Οι νέες πρωτοβουλίες της ΕΕ για το Ευρωπαϊκό Νέφος Ανοικτής Επιστήμης και την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το σχέδιό της για υπηρεσίες βασιζόμενες στο υπολογιστικό νέφος και για τη δημιουργία υποδομής δεδομένων παγκόσμιας εμβέλειας, προκειμένου η επιστήμη, οι επιχειρήσεις και οι δημόσιες υπηρεσίες να επωφελούνται από την επανάσταση των μαζικών δεδομένων. Ενισχύοντας και διασυνδέοντας τις υπάρχουσες ερευνητικές υποδομές, η Επιτροπή θα δημιουργήσει ένα νέο Ευρωπαϊκό Νέφος Ανοικτής Επιστήμης, στο οποίο θα έχουν πρόσβαση 1,7 εκατ. ερευνητές και 70 εκατ. επαγγελματίες και θα λειτουργεί ως εικονικό περιβάλλον για την αποθήκευση, την κοινοποίηση και την επαναχρησιμοποίηση δεδομένων σε διεπιστημονικό και διασυνοριακό επίπεδο. Αυτή η παγκόσμιας εμβέλειας υποδομή θα διασφαλίσει τη συμμετοχή της Ευρώπης στον παγκόσμιο αγώνα δρόμου για πληροφορική υψηλών επιδόσεων, σύμφωνα με τις οικονομικές δυνατότητες και το δυναμικό γνώσεων που διαθέτει.

Αναλυτικότερα, το Ευρωπαϊκό Νέφος Ανοικτής Επιστήμης θα βασίζεται στην ευρωπαϊκή υποδομή δεδομένων που διαθέτει δίκτυα υψηλής ευρυζωνικότητας, χώρους αποθήκευσης μεγάλης κλίμακας και συστήματα υπερυπολογιστών αναγκαία για την αποτελεσματική πρόσβαση και επεξεργασία μεγάλων συνόλων δεδομένων αποθηκευμένων στο υπολογιστικό νέφος. Η βάση των χρηστών θα εστιάζει αρχικά στην επιστημονική κοινότητα, τόσο στην Ευρώπη όσο και στους παγκόσμιους εταίρους της, ενώ σταδιακά θα διευρυνθεί για να συμπεριλάβει τον δημόσιο τομέα και τη βιομηχανία.

Ο Επίτροπος Έρευνας, Επιστήμης και Καινοτομίας, Carlos Moedas, δήλωσε σχετικά: «Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα Ευρωπαϊκό Νέφος Ανοικτής Επιστήμης, ώστε να κάνουμε την επιστήμη πιο αποτελεσματική και παραγωγική και να διευκολύνουμε εκατομμύρια επιστήμονες στην ανταλλαγή και την ανάλυση των δεδομένων της έρευνας σε αξιόπιστο περιβάλλον χωρίς περιορισμούς όσον αφορά την τεχνολογία, τους επιστημονικούς κλάδους και τα σύνορα. Ακούσαμε με προσοχή την έκκληση της επιστημονικής κοινότητας για τη δημιουργία υποδομών στον τομέα της ανοικτής επιστήμης και με αυτό το ολοκληρωμένο σχέδιο θα μπορούν να αρχίσουν οι εργασίες. Τα οφέλη των ανοικτών δεδομένων για τους ευρωπαϊκούς κλάδους της επιστήμης και της οικονομίας και για την κοινωνία της Ευρώπης θα είναι τεράστια».

Η Επιτροπή θα θέσει σταδιακά σε εφαρμογή την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για το υπολογιστικό νέφος μέσω μιας σειράς δράσεων, όπως:

• Από το 2016: τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νέφους Ανοικτής Επιστήμης για τους Ευρωπαίους ερευνητές και τους επιστημονικούς συνεργάτες τους σε όλον τον κόσμο με την ενσωμάτωση και ενοποίηση πλατφορμών ηλεκτρονικών υποδομών, τη συγκέντρωση των υφιστάμενων επιστημονικών υπολογιστικών νεφών και των υποδομών έρευνας και τη στήριξη της ανάπτυξης υπηρεσιών βασιζόμενων στο υπολογιστικό νέφος.
• 2017: το άνοιγμα εξ ορισμού όλων των επιστημονικών δεδομένων που θα παράγονται στο πλαίσιο μελλοντικών έργων του προγράμματος για την Έρευνα και Καινοτομία «Ορίζοντας 2020» ύψους 77 δισ. ευρώ, ώστε να διασφαλίζεται ότι η επιστημονική κοινότητα θα μπορεί να επαναχρησιμοποιεί τον τεράστιο όγκο δεδομένων που παράγει.
• 2018: την έναρξη μιας εμβληματικής πρωτοβουλίας για την επιτάχυνση της εκκολαπτόμενης ανάπτυξης της κβαντικής τεχνολογίας, η οποία αποτελεί τη βάση της επόμενης γενιάς υπερυπολογιστών.
• Μέχρι το 2020: ανάπτυξη και αξιοποίηση ευρωπαϊκών υποδομών μεγάλης κλίμακας για υψηλών επιδόσεων πληροφορική, αποθήκευση δεδομένων και δίκτυα, μέσω της απόκτησης δύο πρωτοτύπων υπερυπολογιστών επόμενης γενιάς, της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού κέντρου μαζικών δεδομένων και της αναβάθμισης του κεντρικού δικτύου για την έρευνα και την καινοτομία (GEANT).

