Το εκδοτικό περιβάλλον της ψηφιακής υπηρεσίας του ePublishing που αναπτύσσει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) εμπιστεύθηκε το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ) για να διαθέσει ηλεκτρονικά στο κοινό τα ερευνητικά αποτελέσματα των μελετών που χρηματοδοτεί.
To EKT, στο πλαίσιο της συνεργασίας του με το ΚΕΑΕ, παρέχει τις απαραίτητες υποδομές για την ηλεκτρονική έκδοση και διάθεση της σειράς «PIXELS@humanities» και για τη φιλοξενία των ψηφιακών μονογραφιών που εκδίδει ο φορέας. Από την άλλη πλευρά, το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες είναι υπεύθυνο για την επιστημονική επιμέλεια του περιεχομένου των εκδόσεων.
Η υπηρεσία ePublishing του ΕΚΤ που αποτελείται από τρεις πλατφόρμες διαχείρισης, φιλοξενίας και προβολής επιστημονικών περιοδικών (eJournals), πρακτικών συνεδρίων (eProceedings) και μονογραφιών (eBooks), καλύπτει όλα τα στάδια της εκδοτικής διαδικασίας και απευθύνεται τόσο σε ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς, όσο και σε λαογραφικά ιδρύματα και σε πολιτιστικούς συλλόγους.
Μέχρι σήμερα 52 φορείς περιεχομένου έχουν αξιοποιήσει τις τεχνολογικές δυνατότητες που προσφέρει η υπηρεσία και έχουν δημοσιεύσει ψηφιακά 49 επιστημονικά περιοδικά, 9 πρακτικά συνεδρίων και 18 μονογραφίες. Πλέον, στην πλατφόρμα eJournals του ΕΚΤ είναι διαθέσιμο το πρώτο τεύχος της περιοδικής έκδοσης «PIXELS@humanities». Επίσης, μέσω της πλατφόρμας eBooks, το ΚΕΑΕ ανέπτυξε τον δικό του εκδοτικό οίκο, στον οποίο φιλοξενείται η έκδοση «Τραγουδώντας την Επανάσταση: Singing the Revolution».
H αναβάθμιση και επέκταση των τριών πλατφορμών με νέες λειτουργικότητες, πραγματοποιείται από το ΕΚΤ στο πλαίσιο της πράξης “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας: Υποδομή Συσσώρευσης, Τεκμηρίωσης και Διάθεσης Ψηφιακού Περιεχομένου με διασφάλιση διαλειτουργικότητας, μακροχρόνιας διατήρησης και ανοικτής πρόσβασης”. Η πράξη υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα” (ΕΣΠΑ 2014-2020) και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εθνικούς πόρους.
Η εκδοτική σειρά «PIXELS@humanities»
Η εκδοτική σειρά PIXELS@humanities συγκεντρώνει σε ετήσιους τόμους τα ερευνητικά αποτελέσματα των μελετών που εκπονούνται με χρηματοδότηση του Κέντρου Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ). Η σειρά επιδιώκει να κοινοποιήσει τα ευρήματα στην επιστημονική κοινότητα και να τα επικοινωνήσει στο γενικό κοινό ώστε να τροφοδοτήσει τη δημόσια συζήτηση επί σημαντικών ζητημάτων, να ενθαρρύνει περαιτέρω την έρευνα και τις συνεργασίες μεταξύ ερευνητών σε αυτόν τον χώρο.
Υιοθετώντας μια διεπιστημονική προσέγγιση, οι μελέτες αναπτύσσουν νέους τρόπους αντίληψης και προάγουν καινοτόμες ερευνητικές θέσεις και θεωρητικές αναζητήσεις μέσα από τον σύγχρονο αναστοχασμό για παλαιότερα ερωτήματα (που θεωρείται ότι έχουν απαντηθεί) ή την ανάδειξη νέων πεδίων αιχµής, που προκύπτουν στο σύγχρονο πλαίσιο των ιστορικών, κοινωνικών και πολιτικών μετασχηματισμών, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.
Η σειρά αποσκοπεί να αναδείξει το μεγάλο εύρος των προβληματικών που διερευνούνται, τον πολυσχιδή χαρακτήρα των ζητημάτων που μελετώνται και να συμβάλει στην ενίσχυση του κύρους των ανθρωπιστικών επιστημών προβάλλοντας τη σημασία τους.
