Το ΕΚΤ συμμετέχει στις πρωτοβουλίες του JRC για την έξυπνη εξειδίκευση και τη βιομηχανική μετάβαση

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) συμμετέχει σε δύο ομάδες εργασίας του Κοινού Κέντρου Ερευνών (Joint Research Center-JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι οποίες αφορούν την έξυπνη εξειδίκευση και τη βιομηχανική μετάβαση. Οι πρωτοβουλίες αυτές πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του σχεδιασμού της επόμενης προγραμματικής περιόδου και χρηματοδότησης των εθνικών και περιφερειακών δράσεων της έξυπνης εξειδίκευσης (2022-2030) [Στρατηγική Έρευνας και Τεχνολογίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση (Research and Innovation Strategies for Smart Specialisation - RIS3)], και στις ομάδες εργασίας συμμετέχουν περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κρατικοί φορείς.

Η πρωτοβουλία για την έξυπνη εξειδίκευση

Η πρωτοβουλία του JRC για την έξυπνη εξειδίκευση ονομάζεται ‘‘RIS3 Support to Lagging Regions’’, έχει ξεκινήσει από τα τέλη του 2018 και έχει ως στόχο την άντληση και αξιοποίηση εμπειριών από τον τρόπο που υλοποιήθηκε η στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης κατά την παρούσα προγραμματική περίοδο (2014-2020). Επίσης, στοχεύει στον προσδιορισμό των ενεργειών που θα μπορούσαν να αναληφθούν για να βελτιωθεί περαιτέρω αυτή η διαδικασία υλοποίησης στο πλαίσιο της επόμενης προγραμματικής περιόδου (2022-2030). Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, στόχος είναι η κατανόηση και η ενδυνάμωση αυτών των γνωσιακών, επιστημονικών και τεχνολογικών παραμέτρων, οι οποίες είναι ικανές να προσδώσουν ισχυρό αναπτυξιακό πρόσημο στις επιμέρους περιφερειακές οικονομίες.

Το ΕΚΤ ως εθνική στατιστική αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος, υπεύθυνο για την παραγωγή του εθνικών στατιστικών για την έρευνα, τεχνολογία και καινοτομία, αποτελεί την πηγή για τους δείκτες της εθνικής και των αντίστοιχων περιφερειακών στρατηγικών RIS3, του ΕΠΑνΕΚ και των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Οι προκλήσεις σε σχέση με τα ζητήματα παρακολούθησης και αποτίμησης, και πιο συγκεκριμένα τις πιθανές νέες μετρικές διαστάσεις αυτών των πολιτικών στην επόμενη προγραμματική περίοδο (π.χ. χρήση ανοικτών δεδομένων, ευρύτερη επίδραση στις τοπικές οικονομίες) αποτελούν κάποια από τα σημεία ενδιαφέροντος για το ΕΚΤ για τη συμμετοχή του σε αυτή την πρωτοβουλία.

Αντίστοιχα, η ενίσχυση της παροχής στοιχείων (evidence-based) προς τους ασκούντες τη σχετική δημόσια πολιτική, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, μέσα από ενοποιημένες πληροφοριακές πλατφόρμες για τη διευκόλυνση της ψηφιακής παρακολούθησης και διακυβέρνησης είναι ένα άλλο σημείο ενδιαφέροντος. Επίσης, μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, δίνεται στο ΕΚΤ η ευκαιρία να παρακολουθεί και να αντλεί γνώση και εμπειρίες από αντίστοιχους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, καθώς και να ενημερώνει το εγχώριο σύστημα για τις σχετικές εξελίξεις.

Η πρωτοβουλία για τη βιομηχανική μετάβαση

Το ΕΚΤ συμμετέχει επίσης στην πρωτοβουλία του JRC για τη βιομηχανική μετάβαση ‘‘Understanding and Managing Industrial Transitions in Lagging Regions (Managing Industrial Transitions)’’ που έχει ξεκινήσει από τα μέσα του 2019.

Η επαναβιομηχανοποίηση, η οποία θα στηρίζεται και θα αξιοποιεί τα γνωσιακά, επιστημονικά και τεχνολογικά πλεονεκτήματα των επιμέρους ευρωπαϊκών περιφερειών, αποτελεί αντικείμενο αυξημένου ενδιαφέροντος στην ευρωπαϊκή πολιτική ως κεντρικός άξονας της προσπάθειας επίτευξης βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Βασικός στόχος είναι να βοηθηθούν επιμέρους ευρωπαϊκά κράτη και περιφέρειες να μεταβούν από ένα καθεστώς αποβιομηχανοποίησης και ελλιπούς αξιοποίησης των παραγωγικών τους συντελεστών σε ένα παραγωγικό βιομηχανικό μοντέλο έντασης επιστημονικής και τεχνολογικής γνώσης, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη του τις διεθνείς τάσεις και εξελίξεις.

Στο πλαίσιο της ομάδας εργασίας και σε συμφωνία με τις αντίστοιχες κεντρικές ευρωπαϊκές πολιτικές, έχουν προσδιοριστεί, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα βιομηχανικά πεδία ενδιαφέροντος: η ηλεκτροκίνηση, η αποθήκευση ενέργειας, η ψηφιακοποίηση και η έξυπνη υγεία. Τα παραπάνω αποτελούν μέγα-τεχνολογικούς κλάδους, στους οποίους εντάσσονται πολλοί επιμέρους τεχνολογικοί και βιομηχανικοί κλάδοι. Επίσης, οι παραγωγικοί φορείς (στο επίπεδο των ευρωπαϊκών κρατών και περιφερειών) αυτών των κλάδων εντοπίζονται σε διάφορα σημεία στις αντίστοιχες παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.

Ο κεντρικός ρόλος του ΕΚΤ στη μέτρηση και τεκμηρίωση της επιστημονικής και τεχνολογικής παραγωγής της χώρας, αποτυπωμένης σε διαστάσεις όπως το ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης, οι επιστημονικές δημοσιεύσεις, οι επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας, οι επιδόσεις σε ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά έργα έρευνας, κ.λπ., αποτελούν κρίσιμες εισροές (inputs) σε μία τέτοια πρωτοβουλία. Και αυτό διότι η παροχή αντικειμενικών στοιχείων (evidence-based) για τις επιδόσεις του εθνικού συστήματος καινοτομίας, δύναται να ληφθεί υπόψη στον προσδιορισμό και στην ενίσχυση αυτών των επιμέρους τεχνολογικών και βιομηχανικών κλάδων, στους οποίους η χώρα έχει αποδεδειγμένες ικανότητες και δυναμικό. Ο εντοπισμός αυτών των κλάδων θα επιτρέψει στους ασκούντες τη σχετική δημόσια πολιτική, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, την περαιτέρω ενδυνάμωσή τους, μέσω των κατάλληλων δημόσιων χρηματοδοτικών ή άλλων μηχανισμών.