Η Ανοικτή Επιστήμη και το ανοικτό ψηφιακό οικοσύστημα έρευνας ήταν το αντικείμενο του 2ου Διεθνούς Συνεδρίου Open Science Fair, που πραγματοποιήθηκε από τις 16 έως και τις 18 Σεπτεμβρίου 2019 στο Πόρτο της Πορτογαλίας. Το συνέδριο εστίασε στις διαδικασίες διαμόρφωσης νέων και συνεργατικών προτύπων έρευνας, παρουσιάζοντας τις πρόσφατες εξελίξεις, τις ευκαιρίες αλλά και τις προκλήσεις που συνεπάγεται η εφαρμογή της Ανοικτής Επιστήμης. Στο συνέδριο συμμετείχε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), ως κύριος εταίρος του δικτύου OPERAS, καθώς και του έργου OpenAIRE Advance.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου, το δίκτυο OPERAS οργάνωσε συνάντηση εργασίας με αντικείμενο τον προσδιορισμό της έννοιας των «FAIR data» (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable - ανιχνεύσιμα, προσβάσιμα, διαλειτουργικά και επαναχρησιμοποιήσιμα δεδομένα) στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (ΑΚΕ), καθώς και την παρουσίαση πρακτικών λύσεων που θα βοηθήσουν στην περαιτέρω διάχυσή τους στον χώρο της έρευνας στις ΑΚΕ.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της συνεδρίας “Fostering a FAIR Research Culture: What Works?” συνεργάτες του ΕΚΤ παρουσίασαν τα πρότυπα για την υιοθέτηση πολιτικών Ανοικτής Επιστήμης από φορείς και χρηματοδότες έρευνας, καθώς και λοιπές δράσεις υποστήριξης των συγκεκριμένων φορέων από το OpenAIRE Advance, ενώ είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με φορείς που ενδιαφέρονται να υιοθετήσουν πολιτικές Ανοικτής Επιστήμης.
Στο διεθνές συνέδριο συμμετείχαν ερευνητές, εκπρόσωποι θεσμικών φορέων και διαχειριστές ερευνητικών υποδομών, χρηματοδότες έρευνας και εκπρόσωποι βιβλιοθηκών, αναδεικνύοντας τον συμπληρωματικό ρόλο των αντίστοιχων κοινοτήτων κατά τη μετάβαση προς το νέο παράδειγμα επιστημονικής επικοινωνίας που αντιπροσωπεύει η Ανοικτή Επιστήμη. Πραγματοποιήθηκαν παρουσιάσεις από διακεκριμένους ομιλητές, οι οποίοι αναφέρθηκαν στις διεθνείς εξελίξεις στον τομέα της έρευνας, προβάλλοντας παραδείγματα που υπογραμμίζουν τους τρόπους με τους οποίους η κουλτούρα της ανοικτότητας στην επιστήμη διαμορφώνει και επηρεάζει τον αντίκτυπο της έρευνας.
Παράλληλα, τονίστηκε ο ρόλος των ψηφιακών ερευνητικών υποδομών στη βιωσιμότητα του νέου παραδείγματος έρευνας. Παρουσιάστηκαν τα δίκτυα και οι υπηρεσίες που παρέχονται στην ερευνητική κοινότητα, με έμφαση στην επιμέρους συμβολή των διάφορων κοινοτήτων πρακτικής, αλλά και στον κεντρικό ρόλο των ερευνητών ως παραγωγών και διαχειριστών της επιστημονικής πληροφορίας.
Τέλος, έμφαση δόθηκε σε συγκεκριμένες τεχνικές υλοποιήσεις, ροές εργασιών και οδικούς χάρτες για τη βελτίωση της διάχυσης και της επανάχρησης των πρωτογενών δεδομένων και των δημοσιεύσεων και σε πολιτικές για τη διαχείρισή τους, υπό το πρίσμα της αναδιαμόρφωσης του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η πρωτοβουλία για το Ευρωπαϊκό Νέφος Ανοικτής Επιστήμης (European Open Science Cloud).