Τα μουσεία του σήμερα πρέπει να δημιουργήσουν δεσμούς με όλους τους φορείς της κοινωνίας

Αλίκη Γιαννακοπούλου

Υπεύθυνη επικοινωνίας και συνεδρίων, ECSITE

Τεύχος 74 | Σεπ.-Οκτ. 2009

Συνέντευξη

Το ECSITE είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο μουσείων και επιστημονικών κέντρων που ενώνει 424 οργανισμούς-μέλη σε 52 χώρες στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Μουσεία επιστήμων και τεχνολογίας, κέντρα ερευνών, ενυδρεία, ζωολογικοί κήποι, πανεπιστήμια, τοπικές αρχές, ακόμα και εταιρείες συνεργάζονται με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα επιστήμης, μέσω εκθέσεων, προγραμμάτων και εκπαιδευτικών δράσεων. Η Αλίκη Γιαννακοπούλου, υπεύθυνη επικοινωνίας και συνεδρίων του ECSITE, μας μιλά για την 20χρονη λειτουργία του δικτύου, τον ρόλο και την εξέλιξη των επιστημονικών κέντρων τα τελευταία χρόνια, τις δυνατότητες που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες και τη συμμετοχή ελληνικών οργανισμών στις πρωτοβουλίες αυτές.
Ποιος είναι ο ρόλος του δικτύου ΕCSITE, ποιοι συμμετέχουν και ποιες οι κύριες δράσεις του;

Το ECSITE είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο μουσείων και επιστημονικών κέντρων που ενώνει 424 οργανισμούς-μέλη σε 52 χώρες στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι οργανισμοί που συμμετέχουν στο ECSITE είναι μουσεία επιστήμων και τεχνολογίας, κέντρα ερευνών, ενυδρεία, ζωολογικοί κήποι, πανεπιστήμια, τοπικές αρχές, ακόμα και εταιρείες. Αυτό που ενώνει όλους αυτούς τους οργανισμούς είναι ένας κοινός στόχος: η επικοινωνία της επιστήμης στο ευρύτερο κοινό, η διαμόρφωση κριτικής σκέψης και γνώσης των πολιτών μέσα από προγράμματα, εκθέσεις και εκδηλώσεις.

Οι κύριες δράσεις του ECSITE είναι η διοργάνωση του μεγαλύτερου συνεδρίου για την επικοινωνία της επιστήμη στην Ευρώπη, το οποίο γίνεται κάθε χρόνο σε διαφορετική ευρωπαϊκή πόλη και συγκεντρώνει περισσότερους από 1.000 επαγγελματίες, καθώς και η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα, η διοργάνωση εκπαιδευτικών ημερίδων, κ.ά. Πάνω από όλα, το δίκτυο προωθεί την ανταλλαγή γνώσεων, εμπειριών και σχέσεων ανάμεσα σε οργανισμούς από διαφορετικές χώρες.

Φέτος το δίκτυο συμπληρώνει 20 χρόνια λειτουργίας. Πόσο έχει αλλάξει ο ρόλος των επιστημονικών κέντρων και των μουσείων και ποιες οι βασικές προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν;

Σήμερα τα περισσότερα μουσεία έχουν προχωρήσει από την παραδοσιακή εικόνα ενός χώρου με εκθέματα τα οποία το κοινό δεν μπορεί να αγγίξει. Έχουν μεταμορφωθεί σε χώρους πιο δυναμικούς, σε μέρη στα οποία το κοινό μπορεί να ενθουσιαστεί, αλλά παράλληλα να αναρωτηθεί, να δοκιμάσει, να πειραματιστεί και να διαμορφώσει τη δική του άποψη.

Ακόμα και τα κέντρα επιστήμων, που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην Ευρώπη στις αρχές της δεκαετίας του 1980, αλλάζουν την εικόνα τους. Τα τελευταία χρόνια προσπαθούν να προσελκύσουν κοινό μεγαλύτερης ηλικίας και να γίνουν χώροι διαλόγου όπου οι πολίτες διαμορφώνουν κριτική σκέψη για επιστημονικά θέματα. Τα μουσεία σήμερα είναι χώροι που ανατρέπουν τις προκαταλήψεις και διεκδικούν την ενημέρωση κάθε πολίτη για θέματα τεράστιας σημασίας, όπως η αλλαγή του κλίματος και η μείωση της βιοποικιλότητας.

