη σχέση μας με αυτή και με τις πολιτιστικές δομές που χρωματίζουν την μακριά διάρκεια των διάφορων μορφών κουλτούρας».

Το πρώτο τεύχος του περιοδικού που μόλις κυκλοφόρησε περιλαμβάνει, εκτός του προλόγου, τα εξής παρακάτω έξι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα επιστημονικά άρθρα:

• H φιλοσοφική πρόσληψη της βυζαντινής φιλοσοφίας, του Παντελή Γκολίτση,
• Γιατί το Βυζάντιο; Από την πλευρά της φυσικής φιλοσοφίας και των επιστημών, της Γιάννας  Κατσιαμπούρα,
• Το Περὶ προνοίας του Θεοδώρητου Κύρρου ως καινοτόμος προσέγγιση της συνεργασίας πλούσιων και φτωχών, του Γεράσιμου Μέριανου,
• Γρηγόριος Νύσσης: Από τη θεολογική ανθρωπολογία στην ανθρωπολογική φυσιολογία, του Χρήστου Τερέζη,
• Το Ανολοκλήρωτο Ον και η Χριστιανική Αγάπη, του Σωτήρη Φουρνάρου,
• Προβλήματα της σπουδής της βυζαντινής φιλοσοφίας, της Χαράς Κουτρουφίνη.

Περισσότερες πληροφορίες για την εκδοτική επιτροπή, για τις πολιτικές και το περιεχόμενο του περιοδικού είναι διαθέσιμες στην πλατφόρμα eJournals.

Εργαστήριο Μελέτης Θεσμικού Λόγου

Το Εργαστήριο Μελέτης Θεσμικού Λόγου εγκρίθηκε από την Γ΄ Γενική Συνέλευση του Τομέα Φιλοσοφίας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, την 15/5/2018, ύστερα από πρόταση του Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Γεωργίου Αραμπατζή, o οποίος και εκλέχθηκε Διευθυντής του Εργαστηρίου.

Το Εργαστήριο έχει ως αντικείμενο έρευνας και επιστημονικής δραστηριότητας τις ελληνικές, θεσμικές, γλωσσικές πρακτικές καθ’όλο το χρονικό φάσμα της ιστορίας μας, από την Αρχαιότητα και δια του Βυζαντίου έως τη νεωτερικότητα, με ιδιαίτερη έμφαση στη Βυζαντινή Περίοδο ως αποφασιστικής σημασίας για τη διαμόρφωση του καθόλου θεσμικού λόγου. Ο όρος «γλωσσικές πρακτικές» αναφέρεται στα σημεία σύμπτωσης των ιδιωτικών βουλήσεων με τις δημόσιες κανονιστικότητες και, υπό την ευρεία έννοια, παραπέμπει στην ανάπτυξη ενός ήθους ικανού να ρυθμίζει τις ιδιωτικότητες σύμφωνα με τη γλώσσα και έκφραση των θεσμών. Ο θεσμικός λόγος, έτσι, εμφανίζεται ρυθμιστικός των ιδιωτικοτήτων και της εκφραστικής κανονιστικότητας.

Το Εργαστήριο εστιάζει την έρευνά του σε τυπικά θεωρητικά κείμενα της σχετικής παράδοσης αλλά και σε άτυπα θεωρητικώς τεκμήρια όπως π.χ. νομοθετικές πρωτοβουλίες, εκπαιδευτικά προγράμματα, μανιφέστα, αυτοβιογραφικά ντοκουμέντα, αναπαραστάσεις της καθημερινότητας των πρακτικών εκφώνησης θεσμικού λόγου, θεωρητικές εξομολογήσεις, οπτικές τεκμηριώσεις κ.ά., στη βάση μιας ανάλυσης που θα διερευνά τις σχέσεις της φιλοσοφίας και του θεωρητικού λόγου με τις συγκεκριμένες γλωσσικές πρακτικές στη βάση ιστορικά εντοπισμένων  επιστημονικών, γλωσσικών και παιδευτικών εκφάνσεων.

Η πλατφορμα eJournals για ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά

Στο πλαίσιο της συνεργασίας των δύο φορέων, το ΕΚΤ παρέχει τις υποδομές για την ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού και το Εργαστήριο Μελέτης Θεσμικού Λόγου έχει την επιστημονική επιμέλεια του περιεχομένου.

Η πλατφόρμα  ηλεκτρονικών περιοδικών eJournals της υπηρεσίας ePublishing του ΕΚΤ, φιλοξενεί μέχρι στιγμής 52 υψηλής ποιότητας επιστημονικά περιοδικά και προσφέρει ένα ενιαίο περιβάλλον έκδοσης και ανοικτής πρόσβασης σε έγκριτο περιεχόμενο, ενισχύοντας την ακαδημαϊκή επικοινωνία και την ερευνητική δραστηριότητα.

H αναβάθμιση και επέκταση της πλατφόρμας eJournals με νέες λειτουργικότητες, πραγματοποιείται από το ΕΚΤ στο πλαίσιο της πράξης “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας: Υποδομή Συσσώρευσης, Τεκμηρίωσης και Διάθεσης Ψηφιακού Περιεχομένου με διασφάλιση διαλειτουργικότητας, μακροχρόνιας διατήρησης και ανοικτής πρόσβασης”. Η πράξη υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα” (ΕΣΠΑ 2014-2020) και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εθνικούς πόρους.