Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (EKT), κατέχοντας τον ρόλο του Εθνικού Συσσωρευτή για τη Europeana μέσω της εθνικής υποδομής SearchCulture.gr την οποία αναπτύσσει, συμμετείχε και φέτος στην Ετήσια Συνάντηση της Ένωσης του Δικτύου της Europeana (Europeana Network Association), που πραγματοποιήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2018, στη Βιέννη. Η ετήσια συνάντηση του Δικτύου της Europeana (Europeana Association Annual General Meeting) προηγήθηκε του τελικού συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς και πρόσφερε μια ευκαιρία ενημέρωσης, δικτύωσης και ενεργοποίησης για όλους τους συμμετέχοντες.
Πάνω από 220 μέλη του Δικτύου από όλες τις χώρες της Ευρώπης συναντήθηκαν σε μία ιδιαίτερα γιορτινή ατμόσφαιρα, λόγω της αυστριακής Προεδρίας της ΕΕ, της χριστουγεννιάτικης διακόσμησης της πόλης, καθώς και του εορτασμού των 10 χρόνων από την έναρξη λειτουργίας της Europeana, της ευρωπαϊκής ψηφιακής πλατφόρμας για την πολιτιστική κληρονομιά.
Δέκα χρόνια πριν, στις 20 Νοεμβρίου του 2008 η πιλοτική πύλη Europeana είχε εγκαινιαστεί στο Συμβούλιο των Υπουργών Πολιτισμού της Ευρώπης στις Βρυξέλλες, και λόγω της ανέλπιστης επισκεψιμότητας, το ίδιο βράδυ θα “έπεφτε” κάτω από το βάρος των εκατομμυρίων hits την ώρα. Δέκα χρόνια μετά, ο ευρωπαϊκός συσσωρευτής πολιτιστικού περιεχομένου αριθμεί πάνω από 50 εκ. τεκμήρια και έχει διανύσει μία τεράστια πορεία στην ανάπτυξη και εγκαθίδρυση κοινών διαλειτουργικών προτύπων για την ψηφιοποίηση και ανοικτή διάθεση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς.
“Κτίζοντας Κοινότητες” (Building Communities) ήταν το θέμα της φετινής συνάντησης του Δικτύου και τόσο οι κύριες ομιλίες, όσο και οι βασικές συνεδρίες κινήθηκαν γύρω από τον προβληματισμό και την προσπάθεια ενεργοποίησης των συμμετεχόντων σχετικά με το πώς συγκροτούνται και διατηρούνται αποτελεσματικές και δημοκρατικές κοινότητες ενδιαφέροντος γύρω από όλα τα ζητήματα που άπτονται της αλυσίδας αξίας της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η Ένωση του Δικτύου αριθμεί πάνω από 2.000 μέλη από όλο τον κόσμο. Οποιοσδήποτε επαγγελματίας, επιμελητής, αναλυτής δεδομένων, ιστορικός, αρχαιολόγος, βιβλιοθηκονόμος, επιστήμων της πληροφόρησης, εκπαιδευτικός ή πληροφορικός που εμπλέκεται στον χώρο της ψηφιοποίησης, διάθεσης και δημιουργικής επανάχρησης της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να γίνει μέλος του Δικτύου. Η εγγραφή στο Δίκτυο είναι δωρεάν και πραγματοποιείται μέσω της συμπλήρωσης μίας απλής φόρμας εγγραφής.
Το Δίκτυο στοχεύει στην αξιοποίηση της ιδιαίτερης τεχνογνωσίας που φέρει ο καθένας για την ενίσχυση της καινοτομίας και την ανάπτυξη διατομεακών συνεργασιών μεταξύ της πολιτιστικής κληρονομιάς, της δημιουργικής βιομηχανίας, της τεχνολογίας, της έρευνας και της εκπαίδευσης. Στοχεύει, ακόμη, στην ανάπτυξη κοινών προτύπων και καλών πρακτικών που άπτονται του διαμοιρασμού της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς και στην προώθηση της Europeana στα επιμέρους επαγγελματικά δίκτυα στα οποία ανήκει το κάθε επιμέρους μέλος του Δικτύου.
Μέσω των ετήσιων εκλογών, εκλέγονται 36 Σύμβουλοι οι οποίοι εκτίουν θητεία 3 ετών στο Συμβούλιο του Δικτύου και πραγματοποιούν 2-3 εκ του σύνεγγυς συναντήσεις το χρόνο. Από αυτούς εκλέγονται 5 μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο του Δικτύου οι οποίοι συμμετέχουν και στο Συμβούλιο του Ιδρύματος της Europeana, συμβάλλοντας, κατ’αυτό τον τρόπο, ενεργά στη διακυβέρνηση και τη στρατηγική της Europeana.
