H Ελλάδα επιστρέφει στα προαιρετικά προγράμματα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA)

Η Ελλάδα επανέρχεται στα προαιρετικά Προγράμματα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency, ESA), με το συνολικό ποσό των 8,2 εκατ. ευρώ. € για την επόμενη τριετία. Μετά από απουσία 8 ετών, λόγω δημοσιονομικών περιορισμών, η πρόταση της Ελλάδας κατατέθηκε στην Υπουργική Συνδιάσκεψη του Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, που πραγματοποιήθηκε στις 1-2 Δεκεμβρίου στη Λουκέρνη της Ελβετίας.

Η επανένταξη της χώρας κατέστη εφικτή έπειτα από ενέργειες του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και της ελληνικής αντιπροσωπείας, σε συνεργασία με τους εκπροσώπους της ESA για την εξεύρεση σχετικών κονδυλίων. Εξασφαλίσθηκε έτσι η συμμετοχή σε συγκεκριμένα ευέλικτα προγράμματα τα οποία με την εξειδίκευση των αντικειμένων τους, και την υποστήριξη δράσεων εθνικής προτεραιότητας, προσφέρουν ευκαιρίες υψηλού επιπέδου τόσο στη δομική ενίσχυση της εθνικής διαστημικής βιομηχανίας και επιστημονικής κοινότητας όσο και στην ενίσχυση της γεωγραφικής επιστροφής.

Αναλυτικά η κατανομή του ποσού ανά πρόγραμμα/δραστηριότητα είναι η ακόλουθη:

• Ανάπτυξη Διαστημικής Τεχνολογίας (GSTP) με 2.400.000 €
• Παρατήρηση Γης (Earth Observation – EOEP 5) με 2.400.000 €
• Τηλεπικοινωνίες & Ολοκληρωμένες Εφαρμογές  (Telecom – ARTES) με 2.600.000 €
• Υποστήριξη Επιστήμης & Εξερεύνηση Διαστήματος (Space Exploration - E3P) με 300.000 €
• Παρακολούθηση Διαστημικής Δραστηριότητας (SSA) με 200.000 €
• Ανάπτυξη Επιστημονικών Πειραμάτων (PRODEX) με 300.000 €

Συγκεκριμένα, στις 1 και 2 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε στη Λουκέρνη της Ελβετίας η Υπουργική Συνδιάσκεψη του Συμβουλίου της ESA, η οποία λαμβάνει χώρα κάθε 2 ή 3 χρόνια και αποτελεί ένα κορυφαίο γεγονός στη λειτουργία του Οργανισμού. Κατά της διάρκεια της, ο Γενικός Διευθυντής παρουσιάζει στις αντιπροσωπείες των κρατών μελών και των υπό ένταξη χωρών το όραμα και τη στρατηγική του Οργανισμού για τα επόμενα χρόνια και εισηγείται προς έγκριση τον αντίστοιχο προτεινόμενο προϋπολογισμό.

Στο πλαίσιο της συνάντησης, η Ελληνική αντιπροσωπεία υποστήριξε ενεργά το όραμα και τη νέα στρατηγική του Οργανισμού "Towards Space 4.0 for a United Space in Europe", όπως αυτή παρουσιάστηκε από τον Γενικό Δ/ντη  Johann-Dietrich Woerner, ο οποίος επισκέφθηκε τον Σεπτέμβριο τη χώρα μας και  συνάντησε τον Αναπληρωτή Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Καθηγητή  Κώστα Φωτάκη, με τον οποίο αντάλλαξαν κοινές απόψεις σχετικά με την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα του διαστήματος προς όφελος των Ευρωπαίων πολιτών.

Στην εισήγηση του ο Γενικός Διευθυντής της ESA επανέλαβε και την αντίστοιχη δέσμευση του οργανισμού για πληροφόρηση, καινοτομία, διαδραστικότητα και έμπνευση και τόνισε τους βασικούς στόχους όπως αυτοί συμφωνήθηκαν: τη μέγιστη αξιοποίηση του τομέα του Διαστήματος στην καθημερινότητα του πολίτη, την κοινωνία και την οικονομία, την ενίσχυση μιας ανταγωνιστικής Ευρώπης στο Διάστημα σε διεθνές επίπεδο, τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής αυτονομίας στη χρήση του Διαστήματος σε ένα ασφαλές περιβάλλον και την αριστεία στην Επιστήμη και την Τεχνολογία του Διαστήματος. 

Κυρίαρχο θέμα στην ατζέντα της Υπουργικής Συνδιάσκεψης, για το οποίο τα κράτη-μέλη προετοιμάζονται εγκαίρως και εντατικά, είναι οι δηλώσεις εκπροσώπων των Κρατών – Μελών για συμμετοχή της χώρας στα "προαιρετικά" προγράμματα, με αποτέλεσμα για την επόμενη προγραμματική περίοδο (3 ετών) να συγκεντρωθεί ποσό 10,3 δισ. € σε διαστημικές δραστηριότητες και Προγράμματα τα οποία βασίζονται στο όραμα ενός Ενιαίου Διαστήματος στην Ευρώπη (United Space in Europe).

Σε αυτό το σημείο, το σημαντικότερο γεγονός εθνικού ενδιαφέροντος, το οποίο προκάλεσε επίσης μεγάλο ενδιαφέρον και ικανοποίηση τόσο στην ESA όσο και στην επιστημονική κοινότητα του Διαστήματος, ήταν η πολιτική απόφαση να "επιστρέψει" η Ελλάδα στα προαιρετικά Προγράμματα του Οργανισμού, αφού στις δύο προηγούμενες Υπουργικές Συνδιασκέψεις, δεν υπήρξε εγγραφή στα προγράμματα λόγω δημοσιονομικών περιορισμών.

Αναγνωρίζοντας την αναπτυξιακή σημασία και τις δυνατότητες που δημιουργούνται για τις ομάδες των ελληνικών ΑΕΙ, Ερευνητικών Κέντρων και της βιομηχανίας (Greek stakeholders) και μετά από συστηματική διαβούλευση και ανάλογες ενημερωτικές ημερίδες και συναντήσεις όπου διαφάνηκε το υψηλό και ενθουσιώδες ενδιαφέρον των φορέων, η πολιτική ηγεσία αποφάσισε να επανέλθει μετά από απουσία (8) οκτώ ετών στα προαιρετικά προγράμματα της ESA με το συνολικό ποσό των 8,2 εκατ. € για την επόμενη τριετία.

Οπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, το γεγονός της επανένταξης της Ελλάδας στα προαιρετικά προγράμματα αποτέλεσε αντικείμενο ευρείας αποδοχής και αναγνώρισης από τον Οργανισμό σε πολιτικό επίπεδο και ενίσχυσε την εικόνα / συμμετοχή της ως Κράτος – Μέλος. Το σχετικό ενδιαφέρον για την συμμετοχή από το σύνολο της επιστημονικής και βιομηχανικής κοινότητας του τομέα αναμένεται να είναι ευρύ και άμεσο. Για τους λόγους αυτούς, η ελληνική αντιπροσωπεία πρόκειται να προετοιμαστεί σε συνεργασία με την ESA με βασικό άξονα τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση αυτής της σημαντικής "επένδυσης".