Την εναρκτήρια εκδήλωσή του, στις 25 Οκτωβρίου 2018, πραγματοποίησε το νέο ερευνητικό δίκτυο «Οι δρόμοι της Ελιάς» που συστάθηκε με πρωτοβουλία του Τομέα Έρευνας και Καινοτομίας του ΥΠΠΕΘ σε συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Πρόκειται για μια πρωτοποριακή δράση για τα ελληνικά δεδομένα, με αρχικό προϋπολογισμό 3,1 εκατ. ευρώ, που αφορά την ανάπτυξη και βελτιστοποίηση των προϊόντων ελιάς και ελαιόλαδου και των μεθόδων παραγωγής τους.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Νίκος Αντώνογλου, και η Γενική Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, Πατρίτσια Κυπριανίδου.
Σκοπός του δικτύου είναι η προώθηση της συνεργασίας του ανθρώπινου επιστημονικού δυναμικού και των υποδομών της χώρας, για την ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ελληνικών ποικιλιών και του ελαιόλαδου. Χρησιμοποιώντας γονιδιωματικές και προηγμένες διαγνωστικές τεχνολογίες, σκοπό έχει την ιχνηλάτηση, ανάδειξη, ταυτοποίηση, πιστοποίηση των ποικιλιών της ελιάς και τη βελτίωση των διαδικασιών παραγωγής βρώσιμης ελιάς και ελαιόλαδου. Με τον τρόπο αυτό, μονάδικα εθνικά προϊόντα, όπως η ελιά και το ελαιόλαδο, αποκτούν προστιθέμενη αξία και ένα στρατηγικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που θα συμβάλει στην ενίσχυση της εξωστρέφειας.
Στους επιμέρους στόχους του δικτύου εντάσσεται η ανάπτυξη της ελληνικής υπαίθρου, η στήριξη των τοπικών παραγωγών και η προστασία του καταναλωτή. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στη φυτοπροστασία και την καταπολέμηση σημαντικών "εχθρών" της ελιάς, στην ολιστική αλληλούχιση του γονιδιώματος των ποικιλιών ελιάς «Κορωνέικη» και «Χονδρολιά Χαλκιδικής», στον γενετικό χαρακτηρισμό των διαφόρων ελληνικών ποικιλιών ελιάς, στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της βιωσιμότητας της φυτοπροστασίας της ελιάς με σύγχρονες τεχνολογίες, καθώς και η εφαρμογή σε μεγάλη κλίμακα τεχνικών υψηλής διακριτικότητας για την ανάλυση δειγμάτων ελαιόλαδου και τη χαρτογράφηση του οικοσυστήματος ποικιλιών επιτραπέζιας ελιάς σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της χώρας.
H κεφαλαιοποίηση των αποτελεσµάτων της προτεινόµενης δράσης στο οικονοµικό και εµπορικό πεδίο περιλαµβάνει την κατοχύρωση του εµπορικού σήµατος (brand name) των ελληνικών ποικιλιών ελιάς (πιστοποίηση πολλαπλασιαστικού υλικού - ιχνηλασιµότητα). Ο φαινοτυπικός και ο γονιδιωµατικός χαρακτηρισµός, µέσω της εµβληµατικής δράσης, θα αποτελέσουν τη βάση για την τεκµηρίωση της ελληνικής προέλευσης, µέσω της δηµιουργίας μιας Εθνικής Βάσης ελληνικών ποικιλιών.
Στο εθνικό δίκτυο συμμετέχουν, με συμπληρωματική ερευνητική και αναλυτική δράση, ερευνητικοί φορείς από όλη την Ελλάδα, όπως o Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός (ΕΛΓΟ) ΔΗΜΗΤΡΑ, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το ΤΕΙ Κρήτης, το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, το Πανεπιστήμιο Πατρών, ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) και το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ».
Το πρόγραμμα «Οι δρόμοι της Ελιάς» ειναι διετές και επιστημονικός συντονιστής ειναι ο αναπληρωτής καθηγητής Αθανάσιος Μολασιώτης από το τμήμα Γεωπονίας του ΑΠΘ, ενώ χωρίζεται σε 3 υποέργα τα οποία θα ασχοληθούν με τη γενετική της ελιάς, τα προϊόντα της ελιάς και τη φυτοπροστασία.
