Νέα έκθεση για τον αντίκτυπο των αναδυόμενων τεχνολογιών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Ποιοι παράγοντες αναμένεται να επηρεάσουν μελλοντικά τη βασική αποστολή των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για διδασκαλία, μάθηση και δημιουργική έρευνα; Ποιες τάσεις και τεχνολογίες ενδέχεται να δώσουν ώθηση στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις; Ποιες προκλήσεις θεωρούνται εύκολες και ποιες δύσκολες στην αντιμετώπισή τους και πώς μπορούν να χαραχθούν στρατηγικές για αποτελεσματικές λύσεις; Αυτά και άλλα ερωτήματα σχετικά με τη διείσδυση της τεχνολογίας και τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση, κατεύθυναν τη συνεργατική έρευνα και τις συζητήσεις μιας ομάδας 58 εμπειρογνωμόνων για τη σύνταξη της έκθεσης "Ηοrizon Report > 2016 Higher Education Edition», την οποία εκπόνησε το New Media Consortium (NMC) σε συνεργασία με το  EDUCAUSE Learning Initiative (ELI).

Σημαντικές εξελίξεις που αναμένεται να επηρεάσουν τον τομέα της εκπαίδευσης ή ακόμα και τάσεις που ενδέχεται να δώσουν ώθηση σε εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, δεν μπορούν να προσεγγιστούν και να κατανοηθούν ερήμην του ευρύτερου πολιτικού και κοινωνικοοικονομικού πλαισίου μέσα στο οποίο αυτές θα λάβουν χώρα και θα γνωρίσουν την καταξίωση ή την απαξίωση. Τα σύνορα των σχολικών μονάδων είναι διαπερατά και συνεπώς το σχολείο δέχεται την επίδραση του περιβάλλοντος, αλλά και ασκεί επίδραση σε αυτό. Αντίστοιχα, τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ως ανοικτά συστήματα, είναι ευαίσθητα στις επιδράσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος και οτιδήποτε συμβαίνει σε αυτό μπορεί να τα επηρεάσει, και αντίστροφα.

Ορισμένες φορές τόσο οι τάσεις όσο και οι προκλήσεις που ενδέχεται να διαμορφώσουν το πλαίσιο της λειτουργίας των συστημάτων εκπαίδευσης, είναι εύκολα μετρήσιμες και κατ’ επέκταση υπολογίσιμες, ιδίως όταν αναφέρονται στο εγγύς μέλλον. Ενίοτε όμως η πρόβλεψή τους καθίσταται δύσκολη και προβληματική, αφού είναι συνάρτηση πολλών αστάθμητων, ενδογενών και εξωγενών συνθηκών και παραγόντων.

Για τους παραπάνω λόγους, οι υπεύθυνοι χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής είναι απαραίτητο να μπορούν να οραματιστούν την κοινωνία μετά από 5, 10 ή και 15 χρόνια, για να είναι έτσι σε θέση να πραγματοποιήσουν τις αναγκαίες εκείνες αλλαγές στα αναλυτικά προγράμματα, τις μεθόδους και τη διοίκηση της εκπαίδευσης, ώστε οι σημερινοί μαθητές/φοιτητές να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες δεξιότητες και ικανότητες που θα τους φανούν μελλοντικά χρήσιμες.

Στη σειρά "Horizon Report" του NMC χαρτογραφείται o αντίκτυπος των αναδυόμενων τεχνολογιών σε εκπαιδευτικές κοινότητες, σε ολόκληρο τον κόσμο, σε χρονικό ορίζοντα πενταετίας. Με περισσότερα από 14 έτη ερευνών και δημοσιεύσεων, η συγκεκριμένη σειρά μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί παγκοσμίως τη μακροβιότερη πρακτική διερεύνησης της αφομοίωσης των αναδυόμενων τεχνολογιών στην εκπαίδευση.

Στην έκθεση "Horizon Report > 2016 Higher Education Edition" παρουσιάζονται συνολικά 18 ζητήματα που σχετίζονται με τις εφαρμογές της τεχνολογίας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σύμφωνα με την ομάδα εμπειρογνωμόνων του "Horizon Report Project", τα ζητήματα αυτά είναι πολύ πιθανό να επηρεάσουν, ή ακόμα και να διαμορφώσουν, το ευρύτερο πλαίσιο λειτουργίας των συστημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης την επόμενη πενταετία.

                                                                         NMC Horizon Report: 2016 Higher Education Edition

Έξι βασικές τάσεις, έξι αξιοσημείωτες προκλήσεις και έξι σημαντικές εξελίξεις εξετάζονται στο πλαίσιο του πιθανού αντίκτυπου που μπορεί να έχουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και περιγράφονται συνοπτικά, μέσω κατανοητών παρουσιάσεων και αμερόληπτων παραδειγμάτων. Καθένα από τα ζητήματα αναλύεται στην έκθεση, με βάση ένα θεωρητικό πλαίσιο που αναδεικνύει ουσιώδη ζητήματα συνάφειας, πολιτικής, διοίκησης και πρακτικής εφαρμογής.

Απώτερος σκοπός της έκθεσης είναι να βοηθήσει τους ιθύνοντες χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής να υιοθετήσουν μια στρατηγική όσον αφορά την περαιτέρω εξέλιξη της διδασκαλίας, της μάθησης και της δημιουργικής αναζήτησης.

Η έκθεση "Horizon Report > 2016 Higher Education Edition", δημοσιοποιήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2016 και αποτελείται από 3 ενότητες:

• Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζονται και αναλύονται έξι βασικές τάσεις που αναμένεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης προσεγγίζουν τη βασική τους αποστολή για διδασκαλία, μάθηση και δημιουργική έρευνα.
• Στη δεύτερη ενότητα καταγράφονται έξι αξιοσημείωτες προκλήσεις που αναμένεται να αντιμετωπίσουν τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης την επόμενη πενταετία. Οι εν λόγω προκλήσεις μάλιστα, διαφαίνεται πως θα επηρεάσουν ευρύτερους τομείς της πολιτικής, της διοίκησης και της πρακτικής εφαρμογής των Ιδρυμάτων.
• Τέλος, στην τρίτη ενότητα της έκθεσης, με βάση τις τάσεις και τις προκλήσεις που παρατηρούνται, η ομάδα των εμπειρογνωμόνων περιγράφει τις έξι πιο σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν κινητήριες δυνάμεις για την εκπαιδευτική καινοτομία και αλλαγή. Η υιοθέτηση ή η απόρριψη των συγκεκριμένων τεχνολογιών για την καινοτομία και την αλλαγή θα καθοριστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους τρόπους αντιμετώπισης των εν λόγω τάσεων και προκλήσεων.

Για παράδειγμα οι εμπειρογνώμονες που πήραν μέρος στην έρευνα επεσήμαναν ότι η τάση BYOD (Bring Your Own Device), ή ελληνιστί “Φέρε τη Δική σου Συσκευή”, που εμφανίστηκε αρχικά στον τομέα των επιχειρήσεων και σηματοδοτεί τη διασύνδεση των προσωπικών συσκευών (όπως για παράδειγμα το smartphone, το tablet ή ο προσωπικός υπολογιστής) με το δίκτυο ενός οργανισμού ή μιας βιομηχανίας, μέσα στον επόμενο χρόνο ή και νωρίτερα θα έχει διεισδύσει δυναμικά και στον χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Δεδομένης της ραγδαίας διάδοσης των κινητών τεχνολογιών, οι ειδικοί επιστήμονες τονίζουν πως στο άμεσο μέλλον τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά και Τεχνολογικά Ιδρύματα αναπόφευκτα θα βρεθούν αντιμέτωπα με δύο επιλογές: είτε να εγκρίνουν ένα πρόγραμμα BYOD, αγκαλιάζοντας την τάση της τεχνολογίας, την ενθάρρυνση της συμμετοχής των σπουδαστών καθώς και την επέκταση των προγραμμάτων σπουδών ώστε να συμπεριλάβει BYOD θέματα, είτε να προτείνουν τα ίδια μια πολιτική BYOD, καθορίζοντας τους κανόνες που θα διέπουν την ασφάλεια και χρήση αυτών των συσκευών.

Παρόμοιας κλίμακας παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν τη βασική αποστολή των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για διδασκαλία, μάθηση και δημιουργική έρευνα παρουσιάζονται και αναλύονται διεξοδικά στην έκθεση "Horizon Report > 2016 Higher Education Edition".

Η εν λόγω έκθεση για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής, τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων και τις πρυτανικές αρχές να κατανοήσουν και να αναπτύξουν στρατηγικές για να αυξηθεί η χρήση της τεχνολογίας, ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης θα παρέχουν στους φοιτητές τις απαραίτητες δεξιότητες και ικανότητες που θα τους φανούν μελλοντικά χρήσιμες.