Το Δίκτυο είναι οργανωμένο γύρω από τις εξής έξι Κοινότητες ενδιαφέροντος:
- EuropeanaTech, που διερευνά ανερχόμενους τομείς και πρότυπα όσον αφορά τη διαλειτουργικότητα, την πολυγλωσσική αναζήτηση και την παραγωγή νέας γνώσης από την αξιοποίηση του ψηφιακού πολιτιστικού αποθέματος, όπως την 3D ψηφιοποίηση μνημείων, την Επαυξημένη Πραγματικότητα, την Τεχνητή Νοημοσύνη, κ.λπ.
- Europeana Impact, που επιχειρεί να σχεδιάσει μία ενιαία προσέγγιση στον τρόπο με τον οποίο αξιολογείται ο αντίκτυπος της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς, με βάση κοινωνικά, οικονομικά, πολιτισμικά κριτήρια, αναπτύσσοντας κοινά λεξιλόγια, μεθοδολογίες και εργαλεία για το σκοπό αυτό
- Europeana Research, που διερευνά τους τρόπους με τους οποίους η πολιτιστική κληρονομικά καθίσταται αξιοποιήσιμη στην έρευνα, ιδίως στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες και μελετά τον τρόπο με τον οποίο η πολιτιστική κληρονομιά εντάσσεται στο αναδυόμενο ευρωπαϊκό Νέφος της Επιστήμης
- Europeana Education, που επιχειρεί τη στενότερη διάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην εκπαίδευση
- Europeana Copyright, που επιχειρεί να ευαισθητοποιήσει πάνω στα ζητήματα που άπτονται της πνευματικής ιδιοκτησίας και του ανοικτού διαμοιρασμού της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς. Έχει συμβάλλει σημαντικά στο διάλογο γύρω από την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Πνευματική Ιδιοκτησία
- Europeana Communicators, που επιδίδεται στην προώθηση όλων των δραστηριοτήτων της Ένωσης του Δικτύου και της Europeana.
Κάθε Κοινότητα διοικείται από ολιγομελή Συντονιστική Ομάδα στην οποία συμμετέχουν οι εκλεγμένοι Σύμβουλοι και διαμορφώνει ετήσιο πλάνο εργασιών στο οποίο ορίζει προτεραιότητες και σχεδιάζει ενέργειες δράσης όπως σεμινάρια, συμμετοχή σε συνέδρια, διαδικτυακές εκπαιδεύσεις, ενημερωτικό υλικό, κλπ. Κάθε Κοινότητα μπορεί να έχει μία ή περισσότερες Ομάδες Δράσης (Taskforces) οι οποίες ασχολούνται για ορισμένο χρονικό διάστημα με τη μελέτη ενός ζητήματος που αφορά το Δίκτυο και την παραγωγή Συστάσεων υλοποίησης (βλ. π.χ. Resource Citation/Object Identity Standardization και Preparing Europeana for IIIF involvement).
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι βρίσκονται σε εξέλιξη οι φετινές εκλογές της Ένωσης του Δικτύου. Εγγραφείτε στο Δίκτυο και ψηφίστε τους αντιπροσώπους σας έως τις 14 Δεκεμβρίου. Ενημερωθείτε σχετικά εδώ.
Ο ρόλος του ΕΚΤ
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (www.ekt.gr) έχει ως θεσμικό ρόλο τη συλλογή, οργάνωση, διάθεση και διατήρηση του συνόλου της ελληνικής επιστημονικής, ερευνητικής και πολιτιστικής παραγωγής (περιεχόμενο και δεδομένα) και τη διάχυσή της, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Κατά την προηγούμενη Προγραμματική Περίοδο, σε συνεργασία με το Ε.Π. «Ψηφιακή Σύγκλιση» δημιούργησε τον εθνικό συσσωρευτή για τη Europeana SearchCulture.gr με στόχο τη συγκέντρωση, ασφαλή διαφύλαξη στο διηνεκές και την κεντρική και “έξυπνη” διάθεση του ελληνικού ψηφιακού αποθέματος πολιτιστικής κληρονομιάς που παράγεται με δημόσια χρηματοδότηση. Σήμερα, το SearchCulture.gr διαθέτει πρόσβαση σε συλλογές 50+ φορέων και φιλοξενεί σχεδόν μισό εκατομμύριο πολιτιστικά τεκμήρια, εκ των οποίων πάνω από 100.000 διατίθενται ήδη και στη Europeana.
To Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης εκπροσωπείται στο Συμβούλιο του Δικτύου της Europeana και στο συντονιστικό όργανο των εθνικών συσσωρευτών, ανταλλάσσοντας τεχνογνωσία και παραμένοντας στη διεθνή πρωτοπορία όσον αφορά την προτυποποιημένη, ανοικτή και διαλειτουργική διάθεση του ψηφιακού πολιτιστικού αποθέματος.