To πρώτο τεύχος του PIXELS@humanities περιλαμβάνει τα ερευνητικά αποτελέσματα επτά (7) μελετών που διεξήχθησαν κατά το έτος 2018:
- Ένα τελευταίο ποτήρι; Αλκοόλ και αντιαλκοολισμός στην Ελλάδα (1870-1940), του Κωστή Γκοτσίνα. Η παρούσα μεταδιδακτορική έρευνα έχει ως αντικείμενο τη διάδοση του αλκοόλ και την ανάδυση της έννοιας του αντιαλκοολισμού στην ελληνική κοινωνία. Ως αφετηρία της παίρνει τη δεκαετία του 1870, κατά την οποία η αμπελοκαλλιέργεια πολλαπλασιάζεται θεαματικά στην Ελλάδα, διευρύνεται η συστηματική εγχώρια ποτοποιία και καταγράφεται αύξηση της κατανάλωσης του αλκοόλ. Ως καταληκτικό σημείο η μελέτη έχει τη δεκαετία του 1930, όταν τα κείμενα κατά του αλκοόλ πληθαίνουν και τα επιχειρήματα του σχετικού διαλόγου αποκρυσταλλώνονται.
- Adamantios Korais - Towards an Intellectual Biography: His medical work, του Constantin Irodotou.
- Η αναγκαιότητα του «χρήσιμου ψεύδους» στην πλατωνική Πολιτεία, της Ελένης Κακλαμάνου. Ο Πλάτων στην Πολιτεία προβαίνει στη διάκριση ανάμεσα σε «ψεύδη στην ψυχή» και «ψεύδη στα λόγια» και στην ενσωμάτωση των δεύτερων στην ιδανική πολιτεία του μέσα από τις περιπτώσεις της χρήσιμης απάτης. Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει διεξοδικά τα «χρήσιμα ψεύδη» στην Πολιτεία, τη διαφορετική φύση τους, αλλά και τις δυσκολίες που δημιουργεί στον Πλάτωνα η συμπερίληψή τους στην ιδανική πολιτεία του.
- Προς μια εναλλακτική ιστοριογραφία της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής (1945-1967), της Κωνσταντίνας Κάλφα. Η παρούσα ιστορική έρευνα επιχειρεί μια εναλλακτική ιστοριογραφία της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής. Εστιάζει στην περίοδο 1945-1967 κατά την οποία γενικά θεωρείται ότι η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα έχασε τη δυνατότητα να απευθύνεται στις μάζες και να προβάλλει ως αντικείμενο την κατοικία των πολλών, ενώ η πολεοδομία στάθηκε ανίσχυρη να επιβάλει τους σχεδιασμούς της.
- Το νησί των απόκληρων: Η ιστορία του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Λέρου (1957-1995), της Δανάης Καρυδάκη. Ο σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να παράξει την πρώτη συστηματική ιστορική καταγραφή του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου της Λέρου, από την ίδρυσή του το 1957 έως και το 1995, όταν ολοκληρώθηκε το πρώτο στάδιο της αποασυλοποίησης χάρη στη δράση της Ομάδας της Λέρου.
- Ο ανοικτός αρχαιολογικός χώρος ως εναλλακτικό μοντέλο διαχείρισης σε αστικό περιβάλλον: Το Αρχαιολογικό Άλσος της Ακαδημίας Πλάτωνος και ο Λόφος Φιλοπάππου, των Δέσποινας Καταπότη, Ιουλίας Σκουνάκη και Γεωργίας Γκουμοπούλου. Εκκινώντας από μια καταρχήν περιγραφή των βασικών χαρακτηριστικών του κυρίαρχου μοντέλου διαχείρισης των αρχαιολογικών χώρων, το οποίο συμβατικά ονομάζεται «κλειστό», η παρούσα έρευνα έχει ως στόχο αφενός να καταδείξει την ύπαρξη εξαιρέσεων στον κανόνα και αφετέρου να ανιχνεύσει τις δυνατότητες και τις προϋποθέσεις εφαρμογής ενός διαφορετικού μοντέλου διαχείρισης των χώρων αυτών στο ελληνικό αστικό περιβάλλον, ενός μοντέλου που χαρακτηρίζεται ως «ανοιχτό».
- Πρόσφυγες από την Ελλάδα και τα Δωδεκάνησα στην Τουρκία κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου (1941-1944), του Αλέξανδρου Λάμπρου. Το θέμα της παρούσας έρευνας είναι οι προσφυγικές ροές από την κατεχόμενη Ελλάδα και τα Δωδεκάνησα προς την Τουρκία μεταξύ των ετών 1941 και 1944. H έρευνα βασίζεται σε αρχειακή και βιβλιογραφική έρευνα στην Ελλάδα και την Τουρκία, εμπνέεται από τη διεθνή βιβλιογραφία για τις προσφυγικές μετακινήσεις και εντάσσεται στις ιστορικές μελέτες των πληθυσμιακών μετακινήσεων κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, αλλά και κατά τη μεταπολεμική περίοδο, στην Ευρώπη.
Περισσότερες πληροφορίες για τον εκδότη, τη συντακτική επιτροπή και το περιεχόμενο της περιοδικής εκδοτικής σειράς διατίθενται στην πλατφόρμα eJournals του ΕΚΤ.
