GIENAHS: Ένα καινοτόμο ευρωπαϊκό έργο για τον σχεδιασμό και τη θεσμοθέτηση βιομηχανικών διδακτορικών διατριβών

Σε εξέλιξη βρίσκεται το ευρωπαϊκό έργο GIENAHS- Grasping Innovation in Europe through a closer iNterAction between Heis and Smes, που αφορά κατά κύριο λόγο τον καθορισμό μίας καινοτόμου μεθοδολογικής προσέγγισης για τον σχεδιασμό και την εισαγωγή βιομηχανικών διδακτορικών διατριβών στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Το GIENAHS, το οποίο εντάσσεται στην κατηγορία προγραμμάτων Erasmus+, KA2: Cooperation for innovation and the exchange of good, στοχεύει στη βελτίωση της αλληλεπίδρασης και συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ) και των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ), οι οποίες αν και αποτελούν την πραγματική κινητήρια δύναμη της ευρωπαϊκής οικονομίας, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες στη οργάνωση της Έρευνας και Ανάπτυξης.

Στο έργο συμμετέχουν από ελληνικής πλευράς το Εργαστήριο Γνώσης και Ευφυούς Πληροφορικής του Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και η εταιρεία Noesis Technologies.

Τα μέχρι σήμερα ευρήματα από την υλοποίηση του έργου παρουσιάστηκαν τον Μάιο στη 5η συνάντηση των εταίρων στο Πανεπιστήμιο Pontificial Gregorian, στη Ρώμη. Στο πλαίσιο της συνάντησης εξετάστηκαν και αναλύθηκαν, μεταξύ άλλων, και τα αποτελέσματα δυο παράλληλων ερευνών που υλοποίησε το Εργαστήριο Γνώσης και Ευφυούς Πληροφορικής σε ΜμΕ και ΑΕΙ. Επίσης, εξετάσθηκε το ισχύον νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τα Βιομηχανικά Διδακτορικά, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες 5 χώρες που συμμετέχουν στο έργο.

Σημειώνεται ότι ως Βιομηχανικό Διδακτορικό ορίζεται ένα ερευνητικό Διδακτορικό Πρόγραμμα με βιομηχανικό προσανατολισμό, που επιτρέπει στους ερευνητές να πραγματοποιήσουν την έρευνά τους σε ένα καινοτόμο ερευνητικό πεδίο, όπου τα αποτελέσματα τους βρίσκουν άμεση εφαρμογή και δίνουν λύσεις σε βιομηχανικά προβλήματα, ενισχύοντας έτσι το τμήμα έρευνας μικρομεσαίων -και μη- επιχειρήσεων, ενώ προωθείται η ανταγωνιστικότητά τους σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ταυτόχρονα, η εταιρεία που συμμετέχει εντάσσει στο δυναμικό της έναν υποψήφιο που είναι σε θέση να φέρει εις πέρας ερευνητικό πρόγραμμα άμεσου ενδιαφέροντός της με ταυτόχρονη δυναμική οικονομικού οφέλους για την ίδια.

Η αλληλεπίδραση ΜμΕ και ΑΕΙ, και ειδικότερα η θεσμοθέτηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο του θεσμού του βιομηχανικού διδακτορικού, θα προωθηθεί μέσω δράσεων του έργου GIENAHS, όπως είναι:

