To 8ο Διεθνές Φεστιβάλ Επιστημονικών Ταινιών της Αθήνας (International Science Film Festival of Athens, ISFFA), με θέμα 'Επιστήμη και Λογοτεχνία', διοργανώνει το CAID-Κέντρο Κοινωνίας Επιστήμης και Τέχνης, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Gutenberg. Το φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί στο Ινστιτούτο Θερβάντες (Μητροπόλεως 23) από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 7 Νοεμβρίου 2014. Μια εβδομάδα που αποτίει φόρο τιμής στην επιστήμη και στη γνώση, με ταινίες που θα προσελκύσουν ακόμη και το πιο απαιτητικό κοινό.
Η φύση έχει να μας διδάξει πολλά. Ο άνθρωπος ανά τους αιώνες παίρνοντας τις απαραίτητες πληροφορίες από τον κόσμο γύρω του και αξιοποιώντας τις δικές του μοναδικές ικανότητες, έχει να επιδείξει κάποια σημαντικά επιτεύγματα. Τι θα μπορούσε ωστόσο να καταφέρει χωρίς την επιστήμη, δηλαδή τη συστηματική παρατήρηση, την επεξεργασία δεδομένων και την εξαγωγή συμπερασμάτων; Κάθε επιστημονικός κλάδος έχει προσφέρει και κάτι διαφορετικό, αλλά εξίσου σημαντικό στην ανθρωπότητα και έχει βοηθήσει στην πρόοδο και στην εξέλιξη της.
Μέσα από τις δράσεις του το φεστιβάλ επιχειρεί να δόσει απαντήσεις σε μια σειρά ερωτήσεων. Ποια είναι η ιστορία του Γαλιλαίου, ενός από τους πιο μεγάλους επιστήμονες που υπήρξαν ποτέ στον κόσμο; Ποια η μορφή και η λειτουργία του πρώτου υπολογιστή που έφτιαξε ποτέ ο άνθρωπος; Με ποιον τρόπο αντιγράφοντας τη φύση μπορούμε να φτιάξουμε υπερσύγχρονα ρομπότ με αυξημένη αντίληψη και έξυπνα αντανακλαστικά;
Η είσοδος στο φεστιβάλ είναι ελεύθερη. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν το πρόγραμμα προβολών στην επίσημη ιστοσελίδα του CAID, καθώς και να δουν τα trailer των ταινιών μαζί με άλλες πληροφορίες και παράλληλες εκδηλώσεις.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται δύο από τις ταινίες που θα προβληθούν στο φεστιβάλ.
Making Stuff Colder
Ψύχος: Ένα κλιματικό φαινόμενο που για αιώνες οι άνθρωποι απ' όλα τα μέρη και πλάτη της Γης το πολεμούσαμε, κάναμε ότι μπορούσαμε για να το αποφύγουμε και να συσπειρωθούμε κοινωνικά και τεχνολογικά εναντίον του ώστε να μειώσουμε την επίδρασή του πάνω μας. Μήπως, όμως, όχι απλά δεν αποτελεί τον εχθρό της ζωής αλλά κρατά το μυστικό για μια εξέχουσα θέση σε μια νέα γενιά επιστήμης και τεχνολογίας που θα βελτιώσει τις ζωές μας και θα αλλάξει τη καθημερινότητα μας;
Μαζί με τον David Pogue προσγειωνόμαστε σε θερμοκρασίες υπό του μηδενός για να ανακαλύψουμε τα παρασκήνια καθώς τις καινοτομίες και τα όρια μιας νέας επιστήμης που σχετίζεται με το ψύχος. Οι θεατές του 8ου επιστημονικού φεστιβάλ ταινιών, θα έχουν τη δυνατότητα να εξερευνήσουν και να καταλάβουν πώς μια επιστήμη του ψύχους μπορεί να σώζει ζωές σοβαρά τραυματισμένων ασθενών, να 'σπάσει' την υπερθέρμανση του πλανήτη και να γίνει η βάση νέων τεχνολογιών, όπως των υπερυψωμένων τρένων και των κβαντικών υπολογιστών.