Εκτός από την ευρωπαϊκή ερευνητική κοινότητα, στο Ευρωπαϊκό Νέφος Ανοικτής Επιστήμης και στην ευρωπαϊκή υποδομή δεδομένων θα έχουν πρόσβαση και θα αποκομίζουν οφέλη πολλοί άλλοι χρήστες, όπως:

• Οι επιχειρήσεις, οι οποίες θα έχουν οικονομικά προσιτή και εύκολη πρόσβαση σε δεδομένα και υποδομές πληροφορικής υψηλού επιπέδου, καθώς και σε πληθώρα επιστημονικών δεδομένων που καθιστούν δυνατή την καινοτομία που βασίζεται στα δεδομένα. Αυτό θα ωφελήσει κυρίως τις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες συνήθως δεν έχουν πρόσβαση σε τέτοιους πόρους.
• Η βιομηχανία, η οποία θα αποκομίσει οφέλη από τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος υπολογιστικού νέφους μεγάλης κλίμακας, το οποίο υποστηρίζει την ανάπτυξη νέων ευρωπαϊκών τεχνολογιών όπως μικροκυκλωμάτων (τσιπ) χαμηλής κατανάλωσης για υπολογιστές υψηλών επιδόσεων.
• Οι δημόσιες υπηρεσίες, οι οποίες θα επωφεληθούν από την αξιόπιστη πρόσβαση σε ισχυρούς υπολογιστικούς πόρους και τη δημιουργία μιας πλατφόρμας για το άνοιγμα των δεδομένων και των υπηρεσιών τους, οδηγώντας σε φθηνότερες, ταχύτερες και καλύτερα διασυνδεδεμένες δημόσιες υπηρεσίες. Οι ερευνητές θα επωφεληθούν επίσης από τη διαδικτυακή πρόσβαση στον πλούτο των δεδομένων που προκύπτουν από τις δημόσιες υπηρεσίες. 

Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων για την ενίσχυση της θέσης της Ευρώπης στον τομέα της καινοτομίας που βασίζεται στα δεδομένα και αποσκοπεί στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της συνοχής, καθώς και στη δημιουργία μιας ψηφιακής ενιαίας αγοράς στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο της Στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, η Επιτροπή παρουσίασε, επιπλέον, μία νέα δέσμη μέτρων, στόχος των οποίων είναι η στήριξη και η διασύνδεση των εθνικών πρωτοβουλιών για την ψηφιοποίηση της βιομηχανίας και των συναφών υπηρεσιών σε όλους τους κλάδους, καθώς και η τόνωση των επενδύσεων μέσω στρατηγικών εταιρικών σχέσεων και δικτύων. Επιπλέον στόχοι είναι να επισπευσθεί η ανάπτυξη κοινών προτύπων σε τομείς προτεραιότητας, όπως τα δίκτυα επικοινωνίας 5G ή η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, και να εκσυγχρονιστούν οι δημόσιες υπηρεσίες.

Αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ήδη θέσει σε εφαρμογή στρατηγικές για να στηρίξουν την ψηφιοποίηση της βιομηχανίας, απαιτείται, όμως, ολοκληρωμένη προσέγγιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να αποφευχθεί ο κερματισμός των αγορών και να αξιοποιηθούν τα οφέλη των ψηφιακών εξελίξεων, όπως το διαδίκτυο των πραγμάτων. Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης, η Επιτροπή:

• θα βοηθήσει στον συντονισμό των εθνικών και περιφερειακών πρωτοβουλιών για την ψηφιοποίηση της βιομηχανίας, διατηρώντας συνεχή διάλογο με όλους τους ενδιαφερόμενους παράγοντες σε επίπεδο ΕΕ και συστήνοντας πλαίσιο διακυβέρνησης σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία
• θα εστιάσει επενδύσεις στις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της ΕΕ και θα ενθαρρύνει σθεναρά την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν το επενδυτικό σχέδιο της ΕΕ και τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία
• θα επενδύσει 500 εκατ. ευρώ σε ένα πανενωσιακό δίκτυο κόμβων ψηφιακής καινοτομίας (κέντρων αριστείας στον τομέα της τεχνολογίας), όπου οι επιχειρήσεις θα μπορούν να λαμβάνουν συμβουλές και να δοκιμάζουν ψηφιακές καινοτομίες
• θα εκπονήσει πιλοτικά προγράμματα μεγάλης κλίμακας για να ενισχύσει το διαδίκτυο των πραγμάτων, την προηγμένη μεταποίηση και τις τεχνολογίες σε έξυπνες πόλεις και κατοικίες, σε συνδεδεμένα αυτοκίνητα ή στις υπηρεσίες κινητής υγείας
• θα θεσπίσει μελλοντικά βιώσιμη νομοθεσία, η οποία θα στηρίξει την ελεύθερη ροή δεδομένων και θα διασαφηνίσει την κυριότητα των δεδομένων που παράγονται από αισθητήρες και έξυπνες συσκευές. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει επίσης τους κανόνες για την ασφάλεια και την ευθύνη των αυτόνομων συστημάτων
• θα παρουσιάσει ενωσιακό θεματολόγιο δεξιοτήτων το οποίο θα βοηθήσει να παρασχεθούν στους ανθρώπους οι δεξιότητες που απαιτούνται για τις θέσεις εργασίας στην ψηφιακή εποχή.

Τα σχέδια για την ψηφιοποίηση της βιομηχανίας αναμένεται να κινητοποιήσουν πάνω από 50 δισ. ευρώ από δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις για τη στήριξη της ψηφιοποίησης της βιομηχανίας. Οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις που απαιτούνται για την εφαρμογή της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για το υπολογιστικό νέφος υπολογίζονται σε 6,7 δισ. ευρώ. Η Επιτροπή εκτιμά ότι θα διατεθούν συνολικά 2 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» για την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για το υπολογιστικό νέφος, ενώ απαιτούνται πρόσθετες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 4,7 δισ. ευρώ για μία πενταετία.