Πώς μπορούν τα επιστημονικά κέντρα και τα μουσεία να γίνουν πιο ελκυστικά για το κοινό;

Τα επιστημονικά κέντρα και τα μουσεία μπορούν να δημιουργήσουν περισσότερες διαδραστικές εκθέσεις για σύγχρονα θέματα όπως η νανοτεχνολογια και η αλλαγή του κλίματος. Πιστεύω πως πρέπει να προωθήσουν την εικόνα τους περισσότερο, να βγουν προς τα έξω με εκπαιδευτικά τμήματα που θα επισκέπτονται σχολεία, νοσοκομεία, εμπορικά κέντρα, κ.ά., ώστε να προσεγγίζουν περισσότερους πολίτες. Διατηρώντας την εικόνα τους, πρέπει να εκσυγχρονιστούν με νέες τεχνολογίες. Τα μουσεία του σήμερα πρέπει να δημιουργήσουν δεσμούς με όλους τους φορείς της κοινωνίας.

Ποιος είναι ο ρόλος και πώς μπορούν να αξιοποιηθούν οι νέες τεχνολογίες, π.χ. WiFi Hotspots και εφαρμογές Web 2.0, στην προσέλκυση νέων επισκεπτών στα μουσεία;

To Web 2.0 είναι σίγουρα ένα μεγάλο φαινόμενο των ημερών. Το κοινό μπορεί να συμμετέχει ενεργά, σχολιάζοντας τις πληροφορίες που παρέχονται, προσθέτοντας δικά του στοιχεία, κ.ά. Εξελίσσεται, δηλαδή, από δέκτη πληροφοριών σε πάροχο και σχολιαστή.

Ήδη σε πολλά μουσεία έχουν δημιουργηθεί προγράμματα με εφαρμογές Web 2.0. Διάφορα μουσεία έχουν διοργανώσει εκθέσεις χρησιμοποιώντας κοινωνικά δίκτυα ("social networks"), στα οποία οι επισκέπτες μπορούν να συμμετέχουν και να επηρεάζουν την έκθεση ανάλογα με τις επιλογές τους. Επιπλέον, διαδικτυακά εργαλεία συμπληρώνουν τις φυσικές εκθέσεις των μουσείων και παρέχουν περισσότερες πληροφορίες για ένα επιλεγμένο θέμα, ώστε ο επισκέπτης να αποκτήσει γνώσεις πριν και μετά την επίσκεψή του και να αυξηθεί το όφελος που αποκομίζει. Τέλος η χρήση νέων τεχνολογιών βοηθά στην καλύτερη ανταλλαγή απόψεων των επισκεπτών για επίκαιρα θέματα και συμβάλλει στην προσέλκυση εφήβων και νέων ηλικίας 20-30 ετών, που συνιστούν το πιο "δύσκολο" κοινό για επιστημονικά κέντρα και μουσεία επιστήμων.

Ποια είναι η συμμετοχή ελληνικών οργανισμών στο δίκτυο; Πώς θα μπορούσαν να συμμετάσχουν και ποια τα οφέλη που θα αποκομίσουν;

Το ECSITE έχει ήδη 6 μέλη στην Ελλάδα, μεταξύ των οποίων το Ίδρυμα Ευγενίδου, το Μουσείο Γουλανδρή, το ερευνητικό τμήμα της Ελληνογερμανικής Αγωγής, κ.ά. Το να γίνει ένας οργανισμός μέλος της "οικογένειας" του ECSITE είναι πολύ απλή διαδικασία. Αρκεί να συμπληρώσει την αίτηση που είναι διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο www.ecsite.eu. Τι οφέλη θα αποκομίσει; Όταν ένας οργανισμός γίνεται μέλος, αποκτά τη δική του σελίδα επικοινωνίας και τη δυνατότητα να μεταδώσει τα νέα του στα υπόλοιπα μέλη. Μπορεί να συμμετάσχει στο ετήσιο συνέδριο με μειωμένη τιμή, να επικοινωνεί με εκατοντάδες μουσεία στην Ευρώπη και να βρίσκει συνεργάτες και συμβουλές για συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Είναι σημαντικό για κάθε οργανισμό να βρίσκεται στο κέντρο των εξελίξεων, να ενημερώνεται για τις νέες τάσεις και να κερδίζει γνώσεις και εμπειρίες συνεργαζόμενος με οργανισμούς σε διαφορετικά μέρη του κόσμου.