Πρεμιέρα του μέτρου των φοροαπαλλαγών για ερευνητικές δραστηριότητες

Στόχο να ενθαρρύνει τις ερευνητικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων έχει το μέτρο των φοροαπαλλαγών για την έρευνα, το οποίο ανακοινώθηκε την άνοιξη του 2002 και εφαρμόζεται για πρώτη φορά φέτος με την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων. 

Μέσο θέσπισης του μέτρου ήταν ο νόμος 2992 'Μέτρα για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς και την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας' , που δημοσιεύτηκε στις 20 Μαρτίου του 2002 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ( Φύλλο 54). Το άρθρο 10 του συγκεκριμένου νόμου ορίζει ότι κατά τον υπολογισμό των φορολογητέων κερδών των επιχειρήσεων αφαιρείται ποσοστό 50% των δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας από τα καθαρά κέρδη, ανεξάρτητα από την κατηγορία βιβλίων του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ) που τηρεί η επιχείρηση. Ορίζεται, επιπλέον, ότι, σε περίπτωση που μετά την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ζημιά, αυτή μεταφέρεται για συμψηφισμό με τα κέρδη των πέντε επομένων οικονομικών ετών, τηρουμένων βέβαια των προϋποθέσεων του νόμου.

Σημείο κλειδί στην εφαρμογή του μέτρου αποτελεί η απάντηση στο ερώτημα τι ορίζεται ως δαπάνη για την έρευνα, κάτι που θα απασχολήσει τόσο τις επιχειρήσεις που θα ζητήσουν να υπαχθούν στις ευεργετικές διατάξεις του νόμου, όσο και τις υπηρεσίες που θα κρίνουν κατά πόσο είναι σύννομο το αίτημά τους. Aλλωστε, εξαιτίας των πολλών ζητημάτων που θέτει η εφαρμογή του συγκεκριμένου άρθρου, ο υφυπουργός Οικονομίας κ. Απόστολος Φωτιάδης εξέδωσε ερμηνευτική εγκύκλιο ( ΠΟΛ 1228/20.09.02) που διευκρινίζει τους όρους ένταξης των επιχειρήσεων στις σχετικές διατάξεις. 

Tα είδη των δαπανών που μπορούν να χαρακτηριστούν 'δαπάνες για επιστημονική και τεχνολογική έρευνα' ορίζονται από τη σχετική παλαιότερη απόφαση του υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας 12962/3.11.1987. Στη συγκεκριμένη απόφαση, χαρακτηρίζονται ως τέτοιες δαπάνες εκείνες που αφορούν τη μελέτη και εκπόνηση προτύπων εργασιών για την προαγωγή της επιστημονικής γνώσης, αλλά και για την παραγωγή νέων υλικών, προϊόντων ή διατάξεων, την κατάρτιση νέων συστημάτων ή υπηρεσιών ή, ακόμη, και την ουσιαστική βελτίωση υφιστάμενων.

Ενδεικτικά, περιλαμβάνονται δραστηριότητες όπως κατάθεση αιτήσεων για διπλώματα ευρεσιτεχνίας, εκτέλεση κατασκευαστικών μελετών για τελικά προϊόντα, εκτέλεση βιομηχανικών σχεδίων, κ.λπ. Ως επιλέξιμες δαπάνες θεωρούνται, ενδεικτικά, οι δαπάνες για εξοπλισμό και εργαστηριακή υποδομή, αμοιβές προσωπικού κάθε βαθμίδας που απασχολούνται στην εκτέλεση έργου, δαπάνες που αφορούν ιδία συμμετοχή σε ερευνητικά έργα ή προγράμματα κ.λπ.

Σημειώνεται ότι η ισχύς του μέτρου καλύπτει τις δαπάνες που πραγματοποιούνται την τριετία από 1η Ιανουαρίου 2002 έως και 31η Δεκεμβρίου 2004. Από την πλευρά της διοίκησης, πάντως, εξετάζεται το ενδεχόμενο της μονιμότερης εφαρμογής των φορολογικών κινήτρων, εφόσον διαπιστωθεί ότι αποδίδει στο διάστημα της πρώτης τριετούς περιόδου. Εδώ, βεβαίως, οι εξελίξεις θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό τόσο από την ανταπόκριση των επιχειρήσεων, όσο και από το χειρισμό του ζητήματος από την πλευρά των εφοριών.