Για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της ΕΕ για το 2020, απαιτείται, πέρα από την τεχνολογική πρόοδο, και σημαντική αλλαγή στη συμπεριφορά κατανάλωσης ενέργειας. Το νέο ευρωπαϊκό έργο enCOMPASS, στο οποίο συμμετέχει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), έχει ως αντικείμενο την υλοποίηση, την τεκμηρίωση και την επικύρωση μιας ολοκληρωμένης κοινωνικοτεχνικής προσέγγισης ως προς την αλλαγή συμπεριφοράς των χρηστών για την εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτό θα επιτευχθεί μέσα από την ανάπτυξη καινοτόμων και φιλικών προς τον χρήστη ψηφιακών εργαλείων, τα οποία θα είναι σε θέση να κάνουν διαθέσιμα και κατανοητά τα δεδομένα που αφορούν την κατανάλωση ενέργειας σε ένα ευρύ φάσμα φορέων (κατοίκους, επισκέπτες, δημόσιους φορείς, διαχειριστές κτιρίων, επιχειρήσεις κοινής ωφελείας και παρόχους πληροφοριακών-τηλεπικοινωνιακών συστημάτων), δίνοντας τη δυνατότητα να επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας και η διαχείριση των αναγκών των φορέων αυτών να γίνει με ενεργειακά αποδοτικό, οικονομικό και εύκολο τρόπο.
Στόχος του έργου, το οποίο χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ορίζοντας 2020, είναι να καταδείξει πώς μπορεί να επιτευχθούν τα παραπάνω μέσα από μια ολιστική προσέγγιση, η οποία θα ενσωματώνει την οπτικοποίηση των ενεργειακών δεδομένων, τα οποία θα συλλέγονται από έξυπνους αισθητήρες, πληροφορία παραγόμενη από χρήστες, καθώς και τη δημιουργία προτάσεων για εξοικονόμηση ενέργειας, έξυπνο έλεγχο και προσαρμοστικά κίνητρα μέσω τεχνικών gamification.
Συγκεκριμένα, το enCOMPASS θα υλοποιηθεί σαν μια ανοικτή πλατφόρμα και θα συνδυάζει:
- δεδομένα ενεργειακής χρήσης βασισμένα σε πληροφορίες από αισθητήρες στο κτίριο (π.χ. έξυπνους μετρητές και έξυπνες οικιακές συσκευές θέρμανσης και ηλεκτρισμού),
- δεδομένα από τους χρήστες (αυτόματη και χειροκίνητη παρακολούθηση δραστηριοτήτων),
- προσαρμοστική στο περιβάλλον οπτικοποίηση της ενέργειας με κίνητρα παιχνιδοποίησης (gamification) και
- έξυπνο έλεγχο και αυτοματισμούς.
Η πλατφόρμα θα αναπτυχθεί με στόχο την επίτευξη βιώσιμης αλλαγής στα μοτίβα κατανάλωσης ενέργειας, χωρίς συμβιβασμούς στα επίπεδα άνεσης των χρηστών. Το enCOMPASS θα ενσωματώσει υφιστάμενες τεχνολογίες, προϊόντα και υπηρεσίες των εταίρων, προσαρμόζοντας και επεκτείνοντας αυτές ώστε να προσφέρουν νέους και βελτιωμένους τύπους υπηρεσιών και προϊόντων.
Η πλατφόρμα του enCOMPASS βρίσκεται στην καρδιά ενός νέου επιχειρηματικού οικοσυστήματος το οποίο επιτρέπει στους παίκτες του ενεργειακού τομέα να αναπτύξουν τις δικές τους λύσεις λευκής ετικέτας (white label) πάνω στην πλατφόρμα, ή να ενσωματώσουν και να χρησιμοποιήσουν τις επιμέρους υπηρεσίες ή στοιχεία αυτής. Αυτό το πλάνο θα οδηγήσει σε κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική επίδραση της πλατφόρμας του enCOMPASS και μετά το πέρας της υλοποίησης των πιλότων.
Σημειώνεται ότι στο έργο συμμετέχουν από ελληνικής πλευράς, εκτός από το ΕΚΤ και το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του ΕΚΕΤΑ καθώς και η εταιρεία Watt & Volt. Συνολικά στην κοινοπραξία του enCOMPASS συμμετέχουν οι εξής φορείς: Politecnico di Milano (PMI) ως συντονιστής – Ιταλία, European Institute for Participatory Media (EIPCM) – Γερμανία, Stadtwerke Haβfurt GmbH (SHF) – Γερμανία, Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ, CERTH) – Eλλάδα, Naturschutzbund (NABU) - Γερμανία, Watt & Volt (WVT) - Ελλάδα, Societa Elettrica Sopracenerina (SES) – Switzerland, Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης/Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Ελλάδα, Scuola Universitaria Profesionale della Svizzera Italiana (SUPSI) – Ελβετία, Set Mobile S.R.L (SMOB) – Ρουμανία, Kaleidos Games (KAL) – Ιταλία, Kaunas Univeristy of Technology, Social responsibility research centre (KTU) – Λιθουανία, Paradox AG (PDX) – Ελβετία, Gravity R&D Zrt (GRA) – Ουγγαρία.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) είναι υπεύθυνο για την πιλοτική υποδομή της Αθήνας. Σε αυτό το πλαίσιο θα υποστηρίζει την ανάπτυξη της πλατφόρμας του enCOMPASS. Επιπρόσθετα, θα προωθήσει και θα επεκτείνει τα αποτελέσματα της υλοποίησης της πιλοτικής υποδομής στο εσωτερικό περιβάλλον του, αλλά και στους επισκέπτες από την ακαδημαϊκή και επιχειρηματική κοινότητα. Θα αυξήσει την ευαισθητοποίηση για την κατανάλωση ενέργειας στον ευρύτερο κυβερνητικό τομέα στην Ελλάδα, οι οποίοι έχουν ισχυρά κίνητρα για τη μείωση του κόστους της ενέργειας σε δημόσια κτίρια, μέσα από τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του enCOMPASS. Το ΕΚΤ θα παράσχει περαιτέρω εργαλεία και πληροφορίες σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και παρόχους περιβαλλοντικών υπηρεσιών. Επιπρόσθετα, το ΕΚΤ θα μπορεί να λειτουργήσει ως πάροχος μελλοντικής επέκτασης ή τοπικών εφαρμογών του enCOMPASS στην Ελλάδα.
To EKT έχει ισχυρό ρόλο στην επικοινωνία της επιστημονικής έρευνας, καθώς και της ευαισθητοποίησης αναφορικά με θέματα Έρευνας και Καινοτομίας. Ως εκ τούτου, θα χρησιμοποιήσει την εμπειρία και τα δίκτυά του, προκειμένου να επικοινωνήσει τους στόχους, τις δραστηριότητες και τα αποτελέσματα του έργου, προσδίδοντας περαιτέρω προβολή στην πιλοτική υποδομή και τα αποτελέσματα του έργου, τόσο σε ποσοτικό όσο και σε ποιοτικό επίπεδο. Στο πλαίσιο του έργου, το ΕΚΤ θα συνεργαστεί με το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) και με τοπικά δίκτυα κοινωνικής καινοτομίας.
Στην εναρκτήρια συνάντηση του έργου, στις 10-11 Νοεμβρίου 2016 στο Κόμο της Ιταλίας, πραγματοποιήθηκε η πρώτη παρουσίαση και ο σχεδιασμός των πακέτων εργασίας του έργου, καθώς και ο προγραμματισμός σύμφωνα με τον οποίο θα προχωρήσουν οι εταίροι στην υλοποίησή τους. Συζητήθηκε ένα ευρύ πλάνο ενεργειών που πρέπει να πραγματοποιηθούν, αλλά και το χρονοδιάγραμμα, τα απαραίτητα ορόσημα στην πορεία διαχείρισης και υλοποίησης του έργου, και εν τέλει οι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν.