Η Ελλάδα βρίσκεται στην 9η θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης σε ποσοστό καινοτόμων επιχειρήσεων την τριετία 2016-2018. Το ποσοστό των ελληνικών επιχειρήσεων που καινοτομούν ανήλθε στο 60,3%, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 2,6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την περίοδο 2014-2016, σύμφωνα με τα στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής έρευνας CIS (Community Innovation Survey) για την καινοτομία στις επιχειρήσεις.
Την έρευνα για την Ελλάδα πραγματοποίησε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), ως η αρμόδια Εθνική Αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος για τις ευρωπαϊκές στατιστικές για την καινοτομία, σε συνεργασία με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Η έρευνα αφορά 12.213 ελληνικές επιχειρήσεις με 10 απασχολούμενους και άνω, σε διάφορους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat, πρώτη χώρα στη ευρωπαϊκή κατάταξη είναι η Εσθονία με ποσοστό καινοτόμων επιχειρήσεων 73,1%, ενώ ακολουθούν η Κύπρος με ποσοστό 68,2%, το Βέλγιο και η Γερμανία με ποσοστό 67,8%, η Ιταλία με ποσοστό 63,2% και η Ελλάδα με ποσοστό 60,3%. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των καινοτόμων επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι υψηλότερο κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον μέσο όρο των 27 ευρωπαϊκών κρατών (50,3%).
Στον αντίποδα, χώρες με ποσοστά καινοτόμων επιχειρήσεων μικρότερα του 30% είναι η Ρουμανία (14,6%), η Πολωνία (23,7%), η Ουγγαρία (28,7%) και η Βουλγαρία (30,1%). Συνολικά, οι μισές από τις επιχειρήσεις (50,3%) στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τουλάχιστον 10 εργαζομένους δήλωσαν κάποια καινοτομική δραστηριότητα κατά την τριετία 2016-2018, ποσοστό ελαφρώς αυξημένο από την τριετία 2014-2016 (49,5%).
Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας στην Ελλάδα την περίοδο 2016-2018, το 60,3% των επιχειρήσεων καινοτομούν, είτε στα προϊόντα τους είτε στις επιχειρησιακές τους διαδικασίες. Το ποσοστό αυτό των καινοτόμων επιχειρήσεων παρουσιάζει ανοδική πορεία τα τελευταία έτη. Την περίοδο 2016-2018 είναι αυξημένο κατά 2,6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη περίοδο 2014-2016 και κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την πρώτη περίοδο αναφοράς 2010-2012.
Η έρευνα CIS για την τριετία 2016-2018 πραγματοποιήθηκε με βάση τις μεθοδολογικές οδηγίες του νέου αναθεωρημένου εγχειριδίου Oslo Manual 2018 “Guidelines for collecting, reporting and using data on Innovation”, σε κοινή έκδοση της Eurostat και του ΟΟΣΑ. Το νέο εγχειρίδιο Oslo εισήγαγε σημαντικές τομές στο εννοιολογικό πλαίσιο και τη μέτρηση της καινοτομίας, και εφαρμόζεται πλέον στην έρευνα CIS από την περίοδο 2016-2018 και εφεξής.
Με τη νέα έκδοση του εγχειριδίου Oslo επήλθαν σημαντικές μεταβολές στους ορισμούς των τύπων καινοτομίας. Διακρίνονται πλέον δύο τύποι καινοτομίας: καινοτομίες που αλλάζουν τα προϊόντα της επιχείρησης (καινοτομίες προϊόντων) και καινοτομίες που αλλάζουν τις επιχειρησιακές διαδικασίες της επιχείρησης (καινοτομίες επιχειρησιακών διαδικασιών). Στα προϊόντα περιλαμβάνονται τα αγαθά και οι υπηρεσίες της επιχείρησης, ή συνδυασμός αυτών. Στις επιχειρησιακές διαδικασίες περιλαμβάνονται όλες οι βασικές δραστηριότητες της επιχείρησης που αφορούν στην παραγωγή προϊόντων και όλες οι άλλες υποστηρικτικές δραστηριότητες όπως η εφοδιαστική, η οικονομική διαχείριση, οι εφαρμογές πληροφορικής, η οργάνωση της εργασίας και το μάρκετινγκ.