• Η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών συνεργασίας μεταξύ των ΑΕΙ και ΜμΕ σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
• Ο καθορισμός ενός προτύπου και μεθοδολογίας της ΕΕ για τη βέλτιστη συνεργασία των ΑΕΙ και ΜμΕ με στόχο τη συν-δημιουργία γνώσης και καινοτομίας
• Ο καθορισμός μίας καινοτόμου μεθοδολογικής προσέγγισης για τον σχεδιασμό βιομηχανικών διδακτορικών διατριβών με γνώμονα τις ιδιαίτερες ανάγκες των ευρωπαϊκών ΜμΕ.
• Η δοκιμή αυτής της νέας μεθοδολογίας στο σχεδιασμό πιλοτικών βιομηχανικών διδακτορικών διατριβών προσανατολισμένης στις ΜμΕ του τομέα της μεταποίησης
• Η εναρμόνιση των ευρωπαϊκών διδακτορικών διατριβών που σχετίζονται με τη βιομηχανία, προκειμένου να προωθηθεί η κινητικότητα των ερευνητών στις επιχειρήσεις
• Η δημιουργία ενός σταθερού Παρατηρητηρίου ΑΕΙ και ΜμΕ / Βιομηχανικών Ενώσεων, ικανών να δημιουργήσουν μια εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ των ΜμΕ, των ΑΕΙ και των ερευνητών, πολλαπλασιάζοντας και δημιουργώντας νέες ελκυστικές ευκαιρίες απασχόλησης για τη βιομηχανική έρευνα στις ευρωπαϊκές ΜμΕ.

Το Εργαστήριο Γνώσης και Ευφυούς Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ως εταίρος του έργου, σχεδίασε και υλοποίησε δυο παράλληλες έρευνες απευθυνόμενες σε ΜμΕ και ΑΕΙ, με στόχο να διευρυνθούν αντίστοιχα οι απόψεις τους σχετικά με τις προοπτικές, τις δυνατότητες και τα εμπόδια για τη μεταξύ τους συνεργασία. Τα αποτελέσματα των ερευνών έχουν εξετασθεί σε συνδυασμό με αντίστοιχες έρευνες που υλοποιούνται από τους εταίρους του έργου σε πέντε ακόμη χώρες: Πολωνία, Σουηδία, Ιταλία, Ρουμανία και Ην. Βασίλειο, στοχεύοντας στον αποτελεσματικό σχεδιασμό βιομηχανικών διδακτορικών διατριβών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. 

Όσο αφορά την Ελλάδα, η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου διαπίστωσε ότι από πλευράς των ΜμΕ επικρατεί ένα κλίμα δυσπιστίας σχετικά με τον τρόπο που θα μπορούσε ένα διδακτορικό να εξυπηρετεί τις ανάγκες τους για τη δημιουργία νέων, καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ εντοπίζονται θεσμικά και διοικητικά εμπόδια στην υλοποίηση μιας τέτοιας συνεργασίας.

Επιπλέον, στη χώρα μας δεν υπάρχει σαφές πλαίσιο σε νομικό και θεσμικό επίπεδο, που να επιτρέπει και να προωθεί την εκπόνηση Βιομηχανικών Διδακτορικών Διατριβών. Ωστόσο, ΜμΕ και ΑΕΙ αναγνωρίζουν από κοινού τη σπουδαιότητα για την ανάπτυξη ενός μοντέλου που θα διευκολύνει την αλληλεπίδρασή τους, θα αναγνωρίζει ευκαιρίες και θα προάγει την έρευνα σε συνάρτηση με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς.

Στο επόμενο λοιπόν, χρονικό διάστημα θα σχεδιαστεί μια ολοκληρωμένη πρόταση που θα εναρμονίζει και ενσωματώνει το θεσμικό και νομικό πλαίσιο κάθε χώρας, και η οποία θα τεθεί υπόψη της Διεύθυνσης για το Erasmus+ (το πρόγραμμα της ΕΕ για τη στήριξη της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της νεολαίας και του αθλητισμού στην Ευρώπη) με στόχο τη θεσμοθέτηση των βιομηχανικών διδακτορικών διατριβών στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.

Αξίζει να αναφερθεί ότι επικεφαλής του έργου είναι η κοινοπραξία πανεπιστημίων Universus-Csei (Ιταλία), ενώ στους εταίρους συμπεριλαμβάνονται, εκτός από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και την εταιρεία Noesis Technologies, η εταιρεία Idea 75 (Ιταλία), το Anglia Ruskin University (Ην. Βασίλειο), το Warsaw University of Technology (Πολωνία), η εταιρεία PRO-TEC (Πολωνική Εταιρία), Universitatea Tehnică «Gheorghe Asachi» (Ρουμανία), η εταιρεία Exquisite (Ρουμανική Εταιρία) και το Chalmers University of Technology (Σουηδία).