Η σημασία των έξυπνων στατιστικών στη δημιουργία έξυπνων και καινοτόμων πόλεων

Ένα ξεχωριστό συνέδριο, για τα ελληνικά αλλά και τα ευρωπαϊκά δεδομένα, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στις 5 και 6 Οκτωβρίου 2018 στην Καλαμάτα. Θέμα του διεθνούς συνεδρίου SmartStatistics4SmartCities ήταν η αξιοποίηση και η εφαρμογή των έξυπνων στατιστικών στις πόλεις, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της καθημερινότητας των πολιτών. Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν οι προκλήσεις και οι προοπτικές της αυξανόμενης χρήσης των έξυπνων στατιστικών για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των πόλεων, καθώς και σχετικές πρωτοβουλίες που υλοποιούνται σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

Το συνέδριο, το οποίο διοργάνωσαν η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), η Eurostat, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, ο Δήμος Καλαμάτας και το 2ο Λύκειο Καλαμάτας, παρακολούθησαν στελέχη ευρωπαϊκών οργανισμών και εθνικών στατιστικών αρχών, εκπρόσωποι δημοτικών αρχών, ερευνητές, ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες, φοιτητές, μαθητές.

Οι πολλές και ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις, από διακεκριμένους Έλληνες και ξένους ομιλητές, ανέδειξαν τη διεθνή τάση για απόκτηση στατιστικών δεδομένων που προέρχονται από τη χρήση φορητών και καταναλωτικών ηλεκτρονικών συσκευών, καθώς και τις ευκαιρίες για βελτίωση της ζωής στις πόλεις με την αξιοποίηση των δεδομένων που παράγουν οι σύγχρονες ηλεκτρονικές συσκευές (κινητά τηλέφωνα, tablets, Internet of Things) και την επεξεργασία τους σε πραγματικό χρόνο. Ο ρόλος και η σημασία των μαζικών δεδομένων (big data), η προστασία της ιδιωτικότητας και οι τεχνολογικές εφαρμογές που αξιοποιούν τις έξυπνες στατιστικές στην καθημερινότητα των πολιτών, ήταν μερικά από τα θέματα που συζητήθηκαν.

Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν εντυπωσιακά παραδείγματα αξιοποίησης των έξυπνων στατιστικών σε ευρωπαϊκές πόλεις. Το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων συγκέντρωσαν οι παρουσιάσεις για τη Ρώμη, το Ελσίνκι και τη Χάγη, καθώς και για ελληνικές πόλεις (Αθήνα, Ηράκλειο, Καλαμάτα, Τρίκαλα) που αξιοποιούν τα ανοικτά δεδομένα και καινοτόμες εφαρμογές. Επίσης, συζητήθηκαν οι εφαρμογές των έξυπνων στατιστικών στους τομείς της υγείας, του τουρισμού, της διαχείρισης της κυκλοφορίας (αστική κινητικότητα), της ναυτιλίας, της επίτευξης των στόχων για την αειφόρο ανάπτυξη.

Ειδικότερα, οι ομιλητές είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν βέλτιστες πρακτικές και χρήσεις αυτών των δεδομένων, καθώς και τα οφέλη από τη χρήση αυτών στη λήψη τεκμηριωμένων πολιτικών και επιχειρηματικών αποφάσεων στο επίπεδο δήμου, περιφέρειας, κ.λπ. Ενδεικτικά θέματα αφορούσαν τον εντοπισμό της βέλτιστης τοποθέτησης σταθμών ηλεκτρικής φόρτωσης αυτοκινήτων, την εξατομικευμένη παροχή τουριστικών υπηρεσιών ανά εθνικότητα, την κυκλοφοριακή επιβάρυνση στις εργάσιμες και μη εργάσιμες ημέρες/ώρες, τη χρήση θέσεων στάθμευσης, την προστασία των απόρων κατά τις περιόδους με έντονα καιρικά φαινόμενα. Επίσης, παρουσιάστηκαν οι υποδομές που έπρεπε να αναπτυχθούν εκ μέρους των δημοσίων φορέων για να μπορούν να παρακολουθούν την εξέλιξη του κάθε φαινομένου.

