Η Europeana (www.europeana.eu), η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη, Μουσείο και Αρχείο της Ευρώπης, γιόρτασε τον Νοέμβριο 2013 τα πέμπτα γενέθλιά της, φθάνοντας, ταυτόχρονα, τα 30 εκατομμύρια ψηφιακά αντικείμενα, δύο χρόνια πριν από τον προβλεπόμενο στόχο. Η Europeana συλλέγει σε μία ενιαία βάση δεδομένων, την πληροφορία που συνοδεύει τα ψηφιακά αντικείμενα και παρέχει ένα ενιαίο σημείο πρόσβασης στο πολιτιστικό υλικό που συλλέγεται σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο.
Σήμερα, πάνω από 2.300 πολιτιστικοί οργανισμοί από όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσφέρουν περιεχόμενο όπως χάρτες, βιβλία, φωτογραφίες, οπτικοακουστικό υλικό, πίνακες ζωγραφικής και έργα γλυπτικής. Δεν πρόκειται, όμως, μόνο για παλαιό υλικό. Το 30ο εκατομμυριοστό αντικείμενο που προστέθηκε στη Europeana είναι η ταινία κινουμένων σχεδίων The Fantastic Flying Books of Mr. Morris Lessmore το οποίο κέρδισε το βραβείο της Ακαδημίας για την Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Μικρού Μήκους το 2012.
Το έργο αφορά την ιστορία ενός ανθρώπου που αφιερώνει τη ζωή του στα βιβλία και τον τρόπο που τα βιβλία του επιστρέφουν τη χάρη. Το φιλμάκι έχει καταστεί διαθέσιμο από την Ars Electronica, μία αυστριακή οργάνωση η οποία συνενώνει την τέχνη, την τεχνολογία και την επιστήμη, το Kulturpool, τον αυστριακό εθνικό συσσωρευτή πολιτιστικού περιεχομένου και το ευρωπαϊκό έργο Digitising Contemporary Art. Το έργο συνοδεύεται από άδεια Creative Commons που σημαίνει ότι μπορεί να διαμοιράζεται ελεύθερα με νόμιμο τρόπο.
Με αφορμή την επέτειο των 5 ετών λειτουργίας της Europeana, η διευθύντριά της Jill Cousins, δήλωσε: 'Είμαστε στο σημείο καμπής όπου ευχόμαστε ότι θα αρχίσουμε να δρέπουμε τους καρπούς της σκληρής δουλειάς η οποία έχει συντελεστεί από τη Europeana με τη συμβολή χιλιάδων οργανισμών από όλη την Ευρώπη, οι οποίοι συνεργάστηκαν με τη συμβολή ψηφιακού περιεχομένου και τεχνολογίας, καθώς και τη διάθεση του περιεχομένου με χρήσιμο και διαλειτουργικό τρόπο. Η εφαρμογή Open Culture app της Europeana δείχνει τις δυνατότητες που υπάρχουν με το ανοικτό και σωστά τεκμηριωμένο περιεχόμενο. Επιδιώκουμε περισσότερες τέτοιες δημιουργικές χρήσεις της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Υποχρέωσή μας τώρα είναι να εξελιχθούμε σε κάτι πέρα από μία διαδικτυακή πύλη - μία ευρύτερη πλατφόρμα όπου ο καθένας μπορεί να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα για τα δικά του δημιουργικά έργα. '
Τα τελευταία πέντε χρόνια η Europeana έχει γίνει κινητήρια δύναμη για τον χώρο της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς. Το μοντέλο των μεταδεδομένων της Europeana υιοθετήθηκε από τη Δημόσια Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αμερικής, και ο οργανισμός πρωτοστατεί παγκοσμίως στην Ανοικτή Πρόσβαση. Το 2012 αποτέλεσε σημείο-καμπή στην ανοικτή πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά, όταν η Europeana κατέστησε διαθέσιμες 20 εκατ. εγγραφές με την πλέον ανοικτή άδεια χρήσης, καθιστώντας όλα της τα μεταδεδομένα ανοικτά διαθέσιμα για οποιαδήποτε περαιτέρω χρήση, επισφραγίζοντας με την ενέργεια αυτή, τη σημασία του Δημόσιου Χώρου (Public Domain) για τη δημιουργική επανάχρηση του περιεχομένου.
