Με ποικίλο ιστορικό και λαογραφικό υλικό που αποτυπώνει την ελληνο-εβραϊκή κληρονομιά, η συλλογή του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδoς εντάχθηκε πρόσφατα στο SearchCulture.gr και αριθμεί περί τα 13 χιλιάδες αντικείμενα, τεκμήρια πολλών αιώνων εβραϊκής παρουσίας στην Ελλάδα.
Το περιεχόμενο χαρακτηρίζεται από πολυμορφία και καλύπτει πτυχές της κοινωνικής, θρησκευτικής, ιδιωτικής και δημόσιας ζωής των Εβραίων της Ελλάδας, διαφυλάσσοντας τη μνήμη της εβραϊκής παρουσίας και παρουσιάζοντας γνωστές και άγνωστες πτυχές του εβραϊκού πολιτισμού.
Ένα μεγάλο μέρος της συλλογής του μουσείου αφορούν τα αντικείμενα Judaica, την εβραϊκή δηλαδή θρησκευτική τέχνη: τελετουργικά και συναγωγικά υφάσματα που απαντούν στη ρωμανιώτικη και σεφαραδίτικη παράδοση, καθώς και πληθώρα συναγωγικών και αντικειμένων οικιακής λατρείας, τα οποία καταδεικνύουν τη συνέχεια της παράδοσης και λατρευτικής πρακτικής στην κοινότητα.
Η συλλογή χειρογράφων περιλαμβάνει πιστοποιητικά περιτομής (αλεφιότ), προγαμιαία συμβόλαια (κετουμπότ), κυλίνδρους της Εσθήρ (μεγγιλότ), προσωπικά ημερολόγια, αλληλογραφία, καρτ ποστάλ και οθωμανικά φιρμάνια του 19oυ αιώνα. Συνήθως σε περγαμηνή, διακοσμημένα με υδροχρώματα και φέροντας γεωμετρικά και φυτικά μοτίβα, τα κετουμπότ διασφάλιζαν στη νύφη τα δικαιώματά της σε περίπτωση διαζυγίου. Για αυτό και φυλάσσονταν προσεκτικά από τις συζύγους και διασώθηκαν μέχρι σήμερα. Διακοσμούνται με τη χαρακτηριστική εβραϊκή μικροκαλλιγραφία, ένα είδος τέχνης που χρησιμοποιεί κείμενο και εικόνα (το κείμενο σχηματίζει μια εικόνα όταν προβάλλεται από απόσταση). Τα παλαιότερα υφάσματα και προγαμιαία συμβόλαια χρονολογούνται στον 16o αιώνα μ.Χ.
Αυτοί που ενδιαφέρονται για την Καμπάλα, την απόκρυφη παράδοση των Εβραίων, μπορούν να πλοηγηθούν σε κείμενα του 19ου και 20ου αιώνα. Πλούσιο φωτογραφικό υλικό, τόσο του περασμένου αιώνα, αλλά και πιο πρόσφατο, παρουσιάζει τις φορεσιές, τους τόπους λατρείας, τα προσωπικά αντικείμενα, το πολύχρωμο μωσαϊκό της ζωής της κοινότητας, όπως ήταν πριν το Ολοκαύτωμα.
Το θέμα “εικαστικές τέχνες”, για παράδειγμα, θα σας οδηγήσει να ανακαλύψετε πληθώρα έργων ζωγραφικής και χαρακτικής, μεταλλοτεχνίας, κοσμηματοποιίας και υφαντικής, τα οποία συνθέτουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της κουλτούρας των Eβραίων της Ελλάδας. Αναδεικνύοντας αυτές τις πτυχές του εβραϊκού πολιτισμού, προτείνεται στον επισκέπτη μια επαναδιαπραγματευση των οπτικών του για την ιστορία, την παράδοση, την πίστη, την ταυτότητα, τη μνήμη και τη συνύπαρξη.
Η πιο ζοφερή σελίδα της ιστορίας, το Ολοκαύτωμα, παρουσιάζεται μέσα από το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για μια πολυμεσική έκδοση του μουσείου, τη συλλογή WWII-Holocaust DVD.
Μπορείτε επίσης να περιηγηθείτε στη συλλογή με φωτογραφίες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι οποίες φωτίζουν, εκτός από τα πογκρόμ και τις βιαιοπραγίες, κάποιες λιγότερο γνωστές πτυχές της εβραϊκής ιστορίας της περιόδου, όπως για παράδειγμα την Αντίσταση, όταν εκατοντάδες άνδρες και γυναίκες από όλες σχεδόν τις εβραϊκές κοινότητες της χώρας εντάχθηκαν οικειοθελώς σε αντιστασιακές οργανώσεις ή κατέφυγαν στους αντάρτες για να αποφύγουν τους διωγμούς των Ναζί.
Αξιοποιώντας τους σημασιολογικούς εμπλουτισμούς που κάνει το ΕΚΤ σε όλες τις συλλογές φορέων που ενσωματώνονται στον συσσωρευτή, μπορείτε να πλοηγηθείτε στα θέματα της συλλογής, τους τύπους αντικειμένων που περιλαμβάνει, τις χρονολογίες και τις ιστορικές περιόδους που καλύπτει. Συνδυάζοντας φίλτρα στο SearchCulture.gr, μπορείτε να εντοπίσετε πιο εξειδικευμένο περιεχόμενο, όπως π.χ. να αναζητήσετε "Rosh Hashanah" και φιλτράροντας στον τύπο τεκμηρίου "postcard", να δείτε αυτά τα αποτελέσματα, ή να συνδυάσετε "θρησκευτικά κείμενα" (τύπος) που αφορούν "γαμήλια έθιμα" (θέμα) και να δείτε αυτά τα αποτελέσματα. Μπορείτε να πλοηγηθείτε σε όλες τις συλλογές του Μουσείου και στους τύπους περιεχομένου που συλλέγει εδώ.
Η ενσωμάτωση της ψηφιακής συλλογής του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδος στο SearchCulture.gr αυξάνει σημαντικά το μουσειακό και αρχειακό περιεχόμενο του συσσωρευτή. Ενισχύει περαιτέρω τη δυναμική του SearchCulture.gr για μελέτη, ερμηνεία και δια βίου μάθηση, μέσα από το περιεχόμενο που συλλέγει, το οποίο αυξάνεται διαρκώς, επιτρέποντας διεπιστημονική και διαπολιτισμική έρευνα και διευκολύνοντας την εννοιοκεντρική και διαθεματική διδασκαλία.
Η αναβάθμιση και επέκταση του SearchCulture.gr με νέες λειτουργικότητες, πραγματοποιείται από το ΕΚΤ στο πλαίσιο της πράξης “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας: Υποδομή Συσσώρευσης, Τεκμηρίωσης και Διάθεσης Ψηφιακού Περιεχομένου με διασφάλιση διαλειτουργικότητας, μακροχρόνιας διατήρησης και ανοικτής πρόσβασης”. Η πράξη υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα” (ΕΣΠΑ 2014-2020) και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εθνικούς πόρους.
* Εισαγωγική φωτογραφία | Postcard, Wishing card for Rosh Hashanah (The Jewish New Year). The Jewish Museum of Greece - Άδεια χρήσης In Copyright (InC).