Ζητήματα διανοητικής ιδιοκτησίας στην Τεχνητή Νοημοσύνη σε νέα έκδοση του ΟΟΣΑ

Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δημοσίευσε πρόσφατα την έκδοση με τίτλο «Intellectual property issues in artificial intelligence trained on scraped data» για τη διανοητική ιδιοκτησία και τη συλλογή δεδομένων στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η έκδοση, η οποία δημοσιεύθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2025, είναι το αποτέλεσμα της Ομάδας Εργασίας για τη Διακυβέρνηση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AIGO) του ΟΟΣΑ και της Παγκόσμιας Συνεργασίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη (GPAI) και προσφέρει μια εις βάθος ανάλυση των νομικών και ρυθμιστικών ζητημάτων που εγείρει η χρήση δεδομένων στο πλαίσιο της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η έκδοση παρέχει μια λεπτομερή επισκόπηση των νομικών προκλήσεων που αφορούν τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, εστιάζοντας ιδιαίτερα στη χρήση δεδομένων που εξάγονται μέσω αυτοματοποιημένων τεχνικών συλλογής, όπως το data scraping (αυτόματη εξαγωγή δεδομένων από ιστοσελίδες, βάσεις δεδομένων και κοινωνικά δίκτυα), και αναδεικνύει τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η συλλογή αυτών των δεδομένων χωρίς τη συναίνεση των δημιουργών ή των κατόχων των δικαιωμάτων.

Η εφαρμογή των νόμων περί διανοητικής ιδιοκτησίας και των πρακτικών εξόρυξης δεδομένων (Text and Data Mining – TDM) διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προκλήσεις στην ερμηνεία και εφαρμογή των υφιστάμενων νομοθετικών πλαισίων. Η ανάλυση περιλαμβάνει παραδείγματα από δικαστικές υποθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες δικαιοδοσίες, καθώς και διάφορες νομικές ερμηνείες που σχετίζονται με την εξόρυξη δεδομένων και τις εξαιρέσεις που ισχύουν σε ορισμένες περιπτώσεις.

Σύμφωνα με την έκδοση, η χρήση δεδομένων που έχουν εξαχθεί μέσω scraping επηρεάζει ένα ευρύ φάσμα τομέων της διανοητικής ιδιοκτησίας, περιλαμβάνοντας τα πνευματικά δικαιώματα, τα δικαιώματα βάσεων δεδομένων, τα εμπορικά σήματα, τα εμπορικά απόρρητα και τα ηθικά δικαιώματα των δημιουργών, καθώς και τα δικαιώματα προσωπικών δεδομένων.

Για την επίλυση αυτών των ζητημάτων, η έκδοση προτείνει τις εξής πρακτικές:

• Κώδικας δεοντολογίας για τα εξαχθέντα δεδομένα μέσω αυτοματοποιημένης συλλογής: Σύνταξη ενός πλαισίου που θα καθορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση αυτών των δεδομένων από ερευνητικά ιδρύματα, επιχειρήσεις και τεχνολογικές πλατφόρμες.
• Τυποποιημένα τεχνικά εργαλεία: Ανάπτυξη μηχανισμών που θα επιτρέπουν την παρακολούθηση και τον έλεγχο της πρόσβασης σε δεδομένα, καθώς και την αυτοματοποιημένη παρακολούθηση των συμβάσεων και τη δημιουργία συστημάτων άμεσης πληρωμής στους κατόχους των δικαιωμάτων.
• Συμβατικοί όροι: Δημιουργία πρότυπων όρων για τις συμβάσεις χρήσης δεδομένων, οι οποίοι θα προσφέρουν μεγαλύτερη νομική σαφήνεια στους όρους συμφωνίας μεταξύ δημιουργών και χρηστών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.
• Εκστρατεία ενημέρωσης: Προώθηση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους στη σύγχρονη εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.

Συμπερασματικά, η έκθεση αναγνωρίζει την ανάγκη για μια ισορροπημένη προσέγγιση, η οποία θα επιτρέπει την καινοτομία στην Τεχνητή Νοημοσύνη, ενώ παράλληλα θα διασφαλίζει την προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Η διαμόρφωση ενός σαφούς και διεθνούς ρυθμιστικού πλαισίου για τη χρήση δεδομένων εκπαίδευσης τεχνητής νοημοσύνης είναι καίριας σημασίας για την ενίσχυση της συνεργασίας και την εξασφάλιση ενός βιώσιμου νομικού περιβάλλοντος.

Για περισσότερες πληροφορίες και πρόσβαση στην πλήρη έκθεση, πατήστε εδώ.

Ο ρόλος του ΕΚΤ

Συνεργαζόμενος με περισσότερες από 100 χώρες, ο ΟΟΣΑ είναι ένα παγκόσμιο φόρουμ πολιτικής που προωθεί καλές πρακτικές για τη διατήρηση της ατομικής ελευθερίας καθώς και τη βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης & Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), συμμετέχοντας ως Εθνικός Εκπρόσωπος στον ΟΟΣΑ, προωθεί τις θέσεις της Ελλάδας, συνεισφέρει στη διαμόρφωση πολιτικών ψηφιακής οικονομίας, επιστήμης και τεχνολογίας και συμβάλλει με τις δράσεις του στην ψηφιακή αναβάθμιση της χώρας. Πιο συγκεκριμένα, στελέχη του ΕΚΤ συμμετέχουν ενεργά και στην Ομάδα Εργασίας για τη Διακυβέρνηση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AIGO).

Οι Επιτροπές και οι Ομάδες Εργασίες του ΟΟΣΑ, στις οποίες συμμετέχει το ΕΚΤ εκπροσωπώντας τη χώρα, ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ των χωρών μελών του, αλλά και με τα κράτη μη μέλη, σύμφωνα με τη στρατηγική του Οργανισμού για τις παγκόσμιες σχέσεις, στοχεύοντας στην προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών και στον συντονισμό των πολιτικών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.