Η κατάσταση του συστήματος καινοτομίας στην Ελλάδα το 2022, καθώς και σημαντικά διαχρονικά δεδομένα για τις διαστάσεις του συστήματος καινοτομίας την περίοδο 2015-2022, όπως αυτά προκύπτουν από την ανάλυση των δεικτών του European Innovation Scoreboard, αποτυπώνονται στη νεα έκδοση «Η θέση της Ελλάδας στο European Innovation Scoreboard 2015-2022» του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου. Το ΕΚΤ προέβη στην ανάλυση των εν λόγω δεικτών καινοτομίας στο πλαίσιο του ρόλου του ως αρμόδια Εθνική Αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος η οποία παράγει και παρέχει τα επίσημα εθνικά στατιστικά στοιχεία για την Έρευνα, Ανάπτυξη, Καινοτομία.
Η καινοτομία διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και έχει την ικανότητα να επηρεάζει με σύνθετους τρόπους άτομα, θεσμούς, αλλά και ολόκληρους οικονομικούς τομείς και χώρες, καθώς παίζει πλέον ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στην καθημερινότητα των πολιτών ανά τον κόσμο.
Η ετήσια έκθεση European Innovation Scoreboard (EIS) (Ευρωπαϊκός Πίνακας Αποτελεσμάτων για την Καινοτομία) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ένα στρατηγικό εργαλείο που προσεγγίζει την καινοτομία στο πλαίσιο μίας συστημικής θεώρησης και ενός πλαισίου μέτρησης σημαντικών συστημικών παραγόντων που αξιολογούνται, εξελίσσονται και διευρύνονται. Παρέχει μια συγκριτική και συνθετική ανάλυση των επιδόσεων έρευνας και καινοτομίας για τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Στόχος της είναι να παρέχει μια μακροσκοπική αποτύπωση του πεδίου της καινοτομίας στην Ευρώπη και να υποστηρίξει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών και στρατηγικών σχετικών με την καινοτομία.
Συνολική Επίδοση Καινοτομίας EIS 2022
Το European Innovation Scoreboard περιλαμβάνει τέσσερις κατηγορίες δραστηριοτήτων και αποτυπώνει 12 διαστάσεις καινοτομίας, μέσα από συνολικά 32 διαφορετικούς επιμέρους δείκτες μέτρησης. Με βάση την τιμή του σύνθετου δείκτη Summary Innovation Index (SII), για τα δεδομένα του 2022, τα κράτη-μέλη ταξινομούνται σε τέσσερις διαφορετικές κατηγορίες επίδοσης καινοτομίας (Γράφημα 1):
- Πρωτοπόροι Καινοτομίας (Innovation Leaders)
- Χώρες με Καλές Επιδόσεις Καινοτομίας (Strong Innovators)
- Χώρες με Μέτριες Επιδόσεις Καινοτομίας (Moderate Innovators)
- Αναδυόμενες Χώρες (Emerging Innovators)
Η Ελλάδα, για το 2022, εξακολουθεί να εντάσσεται στις Χώρες με Μέτριες Επιδόσεις Καινοτομίας.
ΓΡΑΦΗΜΑ 1: Επίδοση των Συστημάτων Καινοτομίας των Κρατών-Μελών (2022)
Ελλάδα - Επίδοση Καινοτομίας EIS (2022)
Ο Πίνακας 1 που ακολουθεί παραθέτει τις τιμές όλων των δεικτών για την Ελλάδα για το 2022, σε σχέση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. στο έτος 2022. Επίσης παραθέτει τις μεταβολές στις επιδόσεις όλων των δεικτών μεταξύ των ετών 2015-2022 και 2021-2022, σε σχέση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. στο έτος 2015. Οι θετικές μεταβολές απεικονίζονται με πράσινο χρώμα, ενώ οι αρνητικές μεταβολές με κόκκινο χρώμα.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Επιδόσεις Ελλάδας στις 12 διαστάσεις και τους επιμέρους δείκτες μέτρησης του EIS (2022)
Από τα στοιχεία του ανωτέρω Πίνακα προκύπτει ότι τα ισχυρά σημεία του συστήματος καινοτομίας της Ελλάδας (για το 2022) είναι τα εξής:
- Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ) με Καινοτομίες Προϊόντος
- Καινοτόμες ΜμΕ που συνεργάζονται με άλλες,
- Απασχόληση σε καινοτόμες επιχειρήσεις,
- Πωλήσεις καινοτόμων προϊόντων,
- Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ) με καινοτομίες επιχειρησιακών διαδικασιών.