Στην καινοτομία προϊόντος η Ελλάδα καταλαμβάνει την 4η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, με 42,5%, ποσοστό πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (29,8%). Μάλιστα, η Ελλάδα παρουσίασε αύξηση κατά 11,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την περίοδο 2014-2016 (ποσοστό 30,7%) και υπερδιπλάσιο ποσοστό αύξησης σε σχέση με την περίοδο 2010-2012 (19,5%). Ηγέτιδα ευρωπαϊκή χώρα στην καινοτομία προϊόντος είναι η Εσθονία με ποσοστό 49,5% και ακολουθούν η Κύπρος με ποσοστό 48,6% και η Σουηδία με 42,6%.
Στην καινοτομία επιχειρησιακής διαδικασίας η Ελλάδα καταλαμβάνει και πάλι την 4η θέση, με 55,2%, ποσοστό υψηλότερο κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (40,2%). Ηγέτιδα ευρωπαϊκή χώρα στην καινοτομία διαδικασίας είναι η Κύπρος με ποσοστό 65,9% και ακολουθούν το Βέλγιο με ποσοστό 58,1% και η Γερμανία με ποσοστό 55,4%.
H έκδοση "Βασικοί Δείκτες για την Καινοτομία στις Ελληνικές Επιχειρήσεις 2016-2018" διατίθεται στη διεύθυνση https://metrics.ekt.gr/publications/449. Η πλήρης σειρά των δεικτών θα είναι σύντομα διαθέσιμη σε ειδική αναλυτική έκδοση του ΕΚΤ.
Σημειώνεται ότι τα στατιστικά στοιχεία και οι δείκτες για την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στην Ελλάδα, τα οποία παράγονται και εκδίδονται από το ΕΚΤ, αποστέλλονται σε τακτική βάση στη Eurostat και τον ΟΟΣΑ. Η ανάλυση των στοιχείων και οι σχετικοί δείκτες δημοσιεύονται σε έντυπες και ηλεκτρονικές εκδόσεις του ΕΚΤ που διατίθενται στον δικτυακό τόπο http://metrics.ekt.gr.
Η έρευνα CIS για την τριετία 2016-2018 χρηματοδοτήθηκε από το Υποέργο 5 "Παραγωγή δεικτών RIS3 για τα έτη 2016-2023" που υλοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου και εντάσσεται στην Πράξη "Εγκατάσταση Μηχανισμού Παρακολούθησης (Monitoring Mechanism) της υλοποίησης της εθνικής στρατηγικής RIS3-Συλλογή και επεξεργασία Δεικτών". H Πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία 2014-2020".
Η έρευνα για την Καινοτομία στις Επιχειρήσεις (CIS)
Η έρευνα για την Καινοτομία στις Επιχειρήσεις (Community Innovation Survey - CIS) αποτελεί την επίσημη ευρωπαϊκή στατιστική έρευνα για την καινοτομία. Διεξάγεται κάθε δύο χρόνια σε όλες τις χώρες - μέλη της ΕΕ μέσω ενιαίου πρότυπου ερωτηματολογίου, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, τις μεθοδολογικές οδηγίες του εγχειριδίου του Όσλο (ΟΟΣΑ/Eurostat 2018) και τις κατευθύνσεις της Eurostat, εξασφαλίζοντας υψηλή ποιότητα και συγκρισιμότητα των δεικτών.
Συλλέγονται στοιχεία για τις καινοτομίες προϊόντων (αγαθών ή υπηρεσιών), τις καινοτομίες επιχειρησιακών διαδικασιών, την εισαγωγή νέων προϊόντων στην επιχείρηση και στην αγορά, τις στρατηγικές, τις ροές γνώσης και τις συνεργασίες των επιχειρήσεων, τη δημόσια χρηματοδότηση που υποστηρίζει τις καινοτομικές τους δραστηριότητες, όπως και τα εμπόδια που συναντούν οι επιχειρήσεις για την ανάπτυξη καινοτομιών.