 |
|
Θωμάς ΣκορδάςΓενική Διεύθυνση Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένου και Τεχνολογιών (CNECT), ΕΕ Συνέντευξη |
|
|
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης "Ενημερωτική Ημερίδα για τα Προγράμματα ICT & FET στον Ορίζοντα 2020" (Αθήνα, 11 Νοεμβρίου 2015), ο Θωμάς Σκορδάς, Head of the FET Flagships Unit, Γενική Διεύθυνση Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένου και Τεχνολογιών (CNECT) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μίλησε στο ΕΚΤ για το πρόγραμμα FET για τις Μελλοντικές και Αναδυόμενες Τεχνολογίες και τη συμμετοχή των ελληνικών ερευνητικών ομάδων σε αυτό την προηγούμενη διετία. |
|
|
Ο Ορίζοντας 2020 έχει, σε σχέση με τα προηγούμενα Προγράμματα Πλαίσιο, μεγαλύτερο προσανατολισμό προς την καινοτομία και τον αντίκτυπο στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον. Πώς θα σχολιάζατε τα αποτελέσματα της πρώτης διετίας 2014-2015; Σε σύγκριση με τα προηγούμενα Προγράμματα Πλαίσιο, ο Ορίζοντας 2020 φέρνει για πρώτη φορά μαζί τρία διαφορετικά προγράμματα (το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο, το πρόγραμμα καινοτομίας CIP και την ευρωπαϊκή συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας ΕΙΤ). Κατά συνέπεια, νομίζω ότι η κύρια πρόκληση για όλους την πρώτη διετία του Ορίζοντα 2020 ήταν η κατανόηση της νέας του δομής και η χρήση των νέων χρηματοδοτικών εργαλείων που εισήγαγε. Αυτά περιλαμβάνουν και τις δράσεις καινοτομίας στο μέγεθος που είδαμε (π.χ. την πρώτη διετία, στην περιοχή ICT-LEIT (Leadership in Enabling and Industrial Technologies) (σχεδόν το 40% του συνολικού προϋπολογισμού 1,1 δισ. ευρώ, δηλ. σχεδόν 440 εκατ. ευρώ, δαπανήθηκαν σε διάφορες δράσεις καινοτομίας). Ουσιαστικά, για όλους, και τους συμμετέχοντες και τους αξιολογητές και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), η πρώτη αυτή διετία του Ορίζοντα 2020 ήταν μία περίοδος προσαρμογής. Με βάση τα μαθήματα που παίρναμε από τις προτάσεις που λάβαμε και την αξιολόγησή τους, κάναμε την ανάλυσή μας για να μπορέσουμε να οριοθετήσουμε ξανά ορισμένες από τις δράσεις, με στόχο την καλύτερη κατανόησή τους από όλους τους συμμετέχοντες. Ειδικά για τις δράσεις καινοτομίας, θα έλεγα ότι χρειάστηκε λίγο περισσότερη προσοχή προκειμένου να καταλάβουμε όχι τι είναι καινοτομία, αλλά πώς και με ποιους εμπειρογνώμονες να αξιολογήσουμε τις δράσεις καινοτομίας. Έπρεπε, επομένως να ορίσουμε με σαφή τρόπο τα κριτήρια αξιολόγησης της κάθε δράσης και να τα εξηγήσουμε στους αξιολογητές, προκειμένου στο τέλος να επιλεχθούν τα καλύτερα δυνατόν έργα. Όλα αυτά ήταν μία εξαιρετική εμπειρία που θα μας βοηθήσει στο επόμενο πρόγραμμα εργασίας για την περίοδο 2016-2017. Πώς αξιολογείτε τα μέχρι σήμερα στοιχεία όσον αφορά τη δέσμευση της ΕΕ για μεγαλύτερη συμμετοχή των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στα προγράμματα του Ορίζοντα 2020; Αυτό είναι ένα στοίχημα που δώσαμε όλοι μας για τη μεγαλύτερη συμμετοχή των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Για να αναφέρω μερικά σχετικά στατιστικά στοιχεία, είχαμε παρατηρήσει ότι στα τελευταία Προγράμματα Πλαίσιο υπήρχε διαδοχικά όλο και μικρότερη συμμετοχή από τη βιομηχανία γενικά και από τις ΜΜΕ ειδικότερα (π.χ. στην περιοχή ICT, η βιομηχανική συμμετοχή στο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο είχε πέσει κάτω από το 35% και αυτή των ΜΜΕ στο 15%). Όλοι γνωρίζουμε ότι η ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας και οι πιο καινοτόμες επιχειρήσεις είναι οι ΜΜΕ, επομένως έπρεπε να γίνει κάτι για να αλλάξει η κατάσταση αυτή. Οι δράσεις καινοτομίας που εισήγαμε βοηθούν ουσιαστικά τη συμμετοχή καινοτόμων επιχειρήσεων στο πρόγραμμα. Μια από τις πιο στοχευμένες από τις δράσεις αυτές είναι το SME Instrument που απευθύνεται σε καινοτόμες νεοσύστατες και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις. Τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά, καθώς τα στατιστικά της βιομηχανικής συμμετοχής και ιδιαίτερα των ΜΜΕ στον Ορίζοντα 2020 έχουν αρχίσει να αλλάζουν δραστικά (π.