Η σημασία των έξυπνων στατιστικών για τις πόλεις του 21ου αιώνα

Η θεματική περιοχή των έξυπνων στατιστικών αποτελεί ένα διαρκώς διευρυνόμενο αντικείμενο που προσελκύει το ακαδημαϊκό και ερευνητικό ενδιαφέρον, καθώς επίσης και το ενδιαφέρον των διαμορφωτών δημόσιας πολιτικής. Εδράζεται πάνω στη δυνατότητα απόκτησης πολύ μεγάλου όγκου δεδομένων μέσα από τη χρήση προσωπικών ηλεκτρονικών συσκευών, την επεξεργασία τους και την κατανόηση μοτίβων και τάσεων που αναδεικνύουν, ενδεικτικά, πληθυσμιακές, γεωχωρικές και διαμετακομιστικές αλλαγές.

Ουσιώδες χαρακτηριστικό που διαχωρίζει την παραγωγή στατιστικών δεικτών επί αυτών των δεδομένων από άλλες παραδοσιακές στατιστικές πρακτικές, είναι η δυνατότητα επεξεργασίας αυτών των μεγάλου όγκου δεδομένων ανά πάσα στιγμή. Ακριβώς επειδή υπάρχει το πληροφοριακό υπόβαθρο ως υποδομή (χρήση προσωπικών ηλεκτρονικών συσκευών), η συλλογή των δεδομένων γίνεται αυτοματοποιημένα, ενώ οι κύκλοι συλλογής μπορεί να έως είναι και διαρκείς. Αυτή η συνεχής ροή δεδομένων μετατρέπει το απλό δεδομένο σε πληροφορία επί του φαινομένου – εξού και η μετεξέλιξη των στατιστικών πρακτικών σε "έξυπνες". Τα παραπάνω χαρακτηριστικά διακρίνουν αυτές τις στατιστικές από τους ετήσιους απογραφικούς ή δειγματοληπτικούς κύκλους ερευνών των συνήθων στατιστικών ερευνών.

Αποτέλεσμα αυτής της συνεχούς παρακολούθησης εξέλιξης ενός φαινομένου είναι η σε βάθος κατανόηση του, η συσχέτιση με πλήθος άλλων μεταβλητών, κ.λπ. Πέρα από το ερευνητικό ενδιαφέρον, τα παραπάνω αποτελούν πεδίο αυξανόμενης δημόσιας πολιτικής, αφού γίνεται αντιληπτό ότι αυτός ο βαθμός κατανόησης της εξέλιξης ενός φαινομένου δίνει τη δυνατότητα να ληφθούν περισσότερο τεκμηριωμένες αποφάσεις που αφορούν, π.χ. τον αστικό ιστό, την προσβασιμότητα των πεζών, την κινητικότητα των μονάδων αποκομιδής σκουπιδιών, την ιχνηλασιμότητα μεταφορικών μονάδων, όπως πλοία, και των προϊόντων που μεταφέρουν, βέλτιστες τουριστικές προσφορές.

Οι έξυπνες στατιστικές συμβάλλουν, συνεπώς, στον ψηφιακό μετασχηματισμό των πόλεων, μέσα από την παροχή νέων ψηφιακών υπηρεσιών που στηρίζονται στην ανοικτότητα (ανοικτό λογισμικό, ανοικτά δεδομένα, κ.ά.) και τη βιωσιμότητα.

Όπως κάθε ζήτημα τεχνολογικής αλλαγής, η αυξανόμενη χρήση αυτών των στατιστικών δεικτών αναδεικνύει μία σειρά από ζητήματα που απαιτούν προσοχή. Μεταξύ αυτών είναι και το ζήτημα της διασφάλισης της ομοιογένειας των στατιστικών δεικτών που παράγονται – κάτι που θα επιτρέψει τη συγκρισιμότητα μεταξύ δήμων, πόλεων, κ.λπ. Η παραγωγή εναρμονισμένων στατιστικών δεικτών είναι βασική προϋπόθεση για τη μετεξέλιξη των έξυπνων αυτών στατιστικών σε εθνικά και διεθνικά στατιστικά προϊόντα.

