Στη δημιουργία Παρατηρητηρίου Τεχνολογίας στα Βαλκάνια , το οποίο θα εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το 2003, προσανατολίζεται το Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ). Στο πλαίσιο του Παρατηρητηρίου αναμένεται να στελεχωθούν γραφεία στη Σόφια, το Βουκουρέστι, τα Σκόπια, τα Τίρανα και το Βελιγράδι.
Πρόκειται ουσιαστικά για έναν ηλεκτρονικό κόμβο συλλογής και ανάλυσης δεδομένων , που αφορούν στην τεχνολογική στάθμη των βαλκανικών χωρών. Τα στοιχεία που θα συγκεντρώνονται, σε συνεργασία και με την ελληνοαμερικανική πρωτοβουλία για την τεχνολογική συνεργασία στα Βαλκάνια (ΙTCB), θα πωλούνται ακολούθως στους ενδιαφερόμενους φορείς και τις επιχειρήσεις.
Τα παραπάνω ανακοινώθηκαν στο περιθώριο εκδήλωσης, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης, παρουσία του Υπουργού Ανάπτυξης Ακη Τσοχατζόπουλου, για τη συμπλήρωση δύο χρόνων από τη λειτουργία του ΕΚΕΤΑ . Ο πρόεδρος του ΕΚΕΤΑ, καθηγητής Ιάκωβος Βασάλος, παρουσιάζοντας τις δραστηριότητες του Κέντρου υπογράμμισε ότι το ΕΚΕΤΑ είναι ο καταλύτης στην ανάπτυξη του Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης, συμμετέχει στη δημιουργία της Τεχνόπολης Πληροφορικής και είναι έτοιμο να συμβάλει σημαντικά στην προσπάθεια της πολιτείας για τη δημιουργία στη Θεσσαλονίκη ενός τεχνολογικού πόλου (Παρατηρητήριο Τεχνολογίας) με εμβέλεια την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Ακόμα ανακοίνωσε ότι το Κέντρο Τεχνολογίας Στερεών Καυσίμων (ΚΤΕΣΚ) με έδρα την Πτολεμαϊδα εντάσσεται στο δυναμικό του ΕΚΕΤΑ.
Επίσης, ανακοίνωσε ότι ήδη υπεγράφη από τον Υπουργό Ανάπτυξης το τεχνικό δελτίο για την προκήρυξη του έργου κατασκευής των νέων κτιριακών εγκαταστάσεων του ΕΚΕΤΑ , ύψους επένδυσης 7,3 εκατ. ευρώ. Η δημιουργία των εν λόγω εγκαταστάσεων, όπου θα φιλοξενηθούν τα τέσσερα ερευνητικά ινστιτούτα του Κέντρου, θα χρηματοδοτηθεί από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ το έργο αναμένεται να αποπερατωθεί εντός διετίας.
Με 162 ερευνητικά προγράμματα συνολικού προϋπολογισμού 40,9 εκατ. ευρώ, που υλοποιούνται σήμερα σε συνεργασία με 147 βιομηχανίες της Ελλάδας και του εξωτερικού, το ΕΚΕΤΑ που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη, φιλοδοξεί να παίξει ζωτικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, αναπτύσσοντας μοναδική τεχνογνωσία όχι μόνο για τον ελληνικό χώρο αλλά και την παγκόσμια αγορά. Για το σκοπό αυτό το ΕΚΕΤΑ έχει προτείνει στο ΑΠΘ την από κοινού ίδρυση Οργανισμού για την εκμετάλλευση ερευνητικών αποτελεσμάτων, δημιουργώντας εταιρίες έντασης γνώσης (τεχνοβλαστών). Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2001, που ουσιαστικά ήταν και ο πρώτος χρόνος λειτουργίας του ΕΚΕΤΑ ως ενιαίου κέντρου, επιτεύχθηκε κύκλος εργασιών 9,2 εκατ. ευρώ .
Σημειώνεται ότι το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εποπτευόμενο από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Ανάπτυξης. Ιδρύθηκε το Μάρτιο του 2000, με στόχο τη διεξαγωγή βασικής και κυρίως εφαρμοσμένης και τεχνολογικού χαρακτήρα έρευνας καθώς και την ανάπτυξη εφαρμογών και προϊόντων για τη βιομηχανική, οικονομική και κοινωνική αξιοποίηση των ερευνητικών του αποτελεσμάτων.
Το ΕΚΕΤΑ εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και στεγάζεται σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στη Θέρμη (Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης - ΤΠΘ). Απαρτίζεται από την Κεντρική Διεύθυνση και τέσσερα ερευνητικά ινστιτούτα:
- Ινστιτούτο Τεχνικής Χημικών Διεργασιών - ΙΤΧΗΔ (ίδρυση 1985)
- Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεματικής - ΙΠΤΗΛ (ίδρυση 1998)
- Ινστιτούτο Μεταφορών - IMET (ίδρυση 2000)
- Ινστιτούτο Αγροβιοτεχνολογίας - INA (ίδρυση 2000)
Ο κύκλος εργασιών τους ανέρχεται στα 3 δισ. και απασχολούνται περίπου 250 άτομα διαφόρων ειδικοτήτων.