χ. στο ICT-LEIT, η βιομηχανική συμμετοχή ανέβηκε στο 52% και αυτή των ΜΜΕ στο 30%). Το πρόγραμμα FET για τις Μελλοντικές και Αναδυόμενες Τεχνολογίες χρηματοδοτεί τεχνολογίες αιχμής και υψηλού ρίσκου. Πώς θα σχολιάζατε τη συμμετοχή των ελληνικών ερευνητικών ομάδων σε αυτό το τόσο ανταγωνιστικό πρόγραμμα; Το πρόγραμμα FET είναι όντως εξαιρετικά ανταγωνιστικό, αν και ο ανταγωνισμός σημαίνει ότι βοηθάει όλους ουσιαστικά να γίνουν καλύτεροι. Οι τομείς που καλύπτει το FET ουσιαστικά αφορούν όλες τις τεχνολογίες. Έτσι η πρόκληση είναι ακόμα μεγαλύτερη για τα ελληνικά πανεπιστήμια και τους ερευνητές, δεδομένου ότι το FET στο προηγούμενο Πρόγραμμα Πλαίσιο ήταν μόνο στα πεδία του ICΤ. Επομένως, ο ανταγωνισμός έχει αυξηθεί κατακόρυφα, η χρηματοδότηση παραμένει σχετικά μέτρια σε σχέση με τη ζήτηση που υπάρχει και, αν κρίνω από την ελληνική συμμετοχή, από τις προτάσεις και την αξιολόγηση αυτών των προτάσεων, νομίζω ότι είμαστε στην 8η ή στην 9η θέση, κάτι που δείχνει πως δεν τα πάμε καθόλου άσχημα μέχρι στιγμής. Αυτό, βέβαια, δεν αποτελεί λόγο για να μην επιχειρήσουμε να γίνουμε καλύτεροι στο μέλλον. Μία από τις πρωτοβουλίες του FET είναι τα FET Flagships για το Γραφένιο και τον Ανθρώπινο Εγκέφαλο. Θα μπορούσατε να μας αναφέρετε τους στόχους αυτής της πρωτοβουλίας και τη μέχρι στιγμής ερευνητική δραστηριότητα και πρόοδο;
Τα FET Flagships είναι ένα νέο στοίχημα που ουσιαστικά βάλαμε όλοι μας, ΕΕ και Κράτη Μέλη, για το κατά πόσο έχουμε τη δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση να χρηματοδοτήσουμε ερευνητικά έργα πολύ μεγάλης κλίμακας που να είναι ιδιαίτερα φιλόδοξα και υψηλού ρίσκου. Τα Flagships είναι έργα τα οποία φέρνουν σε συνεργασία εκατοντάδες ερευνητές από όλη την Ευρώπη με σκοπό να αντιμετωπίσουν μια μεγάλη επιστημονική και τεχνολογική πρόκληση και να μετατρέψουν την επιστημονική πρόοδο σε καινοτομία προς όφελος της ευρωπαϊκής κοινωνίας και οικονομίας. Στο Flagship για τον Ανθρώπινο Εγκέφαλο η μεγάλη πρόκληση είναι να κατανοήσουμε καλύτερα την λειτουργία αλλά και τις δυσλειτουργίες του ανθρώπινου εγκέφαλου, ενώ στο Flagship για το Γραφένιο είναι να αναπτύξουμε νέες ρηξικέλευθες τεχνολογίες που στηρίζονται στο Γραφένιο και σε άλλα συναφή δισδιάστατα υλικά και να τις μεταφέρουμε από τα ερευνητικά εργαστήρια στην βιομηχανία και από εκεί στην αγορά. Πρόκειται για δύο πρωτοβουλίες της τάξης του 1 δισ. Eυρώ που πρέπει να στηθούν και να χρηματοδοτηθούν από κοινού με τα κράτη μέλη και όλους τους συμμετέχοντες. Αυτό είναι ήδη μια πρώτη μεγάλη πρόκληση. Το γεγονός ότι πρέπει να συνεργαστεί και να συντονισθεί ένας πολύ μεγάλος αριθμός ομάδων και ατόμων, της τάξης των 400-500 ερευνητών, που όλοι δουλεύουν για την υλοποίηση μιας κοινής ερευνητικής ατζέντας είναι μία δεύτερη πρόκληση. Η προσέλκυση της βιομηχανίας για συνεργασία σε αυτό το πρόγραμμα, από κοινού με τους ερευνητές, για ανάπτυξη και μεταφορά τεχνολογιών -γιατί εντέλει τα Flagships αποτελούν ένα νέο μοντέλο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας σε μερικά χρόνια από τώρα- είναι μία τρίτη μεγάλη πρόκληση. Ο χρόνος θα δείξει, αλλά προς το παρόν πάμε πολύ καλά και εύχομαι να συνεχίσουμε έτσι. Όπως συμβαίνει συνήθως στα αρχικά στάδια κάθε πρωτοβουλίας μεγάλης κλίμακας, έτσι και στα Flagships αντιμετωπίζουμε κάποια προβλήματα. Δουλεύοντας στενά, όλοι μαζί, ελπίζω ότι σύντομα θα έχουμε σημαντικές επιστημονικές και τεχνολογικές επιτυχίες να επιδείξουμε σε αυτά τα ιδιαίτερα φιλόδοξα προγράμματα. |
|