Αντιστρόφως, τα αδύναμα σημεία του συστήματος Καινοτομίας της Ελλάδας (για το 2022) είναι τα ακόλουθα:
- Αλλοδαποί διδακτορικοί φοιτητές,
- Δια βίου μάθηση,
- Απασχολούμενοι ειδικοί σε ΤΠΕ,
- Άμεση κρατική χρηματοδότηση και κρατικές φορολογικές ενισχύσεις για επιχειρηματική Έρευνα & Ανάπτυξη (Ε&Α),
- Εξαγωγές προϊόντων υψηλής και μεσαίας τεχνολογίας.
Ελλάδα – Διαχρονική Εξέλιξη Δεικτών EIS
Επιπροσθέτως, ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρατήρηση της εξέλιξης των τιμών των δεικτών του EIS για την Ελλάδα, μέσα από διαχρονικά δεδομένα. Το Γράφημα 2 απεικονίζει την εξέλιξη του σύνθετου δείκτη Summary Ιnnovation Index (SII) για την Ελλάδα μεταξύ των ετών 2015 και 2022, σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ για το έτος 2015. Παρατηρείται μια σταθερή αύξηση της τιμής του δείκτη, με ιδιαίτερα έντονο ρυθμό κατά την τελευταία τετραετία.
ΓΡΑΦΗΜΑ 2: Διαχρονική εξέλιξη SII Ελλάδος (2015-2022)
Πέρα από τη συνολική διαχρονική αποτύπωση της εξέλιξης του σύνθετου δείκτη, ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρατήρηση της διαχρονικής εξέλιξης των τιμών των 12 επιμέρους διαστάσεων του EIS. Στα γραφήματα που περιλαμβάνονται στην έκδοση παρουσιάζονται οι σχετικοί δείκτες για την Ελλάδα για τα έτη 2015-2022, σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ για το έτος 2015.
Αναλυτικότερα, σχετικά σταθερή ανοδική τάση ακολουθούν οι τιμές για διαστάσεις όπως: Επενδύσεις Επιχειρήσεων, Καινοτόμες Επιχειρήσεις, Στοιχεία Διανοητικής Ιδιοκτησίας, Αντίκτυποι στην Απασχόληση και Αντίκτυποι στις Πωλήσεις.
Επιπρόσθετα, παρατηρείται ότι η παρελθοντική ανοδική πορεία των τιμών συγκεκριμένων διαστάσεων έχει ανακοπεί και παρουσιάζεται ισορροπημένη ή πτωτική τάση τα τελευταία χρόνια. Εδώ εντοπίζονται διαστάσεις όπως: Ανθρώπινοι Πόροι, Ελκυστικά Ερευνητικά Συστήματα, Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής, Διασυνδέσεις και Αντίκτυποι στην Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα.
Η συμβολή του ΕΚΤ στο European Innovation Scoreboard
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (EKT), ως αρμόδια Εθνική Αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος, παράγει και παρέχει τα επίσημα εθνικά στατιστικά στοιχεία για την Καινοτομία, καθώς και για την Έρευνα και Ανάπτυξη, προς την Eurostat, συμβάλλοντας ενεργά στη διαμόρφωση της έκθεσης European Innovation Scoreboard (EIS) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πιο συγκεκριμένα, από το ΕΚΤ αποστέλλονται στο EIS οι στατιστικές για την Καινοτομία στις Επιχειρήσεις (Community Innovation Survey), από τις οποίες υπολογίζονται επτά δείκτες αποτελεσμάτων που χρησιμοποιούνται για την κατάταξη των χωρών, καθώς και οι επτά δείκτες που περιγράφουν τα δομικά χαρακτηριστικά της καινοτομίας στη διάσταση Innovation profiles. Επίσης, αποστέλλονται οι στατιστικές για τις δραστηριότητες Έρευνας & Ανάπτυξης από τις οποίες υπολογίζονται 3 δείκτες, καθώς και ένας δείκτης στη διάσταση Business & Entrepreneurship σχετικά με τα δομικά χαρακτηριστικά της καινοτομίας.
Η έκδοση «Η θέση της Ελλάδας στο European Innovation Scoreboard 2015-2022» έχει βασιστεί, ως προς το κείμενο και τα δεδομένα για τα Γραφήματα και τους Πίνακες που ακολουθούν, στην έκδοση European Innovation Scoreboard (2022) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και στον επίσημο σχετικό ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.