Η καινοτόμos αυτή ενέργεια έχει επιτρέψει τον διαμοιρασμό του περιεχομένου της Europeana εκτός του δικτυακού της τόπου, και μέσω APIs, που σημαίνει ότι οποιοσδήποτε μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτά και να δημιουργήσει εφαρμογές που επαναχρησιμοποιούν την πληροφορία, όπως σε apps και ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η δυνατότητα αυτή είναι ιδιαίτερα πολύτιμη για τη δημιουργική βιομηχανία, η οποία με τη σειρά της έχει άμεση και εύκολη πρόσβαση στον πολιτιστικό πλούτο της Ευρώπης, για τη δημιουργία νέων χρήσιμων εφαρμογών για τους χρήστες.
Μία ακόμη σημαντική υπηρεσία της Europeana είναι το Open Culture app για συσκευές Apple και Android, το οποίο διαθέτει 450.000 επιλεγμένα ψηφιακά αντικείμενα και θησαυρούς από τις συλλογές των μεγαλύτερων πολιτιστικών ιδρυμάτων της Ευρώπης.
Η Europeana έχει, ακόμη, συντελέσει σημαντικά στον τρόπο με τον οποίο το κοινό αλληλεπιδρά με την πολιτιστική του κληρονομιά διαδικτυακά. Στα έργα Europeana 1914-1918 (www.europeana1914-1918.eu) και Europeana 1989 (www.europeana1989.eu) οι τελικοί χρήστες μπορούν οι ίδιοι να ανεβάσουν περιεχόμενο και να εξερευνήσουν οικογενειακές ιστορίες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και της περιόδου της πτώσης του Σιδηρούν Παραπετάσματος. Χιλιάδες άνθρωποι από 17 χώρες έχουν μπορέσει να διαμοιραστούν περισσότερα από 60,000 οικογενειακά κειμήλια και προσωπικές ιστορίες στο διαδίκτυο, δημιουργώντας μία μοναδική πανευρωπαϊκή και συμμετοχική θεώρηση των δύο αυτών ιστορικών περιόδων.
Στον δικτυακό τόπο pro.europeana.eu τον οποίο, επίσης, λειτουργεί το Ίδρυμα της Europeana οι φορείς ψηφιακού πολιτιστικού περιεχομένου και οι επαγγελματίες της δημιουργικής βιομηχανίας μπορούν να ενημερωθούν για το πώς μπορούν να δώσουν περιεχόμενο στη Europeana, πώς μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για περαιτέρω χρήσεις, και να ενημερωθούν εν γένει γύρω από τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν τη Europeana.
Με 270.000 περίπου αντικείμενα το ελληνικό περιεχόμενο βρίσκεται στην 17η θέση ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες που συμμετέχουν, ενώ 24.000 αντικείμενα προέρχονται από τις συλλογές και τα αποθετήρια που υποστηρίζει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, όπως το αποθετήριο της Ζωφόρου του Παρθενώνα και οι ψηφιακές συλλογές πολιτιστικού περιεχομένου Πανδέκτης. Το ποσοστό αυτό προβλέπεται να αυξηθεί σημαντικά με την προσθήκη, τα επόμενα χρόνια, του πολιτιστικού περιεχομένου που ψηφιοποιείται στο πλαίσιο της πρόσκλησης 31 και 31.2 του Επιχειρησιακού Προγράμματος 'Ψηφιακή Σύγκλιση' και το οποίο θα καταστεί διαθέσιμο από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης μέσω ενός ενιαίου σημείου πρόσβασης, καθώς και στη Europeana.