Θα καταρρίψουμε, όμως, μύθους και αλήθειες που πιστεύουμε- είτε για τις μυστηριώδεις επενέργειες του ψύχους στον οργανισμό μας, είτε για την αναστολή ζωτικών ενεργειών στον ανθρώπινο οργανισμό, δηλαδή τη ψύξη του ανθρώπινου σώματος ώστε να παραμένει στη ζωή για άπειρο χρόνο, μια αφελής μεν αλλά πολύ συχνή δε πεποίθηση που έχει διεισδύσει στο τρόπο σκέψης μας, κυρίως μέσω έργων επιστημονικής φαντασίας. Σ' αυτό τον θαυμαστό καινούργιο κόσμο, το ψύχος δεν είναι αναγκαίο να το αποφεύγουμε. Αλλά αποτελεί το νέο ορίζοντα για την επιστήμη, την τεχνολογία και τους ανθρώπους.
Κείμενο: Μ. Θεοδωρόπουλος, φοιτητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης
Brain Computer Interface
Η μικρού μήκους ταινία από το Max Planck Society παρουσιάζει με εντυπωσιακά απλό και όμορφο τρόπο τις ερευνητικές δραστηριότητες του Prof. Dr. Bernhard Sch?lkopf και της ομάδας του πάνω στις δυνατότητες διεπαφής του εγκεφάλου με τον υπολογιστή. Απλά, διότι οι κάπως επιστημονικότεροι όροι διασαφηνίζονται με εύστοχα παραδείγματα, όμορφα διότι η σκηνοθεσία του Malte Linde παρουσιάζει με ευφάνταστους τρόπους επιστημονικές έννοιες. Έτσι, η ταινία ξεκινά με σημείο αφετηρίας τον κοινό νου ρωτώντας: Πόσο πρακτικό! Να μπορούσες μονάχα με τη δύναμη της σκέψης σου να προστάξεις τη σκούπα να καθαρίσει, τα φώτα να αναβοσβήσουν. Ακόμη και αν επιθυμούσες να γράψεις κάτι στον υπολογιστή σου, αντί να πληκτρολογείς τον ειρμό της σκέψης σου, ο υπολογιστής κυριολεκτικά διαβάζει το μυαλό σου και από εκεί και έπειτα να αναλάβει την καταγραφή των σκέψεων σου. Όλες οι δραστηριότητες που ως τώρα απαιτούσαν να υλοποιηθούν με μόχθο τώρα θα περιορίζονταν μόνο στην διανοητική καταπόνηση. Οι εφαρμογές ενός τέτοιου εγχειρήματος αγγίζουν τα όρια της επιστημονικής φαντασίας για κάποιους από εμάς.
Οι επιστήμονες του Max Planck Society παρόλα αυτά έχουν δημιουργήσει κάποιες πρώτες εφαρμογές που παρουσιάζονται στην ταινία. Εφαρμογές όπως η κίνηση ενός μηχανικού χεριού από την σκέψη ενός ασθενούς που το χρειάζεται γιατί έχει παραλύσει το χέρι του. Στην πορεία της ταινίας αποκαλύπτονται και οι πλέον φιλόδοξοι στόχοι των επιστημόνων. Και τολμούν προσπαθώντας να βοηθήσουν εκείνους τους ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο lock in, όπου ο ασθενής δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τον έξω κόσμο, επειδή δεν έχει έλεγχο πάνω στο μυϊκό του σύστημα. Βλέπουμε πως οι επιστήμονες προσπαθούν να φτιάξουν μία τεχνητή γλώσσα που θα βασίζεται στα συναισθήματα του ασθενούς που παραμένουν αλώβητα από την ασθένεια. Κάτι σαν το δυαδικό σύστημα του υπολογιστή μόνο που θα αναγνωρίζει δύο συναισθήματα όπως τα ψηφία: τη Χαρά και τη Λύπη. Όλα αυτά αποτελούν φιλόδοξα σχέδια που όμως πλέον δεν είναι διόλου εξωπραγματικά χάρη στην εργασία που γίνεται στο Max Planck Society.
Κείμενο: Γ. Βασιλάκης (φοιτητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης)