Έκθεση της ΕΕ αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη για καινοτομία

'Η καινοτομία για μια επιτυχημένη σύγχρονη οικονομία είναι σημαντική όσο το νερό για τη ζωή' δήλωσε η Maire Geoghegan-Quinn, Επίτροπος της ΕΕ αρμόδια για την έρευνα, την καινοτομία και την επιστήμη, σχολιάζοντας την έκθεση 'European Innovation Scoreboard 2010' που δημοσιεύτηκε πρόσφατα. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης, η ΕΕ δεν κάλυψε το χάσμα που τη χωρίζει από τους κύριους διεθνείς ανταγωνιστές, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, αν και διατηρεί ακόμη σαφές προβάδισμα έναντι των αναδυόμενων οικονομιών της Ινδίας, της Ρωσίας, της Βραζιλίας και της Κίνας.

Η έκθεση στοχεύει να βοηθήσει τα κράτη μέλη να εντοπίσουν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία τους και να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στον τομέα της καινοτομίας μέσω των εθνικών τους προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο της στρατηγικής 'Ευρώπη 2020'.

H έκθεση περιλαμβάνει 25 δείκτες σχετικά με την έρευνα και την καινοτομία και καλύπτει τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, την Κροατία, τη Σερβία, την Τουρκία, την Ισλανδία, την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, τη Νορβηγία και την Ελβετία. Οι δείκτες αφορούν τους 'παράγοντες', δηλαδή τα σημαντικά στοιχεία που καθιστούν δυνατή την καινοτομία (ανθρώπινοι πόροι, χρηματοδότηση και υποστήριξη, ανοικτά, άριστα και ελκυστικά συστήματα έρευνας), τις 'δραστηριότητες επιχειρήσεων' που δείχνουν πόσο καινοτόμες είναι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις (επενδύσεις επιχειρήσεων, συνδέσεις και επιχειρηματικότητα, περιουσιακά στοιχεία διανοητικής ιδιοκτησίας) και τα 'αποτελέσματα' που δείχνουν πώς αυτό μετατρέπεται σε πλεονεκτήματα για την οικονομία συνολικά (παραγωγοί καινοτομίας, οικονομικές συνέπειες).

Σύμφωνα με την έκθεση, οι ευρωπαϊκές χώρες διαχωρίζονται σε τέσσερις ομάδες με διαφορετικά επίπεδα επιδόσεων:
- Κορυφαίοι συντελεστές στον τομέα της καινοτομίας: η Δανία, η Φινλανδία, η Γερμανία και η Σουηδία που παρουσιάζουν επιδόσεις πολύ υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ των 27
- Επόμενοι συντελεστές στον τομέα της καινοτομίας: η Αυστρία, το Βέλγιο, η Κύπρος, η Εσθονία, η Γαλλία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, η Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο που παρουσιάζουν επιδόσεις κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ των 27
- Χώρες με μέτριες επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας: οι επιδόσεις της Κροατίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Ελλάδας, της Ουγγαρίας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Πολωνίας, της Πορτογαλίας, της Σλοβακίας και της Ισπανίας είναι χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ των 27
- Χώρες με μικρές επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας: Οι επιδόσεις της Βουλγαρίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας και της Ρουμανίας είναι πολύ χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ των 27.

Η Ελλάδα εντάσσεται στην ομάδα χωρών με μέτριες επιδόσεις καινοτομίας. Τα δυνατά σημεία της χώρας είναι οι ανθρώπινοι πόροι, οι φορείς καινοτομίας (innovators) και τα προϊόντα (outputs). Ανάπτυξη παρουσιάζεται στους τομείς των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital), των κοινοτικών σχεδίων (Community designs) και των πωλήσεων νέων προϊόντων (sales of new products). Σημαντική μείωση παρουσιάζουν οι δαπάνες για μη τεχνολογική/ερευνητική καινοτομία (Non-R&D innovation expenditure) και τα έσοδα από άδειες και διπλώματα ευρεσιτεχνίας στο εξωτερικό (license and patent revenues from abroad).

Γενικότερα για την ΕΕ, το μεγαλύτερο χάσμα σχετικά με τους ανταγωνιστές της παρουσιάζεται στην κατηγορία ' δραστηριότητες επιχειρήσεων' και, συγκεκριμένα, στις συνδημοσιεύσεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, τις δαπάνες των επιχειρήσεων για την έρευνα και την ανάπτυξη και, σε σύγκριση με την Ιαπωνία, στη συνθήκη συνεργασίας για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Το χάσμα είναι ιδιαίτερα μεγάλο και διευρύνεται ταχύτατα στον τομέα των εσόδων από άδειες και ευρεσιτεχνίες από το εξωτερικό. Η διαφορά που εξακολουθεί να υπάρχει όσον αφορά τον αριθμό των ατόμων που ολοκληρώνουν τις σπουδές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μειώνεται ελαφρά, χάρις στη σχετικά μεγάλη ανάπτυξη στην ΕΕ .

Ωστόσο, η Ευρώπη έχει καλύτερες επιδόσεις από τις ΗΠΑ όσον αφορά τις δημόσιες δαπάνες για την έρευνα και την ανάπτυξη και τις εξαγωγές υπηρεσιών έντασης γνώσης. Την τελευταία πενταετία η μεγαλύτερη αύξηση στους δείκτες της ΕΕ των 27 για την καινοτομία ήταν στα ανοικτά, άριστα και ελκυστικά συστήματα έρευνας (διεθνείς επιστημονικές συνδημοσιεύσεις, δημοσιεύσεις με ισχυρό αντίκτυπο, διδακτορικοί φοιτητές άλλης υπηκοότητας εκτός των χωρών της ΕΕ) και στα περιουσιακά στοιχεία διανοητικής ιδιοκτησίας (κοινοτικά εμπορικά σήματα, συνθήκη συνεργασίας για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και κοινοτικά σχέδια).