Τη δημιουργία του πρώτου προγράμματος Ψηφιακή Ευρώπη και την επένδυση 9,2 δισ. ευρώ για την προσαρμογή του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για το διάστημα 2021-2027 στις εντεινόμενες ψηφιακές προκλήσεις, προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να εδραιωθεί η Ευρώπη ως παγκόσμια πρωτοπόρος στον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Με τη στρατηγική για την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά, δημιουργείται ένα ρυθμιστικό πλαίσιο κατάλληλο για την ψηφιακή εποχή. Το πλαίσιο αυτό πρέπει να συνδυαστεί με εξίσου φιλόδοξη χρηματοδότηση και με επενδύσεις στο πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη, προκειμένου να αυξηθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και να αναπτυχθούν και να ενισχυθούν οι στρατηγικές ψηφιακές ικανότητες της Ευρώπης. Αυτές οι καίριας σημασίας ικανότητες αφορούν την υπολογιστική υψηλών επιδόσεων, την τεχνητή νοημοσύνη, την κυβερνοασφάλεια και τις προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες και εξασφαλίζουν την ευρεία χρήση και προσβασιμότητά τους, σε όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας, τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από τον δημόσιο τομέα.
Η πρόταση της Επιτροπής επικεντρώνεται σε πέντε τομείς:
- Υπερυπολογιστές: ποσό ύψους 2,7 δισ. ευρώ θα χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη και την ενίσχυση των υπερυπολογιστών και της επεξεργασίας δεδομένων στην Ευρώπη, που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη πολλών τομέων, από την υγεία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως την ασφάλεια των αυτοκινήτων και την κυβερνοασφάλεια. Η χρηματοδότηση αυτή θα καταστήσει δυνατή την αποτελεσματικότερη και ευρύτερη χρήση των υπερυπολογιστών τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στόχος του προγράμματος Ψηφιακή Ευρώπη είναι να αναπτυχθεί μια παγκόσμιας κλάσης υποδομή υπερυπολογιστών και δεδομένων με υπολογιστική ικανότητα εξακλίμακας έως το 2022/2023 και με δυνατότητες μεταεξακλίμακας έως το 2026/2027, ώστε η ΕΕ να εφοδιαστεί με τη δική της ανεξάρτητη και ανταγωνιστική τεχνολογία, να επιτευχθεί αριστεία στις εφαρμογές και να διευρυνθεί η διαθεσιμότητα και η χρήση των υπερυπολογιστών. Οι σχεδιαζόμενες πρωτοβουλίες θα βασιστούν στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τους υπερυπολογιστές, η οποία θα βοηθήσει την ΕΕ να προοδεύσει σε διάφορους τομείς, από την υγεία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως την ασφάλεια των αυτοκινήτων και την κυβερνοασφάλεια.
- Τεχνητή νοημοσύνη: ποσό ύψους 2,5 δισ. ευρώ πρόκειται να διατεθεί για τη διάδοση της τεχνητής νοημοσύνης σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικονομία και την κοινωνία. Ο προϋπολογισμός αυτός αξιοποιεί την ευρωπαϊκή προσέγγιση για την τεχνητή νοημοσύνη που παρουσιάστηκε στις 25 Απριλίου 2018: σκοπός είναι η τόνωση των επενδύσεων ώστε να αξιοποιηθεί στο μέγιστο η τεχνητή νοημοσύνη, λαμβανομένων ταυτόχρονα υπόψη των κοινωνικοοικονομικών αλλαγών που επιφέρει, και να διασφαλιστεί το κατάλληλο δεοντολογικό και νομικό πλαίσιο. Το πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη θα προσφέρει στις δημόσιες αρχές και στις επιχειρήσεις, ιδίως στις μικρότερες, καλύτερη πρόσβαση στις εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού τεχνητής νοημοσύνης που βρίσκονται στα κράτη μέλη, ενώ η αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζοντας Ευρώπη θα διασφαλίσει τη θέση της ΕΕ στην πρωτοπορία των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Η Επιτροπή προτείνει την ανάπτυξη προσβάσιμων σε όλους κοινών «ευρωπαϊκών βιβλιοθηκών» αλγορίθμων, χάρη στις οποίες ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας θα μπορούν να εντοπίζουν και να αποκτούν τις λύσεις που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες τους. Ανοικτές πλατφόρμες και χώροι βιομηχανικών δεδομένων για την τεχνητή νοημοσύνη θα είναι διαθέσιμοι σε όλη την Ευρώπη, σε κόμβους ψηφιακής καινοτομίας που θα παρέχουν εγκαταστάσεις δοκιμών και γνώσεις στις μικρές επιχειρήσεις και στους τοπικούς φορείς καινοτομίας.
