"Οι ελληνικές επιχειρήσεις να επενδύσουν στον τομέα της έρευνας"

Πιστεύω ότι εξ ορισμού πρέπει να είμαστε ανοικτοί στις ιδέες και στην έρευνα, διαφορετικά δεν μπορεί να παραχθεί κάτι καινούριο. Επίσης, χρειάζεται να υπάρχει πρόσβαση στις ιδέες των άλλων και συνομιλία μεταξύ όλων των πλευρών. Επομένως η ανοικτότητα είναι απαραίτητη για την καινοτομία. Όσον αφορά την επιχειρηματικότητα, η διάσταση είναι λίγο διαφορετική. Εάν δεν υπάρχουν πνευματικά δικαιώματα ή ένας τρόπος εμπορικής αξιοποίησης της καινοτομίας, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν, διότι δεν θα είναι εφικτό να βρεθούν οι απαραίτητοι πόροι για να προχωρήσει η ανάπτυξη ενός προϊόντος.

Νομίζω ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που μπορεί να σε οδηγήσουν στην "κοιλάδα του θανάτου" είναι να ιδρύσεις μία εταιρεία πολύ νωρίς. Αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη υπάρχουν οι δυνατότητες ώστε κάποιος, είτε επιστήμονας είτε επιστημονικός φορέας, να βρει τη χρηματοδότηση που θα του εξασφαλίσει τη δυνατότητα να οδηγήσει μία ιδέα στην ωρίμανσή της. Δηλαδή, χρειάζεται να εξασφαλίσει κάποιος κονδύλια, να προχωρήσει σε συγκεκριμένα πειράματα ή συγκεκριμένη ανάπτυξη, και να φτάσει σε στάδιο ωριμότητας, προτού ιδρύσει την εταιρεία.

Η εξασφάλιση χρηματοδότησης από venture capitalists υπερβολικά νωρίς είναι προβληματική. Επιπλέον, κανείς δεν πρόκειται να επενδύσει χρήματα, εάν δεν πιστεύει ότι η ιδέα είναι κοντά στο στάδιο της ωριμότητας. Άρα, πιστεύω ότι, γενικά, ακαδημαϊκοί, πανεπιστημιακοί, νέοι άνθρωποι που ιδρύουν εταιρείες, πρέπει να στοχεύσουν στο να ωριμάσει πρώτα η ιδέα τους, να βρουν πόρους και να ιδρύσουν την εταιρεία αφού έχει εξασφαλιστεί η ωρίμανση.

Πιστεύω ότι εξαρτάται και από το για ποιον τομέα μιλάμε. Στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας δεν έχουμε παράδοση στην Ελλάδα, μόνο κάποιες λίγες εταιρείες δραστηριοποιούνται. Θα ήταν καλό οι νέοι άνθρωποι που αναλαμβάνουν πολλές από τις επιχειρήσεις, οι οποίες είτε είναι προσωποπαγείς είτε ανήκουν, συνήθως, σε μία-δύο οικογένειες, να αλλάξουν αυτές τις πολιτικές και να επενδύσουν λίγο παραπάνω από τον τζίρο της εταιρείας στον τομέα της έρευνας. Εάν δεν γίνει κάτι τέτοιο, πιστεύω ότι δύσκολα θα δούμε σύντομα κάποιες αλλαγές. Οι μεγάλες εταιρείες στον χώρο της φαρμακοβιομηχανίας, για παράδειγμα, συνήθως έχουν επενδύσεις ύψους 15-20% από τις πωλήσεις τους στην έρευνα. Καλό θα ήταν να εφαρμοζόταν αντίστοιχη πολιτική επενδύσεων και στην Ελλάδα.

Το brain drain είναι μία μεγάλη συζήτηση. Από την άλλη μεριά υπάρχει και το brain gain για το οποίο δεν γίνεται μεγάλη συζήτηση, οπότε ας μιλήσουμε για το δεύτερο. Αν έχουμε έναν άνθρωπο, ο οποίος είναι πολύ ικανός και κάνει μεταπτυχιακά στο εξωτερικό ή έχουμε κάποιον από το εξωτερικό, ο οποίος θέλει να έρθει στην Ελλάδα γιατί πιστεύει ότι μπορεί να προχωρήσει με την καινοτομία, ακόμη και στο πανεπιστημιακό επίπεδο, αυτό το βρίσκω πιο ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Το brain drain είναι προβληματικό, όταν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που φεύγουν δεν επιστρέφουν ποτέ. Επίσης, θα πρέπει να δούμε και μια άλλη διάσταση, ότι όταν αυτοί οι άνθρωποι φεύγουν στο εξωτερικό, μαθαίνουν πράγματα και αποκτούν και μία διαφορετική νοοτροπία. Οπότε, ίσως να το δούμε και λίγο θετικά, ότι ξαφνικά έχουμε έναν παρά πολύ μεγάλο αριθμό επιστημόνων οι οποίοι αν επιστρέψουν στην Ελλάδα θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά. Επιπλέον, ένα από τα μεγάλα προβλήματα στην καινοτομία είναι τα management teams, δηλαδή το κομμάτι των ανθρώπων που θα έχουν διευθυντικές θέσεις. Αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα υπερπαράγουμε επιστήμονες, δεν έχουμε την οικονομία που μπορεί να απορροφήσει αυτούς τους επιστήμονες. Επομένως, θεωρώ θετικό κάποιοι άνθρωποι να φύγουν στο εξωτερικό, να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία και νοοτροπία και να επιστρέψουν στην Ελλάδα όταν θα θέλουν να στελεχώσουν μία εταιρεία ή να ιδρύσουν τη δική τους.