Ο Αθανάσιος Μολασιώτης διευκρίνισε στην εναρκτήρια εκδήλωση ότι άμεσος στόχος είναι η σύσταση και η λειτουργία ενός πανελλαδικού επιστημονικού δικτύου που θα εργαστεί για τα επόμενα δύο χρόνια ώστε να αντιμετωπιστούν συντονισμένα και στοχευμένα σημαντικές προκλήσεις της ελληνικής ελαιοκαλλιέργειας που αφορούν όλο το φάσμα της παραγωγικής διαδικασίας. Πιο συγκεκριμένα, σημείωσε ότι "το δίκτυο θα μελετήσει διεξοδικά το γενετικό υλικό δηλαδή τις ελληνικές ποικιλίες ελιάς, θα ασχοληθεί με σημαντικά καλλιεργητικά προβλήματα όπως ο δάκος της ελιάς, αλλά και θα εστιάσει στην ανάπτυξη σύγχρονων αναλυτικών εργαλείων για την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ελληνικού ελαιόλαδου".
Ο Δρ. Ιωάννης Γανόπουλος (συντονιστής από το ΕΛΓΟ Δημητρα στο υποέργο που αφορά τη γενετική της ελιάς) τόνισε ότι "οι «Δρόµοι της Ελιάς» είναι ένας στόχος που επιβάλλεται να επιτευχθεί ώστε να καταφέρει η χώρα µας να επενδύσει στην εφαρµογή νέων τεχνολογιών και να αποκτήσει τεχνογνωσία. Συνιστά εξαιρετική ευκαιρία να πραγµατοποιηθεί έρευνα αιχµής αναδεικνύοντας και προσελκύοντας το εξαιρετικά καταρτισµένο ερευνητικό δυναµικό της χώρας, αξιοποιώντας παράλληλα το πολύτιµο γενετικό υλικό το οποίο αποτελεί κυριολεκτικά τον πλούτο της χώρας µας στον τοµέα της αγροδιατροφής".
"Η τεχνολογική αναβάθμιση και ενίσχυση των διαθέσιμων εργαλείων που υποστηρίζουν τις εφαρμογές καταπολέμησης των εχθρών της ελιάς και η ανάπτυξη καινοτομίας για εναλλακτικές λύσεις μεσοπρόθεσμα, θα βελτιώσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα της φυτοπροστασίας, με τα λιγότερα δυνατά χημικά υπολείμματα στο προϊόν και το περιβάλλον", ανέφερε ο Δρ. Ιωάννης Βόντας (συντονιστής από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών για το υποέργο που αφορά τη φυτοπροστασία).
Τέλος, ο Δρ. Φραγκίσκος Γαΐτης (συντονιστής από τον ΕΦΕΤ στο υποέργο που αφορά στα προϊόντα της ελιάς) αναφέρθηκε στις ειδικές δράσεις που θα λάβουν χώρα και σχετίοζνται με την ποιότητα και αυθεντικότητα του ελαιόλαδου: την ανάπτυξη ψηφιακής βιβλιοθήκης ανοιχτής πρόσβασης με ψηφιακά αποτυπώματα ποιότητας και μοναδικότητας του ελληνικού ελαιόλαδου και της επιτραπέζιας ελιάς, καθώς και ανάπτυξη μοντέλων για τη διάκριση των δειγμάτων με βάση την ποικιλία, την περιοχή και τον εν γένει εντοπισμό της νοθείας, είναι οι ειδικές δράσεις για την ποιότητα και αυθεντικότητα του ελαιόλαδου.
Τη διαχείριση και την παρακολούθηση της εμβληματικής δράσης ‘Οι δρόμοι της "Ελιάς" έχει η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, η οποία έχει ήδη αναρτήσει στον ιστότοπό της την απόφαση ένταξης και το τελικό τεχνικό δελτίο της δράσης.