- Kυβερνοασφάλεια και εμπιστοσύνη: ποσό ύψους 2 δισ. ευρώ θα επενδυθεί για την προάσπιση της ψηφιακής οικονομίας, της κοινωνίας και των δημοκρατιών της ΕΕ μέσω της ενίσχυσης της κυβερνοάμυνας και του ευρωπαϊκού κλάδου της κυβερνοασφάλειας, της χρηματοδότησης εξοπλισμού και υποδομών κυβερνοασφάλειας προηγμένης τεχνολογίας, και της στήριξης της ανάπτυξης των απαραίτητων δεξιοτήτων και γνώσεων. Η πρόταση βασίζεται στο ευρύ φάσμα των μέτρων για την κυβερνοασφάλεια που παρουσιάστηκαν τον Σεπτέμβριο του 2017, και στην πρώτη νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Μάιο του 2018.
- Ψηφιακές δεξιότητες: ποσό ύψους 700 εκατ. ευρώ θα επιτρέψει στο σημερινό και στο μελλοντικό εργατικό δυναμικό να αποκτά με ευκολία προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες μέσω μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων επιμορφωτικών προγραμμάτων και πρακτικών ασκήσεων στον χώρο εργασίας, ανεξαρτήτως κράτους μέλους διαμονής. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη», οι κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πραγματοποιούν στοχευμένα προγράμματα χάρη στα οποία οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι δημόσιες διοικήσεις θα μπορούν να εφοδιάζουν τους εργαζομένους τους με τις δεξιότητες που χρειάζονται για να αποκτήσουν πρόσβαση στις νέες ευκαιρίες που προσφέρουν οι υπερυπολογιστές, η τεχνητή νοημοσύνη και η κυβερνοασφάλεια.
- Διασφάλιση ευρείας χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών σε όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας: με χρηματοδότηση ύψους 1,3 δισ. ευρώ θα καταστεί δυνατός ο ψηφιακός μετασχηματισμός της δημόσιας διοίκησης και των δημόσιων υπηρεσιών και η διαλειτουργικότητά τους σε επίπεδο ΕΕ, και θα διευκολυνθεί η πρόσβαση όλων των επιχειρήσεων, και ιδίως των μικρομεσαίων, στην τεχνολογία και την τεχνογνωσία. Οι κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα λειτουργούν ως σημεία ενιαίας εξυπηρέτησης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις δημόσιες διοικήσεις, παρέχοντάς τους πρόσβαση σε τεχνολογική εμπειρογνωσία και πειραματικές εγκαταστάσεις, καθώς και συμβουλές για την καλύτερη αξιολόγηση της επιχειρηματικής σκοπιμότητας των έργων ψηφιακού μετασχηματισμού. Θα υποστηριχθεί η δημιουργία ενός δικτύου κόμβων ψηφιακής καινοτομίας ώστε να διασφαλιστεί η ευρύτερη δυνατή γεωγραφική κάλυψη όλης της Ευρώπης. Οι κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας αποτελούν σήμερα ένα από τα βασικά στοιχεία της στρατηγικής για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Ο Άντρους Άνσιπ, αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για την ψηφιακή ενιαία αγορά, δήλωσε τα εξής: «Η Ψηφιακή Ενιαία Αγορά παρέχει ένα νομικό πλαίσιο που επιτρέπει στα άτομα και στις επιχειρήσεις να αντλήσουν τα μέγιστα οφέλη από τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Στόχος μας είναι να καταστήσουμε τον προϋπολογισμό της ΕΕ κατάλληλο για τις μελλοντικές προκλήσεις: ο ψηφιακός μετασχηματισμός λαμβάνεται υπόψη σε όλες τις προτάσεις, από τις μεταφορές και την ενέργεια ως τη γεωργία, την υγεία και τον πολιτισμό. Στην ίδια λογική, προτείνουμε την αύξηση των επενδύσεων στην τεχνητή νοημοσύνη, τους υπερυπολογιστές, την κυβερνοασφάλεια, τις δεξιότητες και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Πρόκειται για τομείς που έχουν αναγνωριστεί από τους ηγέτες της ΕΕ ως κρίσιμης σημασίας για τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.»
Η Μαρίγια Γκαμπριέλ, επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας, δήλωσε τα εξής: «Η δημιουργία του πρώτου πανευρωπαϊκού ψηφιακού προγράμματος αποτελεί σημαντικό βήμα για την εδραίωση της Ευρώπης ως παγκόσμιας πρωτοπόρου στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Θα επενδύσουμε σε στρατηγικές ψηφιακές ικανότητες καίριας σημασίας όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων και η κυβερνοασφάλεια και, όπως ισχύει για όλες τις ψηφιακές μας πρωτοβουλίες, στο επίκεντρο και αυτού του προγράμματος θα τεθούν οι Ευρωπαίοι πολίτες. Ένας από τους βασικούς πυλώνες του προγράμματος είναι η επένδυση στους πολίτες μας προκειμένου να αποκτήσουν τις προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες που χρειάζονται για να έχουν πρόσβαση στις πλέον σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες και να τις χρησιμοποιούν.»
Επόμενα βήματα
Προκειμένου οι πόροι της ΕΕ να αρχίσουν το συντομότερο δυνατό να παράγουν αποτελέσματα στην πράξη, είναι απαραίτητο να επιτευχθεί γρήγορα συμφωνία επί του συνολικού μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ και των τομεακών προτάσεων.
Δεδομένου του επείγοντος της κατάστασης και της κλίμακας των απαιτούμενων επενδύσεων, κρίνεται απαραίτητη η παρέμβαση της ΕΕ ώστε να υπάρξει από κοινού χρηματοδότηση και συντονισμός δράσεων σε μια κλίμακα ικανή να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που επιφέρει ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Έτσι θα εξασφαλισθεί ο πλήρης διαμοιρασμός των οφελών των νέων ψηφιακών τεχνολογιών.
Εάν δεν καλυφθεί γρήγορα το επενδυτικό κενό, υφίσταται κίνδυνος αποδυνάμωσης της ικανότητας καινοτομίας και της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας της ΕΕ.
Η επίτευξη συμφωνίας επί του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού μέσα στο 2019 θα συνέβαλλε στην απρόσκοπτη μετάβαση από τον τρέχοντα (2014-2020) μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό στον νέο, και θα εξασφάλιζε την προβλεψιμότητα της χρηματοδότησης προς όφελος όλων.
Ιστορικό
Η Ψηφιακή Ευρώπη είναι ένα νέο πρόγραμμα που εντάσσεται στο κεφάλαιο «Ενιαία Αγορά, Καινοτομία και Ψηφιακή Οικονομία» του προτεινόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ. Το πρόγραμμα βασίζεται στη στρατηγική για την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά που δρομολογήθηκε τον Μάιο του 2015 και σε ό,τι αυτή έχει επιτύχει κατά τα τελευταία έτη, έχοντας ως κύριο στόχο να διαμορφώσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Η διάθεση πρόσθετων πόρων θα επιτρέψει στην ΕΕ να πραγματοποιήσει μεγαλύτερες επενδύσεις στην ψηφιακή οικονομία και κοινωνία. Σήμερα η Επιτροπή προτείνει επίσης την αύξηση του προϋπολογισμού για τα ψηφιακά έργα υποδομών στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» στα 3 δισ. ευρώ. Ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» επικεντρώνεται σε έργα που παρουσιάζουν την υψηλότερη ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, και ιδίως στις διασυνοριακές συνδέσεις. Όσον αφορά τις ψηφιακές τεχνολογίες, ο μηχανισμός ως το 2025 θα εξασφαλίσει την πρόσβαση όλων των βασικών κοινωνικοοικονομικών παραγόντων, όπως σχολείων, νοσοκομείων, συγκοινωνιακών κόμβων, κύριων παρόχων δημόσιων υπηρεσιών και επιχειρήσεων ψηφιακής έντασης σε ευρυζωνικές συνδέσεις μελλοντικού προσανατολισμού (βλ. χωριστό Δελτίο Τύπου).
Πέραν του προγράμματος Ψηφιακή Ευρώπη, η χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας στις ψηφιακές τεχνολογίες επόμενης γενιάς πρέπει να συνεχιστεί και να ενισχυθεί στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζοντας Ευρώπη. Τα δύο προγράμματα θα είναι συμπληρωματικά: ενώ ο Ορίζοντας Ευρώπη παρέχει ζωτικής σημασίας επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία, η Ψηφιακή Ευρώπη αξιοποιεί τα παραγόμενα αποτελέσματα για να δημιουργήσει τις απαραίτητες υποδομές και στηρίζει την ανάπτυξη και τη δημιουργία ικανοτήτων, που με τη σειρά τους θα παράσχουν στοιχεία χρήσιμα για τη μελλοντική έρευνα στην τεχνητή νοημοσύνη, τη ρομποτική, την υπολογιστική υψηλών επιδόσεων και τα μαζικά δεδομένα.