Η ψηφιακή μονογραφία «Τραγουδώντας την Επανάσταση: Singing the Revolution»
Στην πλατφόρμα eBooks του ΕΚΤ φιλοξενείται πλέον η νέα σειρά εκδόσεων της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του ΚΕΑΕ με τίτλο «Ψηφιακή Βιβλιοθήκη 1821». Πρόκειται για μια σειρά από πρωτότυπες έρευνες με θέματα που εμφαίνουν την ευρωπαϊκή, διεθνική και παγκόσμια διάσταση της Ελληνικής Επανάστασης και εντάσσεται σε ένα ευρύ ερευνητικό πρόγραμμα με αφορμή την επέτειο των διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση ήδη από 2016.
Η πρώτη έκδοση της σειράς με τίτλο Τραγουδώντας την Επανάσταση: Singing the Revolution του Λάμπρου Λιάβα και του Χάρη Σαρρή παρουσιάζει και πλαισιώνει τη συμβολή του Κέντρου Ελληνικής Μουσικής «Φοίβος Ανωγειανάκης» (ΚΕΜΦΑ) στη συγκρότηση του Ψηφιακού Αρχείου 1821, αναδεικνύοντας όψεις και τεκμήρια της ευρύτερης περιόδου της Επανάστασης και της μουσικής του Αγώνα. Το κείμενο συνοδεύεται από πολυμέσα (ήχο, εικόνα, βίντεο και υπερσυνδέσμους), που συμπληρώνουν ουσιαστικά την εμπειρία της ανάγνωσης ενός επιστημονικού κειμένου για τη μουσική.
Ειδικότερα, η έκδοση περιλαμβάνει δύο άρθρα. Στο πρώτο άρθρο, ο Λάμπρος Λιάβας παρουσιάζει μια γενική ιστορική ανασκόπηση με τίτλο «Τα τραγούδια του Αγώνα του 1821: Από τα προεπαναστατικά εμβατήρια στην Αθήνα του Όθωνα». Με βάση τις μαρτυρίες και το υλικό που συγκεντρώθηκε, παρουσιάζονται στο άρθρο θεματικές ενότητες για τους επώνυμους βάρδους του Αγώνα, για τα ιστορικά και κλέφτικα τραγούδια, για τα μουσικά όργανα, για τη μουσική παιδεία στο νεοσύστατο κράτος και για τη μετάβαση από το δημοτικό στο αστικό τραγούδι.
Στο δεύτερο άρθρο, με τίτλο «Ακούγοντας τις μουσικές του 1821», ο Χάρης Σαρρής προτείνει μια κριτική προσέγγιση ως προς τα κριτήρια και τις μεθόδους που μας βοηθούν να ανατρέξουμε στο παρελθόν και να ακούσουμε, κατά κάποιον τρόπο, τις μουσικές του Αγώνα. Με αφετηρία τα ερωτήματα «πώς ηχούσαν οι μουσικές του 1821» και «πώς έφτασαν μέχρι εμάς αυτοί οι ήχοι», επιχειρεί να αξιολογήσει και να ερμηνεύσει τις σχετικές πηγές και τα τεκμήρια, διερευνώντας τις έντονες διαμεσολαβήσεις που έχουν διαμορφώσει τη σημερινή μας αντίληψη για τα ηχοτοπία της Επανάστασης.
Το ΚΕΑΕ
Το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ), αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιανουάριο του 2015. Ο βασικός σκοπός του ΚΕΑΕ είναι η χρηματοδότηση της έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες μέσα από μια διαδικασία δημόσιων προσκλήσεων προς νέες ερευνήτριες και νέους ερευνητές κατόχους διδακτορικών τίτλων για την υποβολή ερευνητικών προτάσεων. Οι προτάσεις αυτές θα αξιολογούνται από ειδικούς επιστήμονες του κάθε πεδίου που εργάζονται σε Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα της Ελλάδας ή άλλων χωρών.
Το ΚΕΑΕ έχει ως στόχους, μεταξύ άλλων, τη διατύπωση μιας ατζέντας για την πολυσχιδή σημασία των ανθρωπιστικών επιστημών, τη διεξαγωγή δημόσιας συζήτησης για τα αποτελέσματα των ερευνών αλλά και την περαιτέρω διάδοση και διάχυσή τους προς την επιστημονική κοινότητα και στο ευρύ κοινό μέσα από τη διοργάνωση ημερίδων, συνεδρίων και συναντήσεων, τη δημιουργία ενός χώρου για την ανάδειξη νέων ερευνητικών τάσεων και θεωρητικών αναζητήσεων στο πλαίσιο της διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας.
Σημαντική δραστηριότητα του ΚΕΑΕ είναι η επικοινωνία και η συνεργασία με αντίστοιχα Κέντρα και Ιδρύματα διεθνώς, με στόχο την ανταλλαγή υποτρόφων, τη συνδιοργάνωση ερευνητικών προγραμμάτων και άλλων επιστημονικών δραστηριοτήτων.
