Mετρήσεις ατμοσφαιρικών ρύπων με αερόπλοιο Zeppelin NΤ, με τη συμμετοχή του ΙΤΕ

Ένα νέο επιστημονικό πείραμα που αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών βρίσκεται αυτή την περίοδο σε εξέλιξη. Ένα αερόπλοιο Zeppelin NΤ έχει μετατραπεί σε ιπτάμενο εργαστήριο για τη μελέτη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου PEGASUS, στο οποίο συμμετέχει και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας. Οι πτήσεις του Zeppelin πάνω από την Ευρώπη ξεκίνησαν τον Μάιο 2012, με τη μέτρηση των συγκεντρώσεων όλων των ατμοσφαιρικών ρύπων.

Το ταξίδι του Zeppelin περιλαμβάνει πτήσεις πάνω από την Ολλανδία, την Ιταλία, την Αδριατική, την Γαλλία, την Σκανδιναβία, καταλήγοντας το καλοκαίρι του 2013 στη Φινλανδία. Οι μετρήσεις αυτές είναι μέρος του πανευρωπαϊκού έργου μεγάλης κλίμακας PEGASOS, το οποίο περιλαμβάνει είκοσι έξι ερευνητικές ομάδες, από δεκαπέντε ευρωπαϊκές χώρες. Συντονιστής του προγράμματος είναι ο Σπύρος Πανδής, καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικώς του Πανεπιστημίου Πατρών και αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, (ΙΕΧΜΗ/ΙΤΕ), με έδρα την Πάτρα.

Σύμφωνα με τον Robert-Jan Smits, Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης 'Ερευνας και Καινοτομίας της ΕΕ 'Το ευρωπαϊκό έργο PEGASOS και οι μετρήσεις από το Zeppelin NT συμβάλλουν στην προστασία του κλίματος και στη σύγχρονη συστηματική έρευνα, υποστηρίζοντας την ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και την καλύτερη αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών'.

Οι επιστήμονες του PEGASOS χρησιμοποιούν το Zeppelin NT για να μελετήσουν με λεπτομέρεια τι ακριβώς συμβαίνει στους διάφορους ρύπους στα κατώτερα δύο χιλιόμετρα της ατμόσφαιρας. Πρόκειται για το πιο χημικά ενεργό κομμάτι της ατμόσφαιρας, στο οποίο οι ρύποι που εκπέμπει ο άνθρωπος αντιδρούν με την βοήθεια του ηλιακού φωτός, δημιουργώντας μια νέα σειρά δευτερογενών ρύπων (ατμοσφαιρικά μικροσωματίδια, όζον, κ.λπ.) τα οποία είναι, συχνά, πιο επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία, από τις αρχικές ενώσεις.

Το Zeppelin μπορεί να πετάει αργά σε αυτό το ύψος, να σταματάει όταν χρειάζεται, να ανέρχεται ή να κατέρχεται και να πετάει μέχρι και 24 ώρες συνεχώς. Κατά τη διάρκεια των πτήσεων μεταφέρει προηγμένο επιστημονικό εξοπλισμό, βάρους μεγαλύτερου των χιλίων κιλών. Οι μετρήσεις του θα συνδυασθούν με μετρήσεις στο έδαφος αλλά και από δορυφόρους. Στην Ελλάδα μετρήσεις θα γίνουν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, το Ηράκλειο και τη Μυτιλήνη.

Από τα μέσα Μαΐου 2012, το Zeppelin πραγματοποίησε ένα ταξίδι δύο εβδομάδων στο Cabauw της Ολλανδίας, συνοδευόμενο από μία διεθνή ομάδα δεκαπέντε επιστημόνων και τεχνικών. Η δεύτερη αποστολή πραγματοποιήθηκε στις αρχές Ιουνίου και είχε διάρκεια πέντε εβδομάδες. Το αερόπλοιο πέταξε πάνω από την Po Valley και από την Αδριατική. Στο ταξίδι της επιστροφής του το Zeppelin κατευθύνθηκε δυτικά στις Αλπεις μέσω Γαλλίας. Το ταξίδι του θα ολοκληρωθεί τον Απρίλιο του 2013, με μετρήσεις που θα γίνουν στη Βόρεια Ευρώπη για δύο μήνες. Όλες οι αποστολές θα καλύπτονται παράλληλα και από σταθμούς εδάφους. Έτσι, οι επιστήμονες θα μπορούν άμεσα να συγκρίνουν τα δεδομένα από τις πτήσεις, με αυτά των μετρήσεων των σταθμών εδάφους.

Το ευρωπαϊκό έργο PEGASOS, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο για την έρευνα, έχει στόχο να ποσοτικοποιήσει την επίδραση της ατμοσφαιρικής χημείας στις κλιματικές αλλαγές και να προσδιορίσει τις καθοριστικές διεργασίες. Τα αποτελέσματα θα δώσουν την επιστημονική βάση για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα πάνω από την Ευρώπη, συμβάλλοντας στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Η παγκόσμια πολιτική για το περιβάλλον αναμένεται να ωφεληθεί άμεσα από τα αποτελέσματα του έργου, καθώς οι εταίροι του PEGASOS συμμετέχουν και στη Διεθνή Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC).