Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) συμμετέχει και φέτος, για έκτη χρονιά, στη Διεθνή Εβδομάδα Ανοικτής Πρόσβασης και διοργανώνει πολύπλευρες ενημερωτικές δράσεις από 24 έως 27 Οκτωβρίου στον χώρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Βασιλέως Κωνσταντίνου 48, Αθήνα), οι οποίες αφορούν τους νέους ερευνητές, την ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και το ευρύτερο κοινό.
Η Εβδομάδα Ανοικτής Πρόσβασης είναι ένα παγκόσμιο γεγονός που διοργανώνεται τα τελευταία 9 χρόνια και το οποίο δίνει την ευκαιρία στη διεθνή ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα να ενημερωθεί για τα οφέλη και για τις τελευταίες εξελίξεις της Ανοικτής Πρόσβασης στις δημοσιεύσεις και τα επιστημονικά δεδομένα της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας. Φέτος η Διεθνής Εβδομάδα Ανοικτής Πρόσβασης διοργανώνεται το διάστημα 24 - 30 Οκτωβρίου 2016 με θέμα "Οpen in Action".
Οι πρωτοβουλίες για την Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας, υποστηρίζονται ολοένα και περισσότερο από εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον σε ό,τι αφορά τις πολιτικές για την πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα, όπως οι πρόσφατες συστάσεις που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παράλληλα, οι ραγδαίες εξελίξεις στον χώρο της τεχνολογίας διευκολύνουν την υιοθέτηση πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης. Σε αυτό το πλαίσιο, η ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση που υλοποιείται μέσω Ψηφιακών Αποθετηρίων και Επιστημονικών Περιοδικών Ανοικτής Πρόσβασης, αλλά και μέσα από πολιτικές Ανοικτών Δεδομένων (δηλαδή δεδομένων στα οποία η πρόσβαση γίνεται με τους ελάχιστους δυνατούς τεχνικούς, οικονομικούς, νομικούς και οργανωτικούς περιορισμούς) έχει διαμορφώσει έναν νέο τρόπο επιστημονικής επικοινωνίας και ταυτόχρονα έχει μεταμορφώσει τον μέχρι πρότινος καθιερωμένο τρόπο διεξαγωγής της έρευνας. Έτσι, χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο ο όρος Ανοικτή Επιστήμη (Οpen Science) που αναφέρεται στη διεξαγωγή έρευνας και στη διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων με ανοικτό τρόπο σε όλη την ερευνητική διαδικασία.
Με στόχο λοιπόν την προβολή των τελευταίων εξελίξεων και την ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ανοικτής Πρόσβασης, στο πλαίσιο της Διεθνούς Εβδομάδας για την Ανοικτή Πρόσβαση, το ΕΚΤ διοργανώνει (3) στοχευμένες δράσεις.
Την Τρίτη 25 Οκτωβρίου (09.00-14.00) θα διεξαχθεί η κεντρική εκδήλωση, το σεμινάριο "Η Ανοικτή Πρόσβαση στην υπηρεσία των νέων ερευνητών" (Αμφιθεάτρο Λ. Ζέρβας, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών). Η εκδήλωση απευθύνεται κυρίως σε νέους ερευνητές και έχει ως στόχο την ενημέρωσή τους για τις υπηρεσίες του ΕΚΤ (epublishing, griSSH, didaktorika.gr, αποθετήρια), καθώς και άλλων συνεργαζόμενων φορέων, ενώ θα παρουσιαστούν διεθνείς υπηρεσίες (όπως DOAJ, DOAB) μέσω των οποίων δίνεται ανοικτή πρόσβαση σε σημαντικό όγκο δημοσιεύσεων και επιστημονικών δεδομένων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα "Η Ανοικτή Πρόσβαση στην πράξη: οι εμπειρίες των νέων ερευνητών" στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων.
Το σεμινάριο θα πλαισιώσει η δράση "Μάθε, Άκου, Ρώτα" που θα διεξαχθεί από 24 έως 27 Οκτωβρίου στη Βιβλιοθήκη Eπιστήμης, Τεχνολογίας, Πολιτισμού του ΕΚΤ. Στόχος της δράσης είναι η ενημέρωση των επισκεπτών - μέσα από διαδικτυακές ξεναγήσεις, ενημερωτικές παρουσιάσεις (11.00 και 14.00 καθημερινά) - για τις δυνατότητες και τα οφέλη της Ανοικτής Πρόσβασης σε επιστημονικές δημοσιεύσεις και ερευνητικά δεδομένα. Σημειώνεται ότι στον ισόγειο χώρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, όπου βρίσκονται η Βιβλιοθήκη και το Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο του ΕΚΤ, λειτουργεί δωρεάν ασύρματο ευρυζωνικό δίκτυο WiFi που επιτρέπει την πρόσβαση των επισκεπτών στο Διαδίκτυο και στο πλήρες περιεχόμενο της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του ΕΚΤ.