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η προστασία των προσωπικών και ευαίσθητων στοιχείων. Δεδομένης της εξατομικευμένης παροχής δεδομένων και μετά-δεδομένων πρέπει να διασφαλιστεί η διαδικασία ανωνυμοποίησης και μία σειρά από σχετικά ζητήματα, όπως η διατήρηση των δεδομένων στον χρόνο. Σχετικό με αυτό είναι το ζήτημα του ποιος διατηρεί τα δεδομένα. Είναι οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι, οι δημόσιοι φορείς ή οι στατιστικές αρχές; Προφανώς αυτό είναι πολυπαραμετρικό πρόβλημα το οποίο συναρτάται και με την ύπαρξη κατάλληλου αποθηκευτικού χώρου για δεδομένα που αυξάνονται εκθετικά.

Στο συνέδριο της Καλαμάτας παρουσιάστηκαν όλα τα ανωτέρω ζητήματα που αναδεικνύει η εφαρμογή των έξυπνων στατιστικών στη λειτουργία των πόλεων. Όπως επισημάνθηκε από τους συνέδρους, η διενέργεια τέτοιων εκδηλώσεων, με την ανταλλαγή απόψεων και τις συζητήσεις μεταξύ στατιστικών αρχών, θεσμικών φορέων, τοπικής αυτοδιοίκησης, ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων και των πολιτών, συμβάλλει ουσιαστικά στη διερεύνηση όλων των πτυχών του θέματος και των πιθανών τους λύσεων.  

Το βίντεο και οι παρουσιάσεις του συνεδρίου διατίθενται στην ιστοσελίδα  http://www.statistics.gr/event/smart-statistics.

Smart Statistics for Smart Cities Conference, Day 1 (05/10/18)

Smart Statistics for Smart Cities Conference, Day 2 (06/10/2018)

Ο ρόλος του ΕΚΤ στην παραγωγή στατιστικών Έρευνας και Καινοτομίας

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) ως φορέας και εθνική αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος (ΕΛΣΣ), έχει στόχο την ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση υψηλής ποιότητας στατιστικών στους τομείς της Έρευνας, Τεχνολογίας, Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΤΑΚ). Κεντρική δράση στον τομέα αυτό έχει η παραγωγή των εθνικών στατιστικών ΕΤΑΚ.

Ειδικότερα, το ΕΚΤ συλλέγει δεδομένα για την Έρευνα & Ανάπτυξη, την Καινοτομία στις επιχειρήσεις, τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις, την ερευνητική δραστηριότητα σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Διεξάγει μελέτες και δημοσιεύει  εκδόσεις που συμβάλλουν στην αποτύπωση και κατανόηση του εθνικού συστήματος έρευνας και καινοτομίας, ενώ χαρτογραφεί το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και αναδεικνύει τα αποτελέσματα της δραστηριότητάς του. Τροφοδοτεί, έτσι, τις πολιτικές έρευνας, ανάπτυξης, καινοτομίας με ποιοτικά στοιχεία και δείκτες.

Σε αυτή την προσπάθεια άντλησης στοιχείων και αποτύπωσης στοιχείων ΕΤΑΚ στην Ελλάδα, το ΕΚΤ διευρύνει τη συνεργασία του με τους δήμους σε όλη τη χώρα, οι οποίοι παίζουν έναν σημαντικό ρόλο στο οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα αυξάνονται οι παρεχόμενες υπηρεσίες των δήμων, οι οποίες ενσωματώνουν καινοτόμες εφαρμογές και υπηρεσίες για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Μέσα από συνεργασίες λοιπόν με τις δημοτικές και περιφερειακές αρχές, το ΕΚΤ θα επιδιώξει, το επόμενο διάστημα, να αναδείξει ην ερευνητική και καινοτομική δραστηριότητά τους.