Επίσης, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Bielefeld και με εισηγητή τον Jochen Schirrwagen, το ΕΚΤ διοργανώνει webinar για τη διαλειτουργικότητα των ιδρυματικών αποθετηρίων της Ελλάδας και της Κύπρου με το αποθετήριο του OpenAIRE. Το webinar που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 26 Οκτωβρίου (14:00-15.00) (στα αγγλικά) απευθύνεται σε διαχειριστές και υπεύθυνους ψηφιακών αποθετηρίων (βιβλιοθηκονόμους και πληροφορικούς ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ερευνητικών κέντρων και συναφών φορέων έρευνας που διαθέτουν ή αναπτύσσουν αποθετήριο).
Σημειώνεται ότι το Σεμινάριο για νέους ερευνητές στις 25/10 θα μεταδίδεται ζωντανά μέσω livestreaming στη διεύθυνση: http://media.ekt.gr/live/.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις ενημερωτικές δράσεις του ΕΚΤ για τη Διεθνή Εβδομάδα Ανοικτής Πρόσβασης και εγγραφή στο Σεμινάριο και το Webinar (η συμμετοχή είναι χωρίς κόστος, αλλά απαιτείται online εγγραφή) ανατρέξτε στην ιστοσελίδα της φετινής διοργάνωσης: http://www.ekt.gr/el/events/20333.
Το ΕΚΤ καταλύτης για την Ανοικτή Πρόσβαση
Σήμερα, η συζήτηση γύρω από την Ανοικτή Πρόσβαση είναι πιο επίκαιρη από ποτέ για την ελληνική ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα. Σε καιρούς όπου η οικονομική κρίση αναγκάζει φορείς έρευνας, εκπαίδευσης και πολιτισμού να προχωρήσουν σε οριζόντιες μειώσεις προϋπολογισμών, οι προοπτικές που διανοίγει η Ανοικτή Πρόσβαση μπορούν να προσφέρουν λύσεις προς την κατεύθυνση της δημιουργίας εναλλακτικά βιώσιμων μοντέλων για την πρόσβαση σε επιστημονικά δεδομένα της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας και την οριζόντια διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων.
Παρακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις στον τομέα της Ανοικτής Επιστήμης, των Ανοικτών Δεδομένων, του ελεύθερου λογισμικού και των ηλεκτρονικών εκδόσεων, και αναγνωρίζοντας τα πολλαπλά οφέλη της Ανοικτής Πρόσβασης, το ΕΚΤ υποστηρίζει σειρά από πρωτοβουλίες, δράσεις και συμμετέχει σε ευρωπαϊκά έργα που προωθούν την υιοθέτηση πολιτικών και υποδομών Ανοικτής Πρόσβασης. Το ΕΚΤ υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός δυναμικού και βιώσιμου οικοσυστήματος της γνώσης στην Ελλάδα και προωθεί την υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης ως κεντρικής πολιτικής στη διάθεση των αποτελεσμάτων της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας.
Προς αυτή την κατεύθυνση το ΕΚΤ προσφέρει Ανοικτή Πρόσβαση σε μεγάλο όγκο έγκριτου επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου, το οποίο παράγεται στη χώρα μας, καθώς και υποδομές και υπηρεσίες σε φορείς έρευνας και πολιτισμού της χώρας. Αναπτύσσει και διαθέτει υπηρεσίες Ανοικτής Πρόσβασης εθνικής εμβέλειας όπως, μεταξύ άλλων, το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (http://www.didaktorika.gr), αποθετήρια επιστημονικού & πολιτιστικού περιεχομένου (http://www.ekt.gr/repositories), έγκριτες ηλεκτρονικές επιστημονικές εκδόσεις (http://epublishing.ekt.gr), το www.openarchives.gr, τη μεγαλύτερη ελληνική πύλη πρόσβασης σε ψηφιακό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού, καθώς και τη νέα πύλη www.searchculture.gr που επιτρέπει την ενιαία αναζήτηση σε περισσότερα από 150.000 ψηφιακά τεκμήρια πολιτιστικού περιεχομένου.
Με στόχο, μάλιστα, την ευαισθητοποίηση της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας αλλά και του ευρύτερου κοινού για την Ανοικτή Πρόσβαση, το ΕΚΤ (α) δημιούργησε και υποστηρίζει την πύλη www.openaccess.gr, (β) ανέπτυξε το blog.openaccess.gr το οποίο λειτουργεί συμπληρωματικά με την πύλη ως ένα βήμα διαλόγου προς όλους, ώστε να αναδειχθούν καίρια ζητήματα, πρακτικές και προβληματισμοί σχετικά με την Ανοικτή Πρόσβαση στην Ελλάδα και (γ) διοργανώνει διεθνή συνέδρια και webinars.
Σημειώνεται ότι το ΕΚΤ συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς πρωτοβουλίες και έργα που υποστηρίζουν την ανάπτυξη των κατάλληλων πολιτικών και υποδομών για τη διεξαγωγή της ανοικτής επιστήμης στη χώρα μας και στην Ευρώπη. Συμμετέχει στο έργο OpenAIRE (www.openaire.eu), την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική υποδομή για την Ανοικτή Πρόσβαση στην έρευνα, που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020. Επίσης, ήταν συντονιστής στο ευρωπαϊκό έργο PASTEUR4OA (www.pasteur4oa.eu) για την υποστήριξη των πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης πανευρωπαϊκά, και συμμετείχε στο έργο RECODE (http://recodeproject.eu/) ως συντονιστής για τη διαμόρφωση συστάσεων πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα.