Έρευνα και Ανάπτυξη στις ελληνικές Περιφέρειες

Ελληνικός Χάρτης Έρευνας και Ανάπτυξης

Δομή των οικοσυστημάτων Ε&Α στις ελληνικές Περιφέρειες

Χρηματοδότηση δαπανών Ε&Α στις ελληνικές Περιφέρειες

Συνεισφορά της Ε&Α στην απασχόληση κάθε Περιφέρειας

Η συμμετοχή των ελληνικών Περιφερειών στο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο

Επιστημονικά πεδία των ερευνητικών φορέων στις ελληνικές Περιφέρειες

Επιχειρηματική Καινοτομία στις ελληνικές Περιφέρειες

Ελληνικός Χάρτης Καινοτομίας

Δαπάνες για καινοτομικές δραστηριότητες

Στρατηγικές καινοτόμων επιχειρήσεων στις ελληνικές Περιφέρειες

Εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι καινοτόμες επιχειρήσεις στις ελληνικές Περιφέρειες

---

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης έχοντας ως συνεχή στόχο οι δείκτες και τα στοιχεία που παράγει να αποτελούν πρωτίστως εργαλείο υποστήριξης για τη χάραξη και παρακολούθηση τεκμηριωμένων πολιτικών, προχώρησε στην υλοποίηση εποπτικής μελέτης με τίτλο "Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στις Ελληνικές Περιφέρειες – Έκδοση 2015".  

Στις επόμενες σελίδες επιλέξαμε και παρουσιάζουμε από την έκδοση αυτή στοιχεία και δείκτες που δίνουν μια πρώτη εικόνα για τις διαφορετικές πλευρές των συστημάτων Έρευνας, Ανάπτυξης και Καινοτομίας στις 13 ελληνικές περιφέρειες και χαρτογραφούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει μια συνθετική παρουσίαση δεικτών για τις περιφέρειες της χώρας, οι οποίοι παράγονται από τις επίσημες στατιστικές Έρευνας & Ανάπτυξης και Καινοτομίας που διενεργεί το ΕΚΤ, τις βιβλιομετρικές μελέτες του για τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις, το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, τα στοιχεία για την ελληνική  συμμετοχή στα ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας.

Η παραγωγή και διαθεσιμότητα των παραπάνω δεικτών αποκτά, μάλιστα, ιδιαίτερη σημασία ενόψει της υλοποίησης της Στρατηγικής Έρευνας και Καινοτομίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Η πλήρης έκδοση της μελέτης για τις ελληνικές περιφέρειες είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση http://metrics.ekt.gr/el/node/271.

---

Η μελέτη "Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στις Ελληνικές Περιφέρειες – Έκδοση 2015", από την οποία παρουσιάζουμε ενδεικτικά στοιχεία σε αυτό το αφιέρωμα,  συνθέτει και παρουσιάζει σε περιφερειακό επίπεδο και με εποπτικό τρόπο, τους κυριότερους δείκτες από το ευρύ φάσμα δεικτών που παράγουμε.

Στην αρχή της νέας προγραμματικής περιόδου μέχρι το 2020, η έκδοση επιχειρεί να δώσει, με τεκμηριωμένους και συγκρίσιμους για όλες τις Περιφέρειες δείκτες, την "εικόνα  εκκίνησης" στο τρίπτυχο που αποτελεί τον πυρήνα της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης: Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία.

Η αναγκαιότητα τεκμηρίωσης, με στοιχεία και δείκτες, της ερευνητικής, αναπτυξιακής και καινοτομικής δραστηριότητας, έχει εισέλθει ως κεντρικό ζήτημα στη διεθνή ατζέντα των πολιτικών έρευνας και καινοτομίας και η διαθεσιμότητα αξιόπιστων δεικτών έχει καθιερωθεί πλέον ως βασικό και συστατικό μέρος του σχεδιασμού τους.

Η έμφαση στον τεκμηριωμένο σχεδιασμό πολιτικών έρευνας και καινοτομίας έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα, που οι πολιτικές αυτές αναγνωρίζονται ως καθοριστικοί μοχλοί για τη βιώσιμη χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη και την ενίσχυση της απασχόλησης, μέσω της καινοτομικής επιχειρηματικότητας, της επιστημονικής αριστείας και της αλληλεπίδρασής τους.

Ακόμα περισσότερο, που ο σχεδιασμός αυτός έχει πλέον ως αφετηρία τα τοπικά/περιφερειακά οικοσυστήματα, εστιάζοντας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητές τους να καινοτομούν και να μετασχηματίζονται, παράγοντας αξία και ευημερία για τις τοπικές κοινωνίες.

Στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, εξυπηρετούμε στην Ελλάδα ακριβώς τον παραπάνω στόχο, με τις συνεχείς δραστηριότητές μας για την τεκμηρίωση της ελληνικής ερευνητικής, αναπτυξιακής και καινοτομικής δραστηριότητας.

Oι δραστηριότητές μας ξεκινούν από το ελάχιστο "προαπαιτούμενο" της άσκησης πολιτικών, την παραγωγή των στατιστικών για την Έρευνα & Ανάπτυξη και Καινοτομία που, βάσει του ΕΚ 995/2012, αποστέλλονται στη Eurostat και αποτελούν τους επίσημους δείκτες της χώρας.

Επιπλέον, η παραγωγή των επίσημων εθνικών στατιστικών πλαισιώνεται από σημαντικούς δείκτες, αποτέλεσμα πολυετών και θεσμικών δραστηριοτήτων μας, όπως η τήρηση του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών, οι βιβλιομετρικές μελέτες για τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά, η λειτουργία μας ως Εθνικό Σημείο Επαφής και η ανάλυση της ελληνικής συμμετοχής στα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα.  

Οι δυνατότητες και τα προβλήματα, τα ισχυρά και τα αδύνατα σημεία της κάθε Περιφέρειας είναι ασφαλώς γνωστά στους ανθρώπους που εργάζονται για την  περιφερειακή ανάπτυξη και τον σχεδιασμό περιφερειακών πολιτικών. Στόχος μας ωστόσο είναι να παρουσιάσουμε μια συνολική έκδοση, που με ενιαίο τρόπο και με καθιερωμένους δείκτες που χρησιμοποιούνται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, δίνει το "αποτύπωμα" των ελληνικών Περιφερειών και επιτρέπει τη σύγκριση με τους εθνικούς μέσους όρους και την ΕΕ, την καλύτερη κατανόηση και την ανάδειξη νέων πτυχών σε κρίσιμα ζητήματα.

Η εικόνα κάθε Περιφέρειας παρουσιάζεται μέσα από σειρά δεικτών σε τρεις θεματικούς άξονες: 

Έρευνα και Ανάπτυξη: οι δείκτες προέρχονται από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία Ε&Α που συλλέγονται βάσει του ΕΚ 995/2012. Βασικός δείκτης είναι οι "δαπάνες Ε&Α", ως κεντρική συνιστώσα σχεδιασμού και στοχοθεσίας όχι μόνο στο επίπεδο των πολιτικών Ε&Α αλλά και σε καθαρά οικονομικό επίπεδο. Πέρα από τον γνωστό δείκτη-στόχο της στρατηγικής "Ευρώπη 2020", να αποτελούν οι δαπάνες Ε&Α το 3% του ΑΕΠ της ΕΕ το 2020 (με αντίστοιχο εθνικό στόχο το 1,2%), οι δαπάνες Ε&Α πλέον συνυπολογίζονται και αυξάνουν το ΑΕΠ, ενώ συγκαταλέγονται στους δείκτες του Macroeconomic Imbalance Procedure (MIP) Scoreboard που υποστηρίζει τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Πολύτιμα είναι και τα στοιχεία για το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολείται σε Ε&Α, όχι μόνο ως συμβολή στην απασχόληση των περιφερειών, αλλά κυρίως διότι η επάρκεια ανθρώπινων πόρων αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την υλοποίηση των στρατηγικών και την επίτευξη στόχων και αποτελεσμάτων. 

Επιστημονική αριστεία και εξωστρέφεια: στην ενότητα αυτή παρατίθενται καθιερωμένοι διεθνώς δείκτες που παράγονται από το ΕΚΤ και σχετίζονται με τα αποτελέσματα, τις εκροές, την εξωστρέφεια και τη διεθνή θέση των ελληνικών περιφερειακών συστημάτων Ε&Α.

Τέτοιοι δείκτες είναι η συμμετοχή των ελληνικών φορέων στο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο, η παραγωγή διδακτορικών διατριβών και οι επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά.

Επιχειρηματική καινοτομία: οι δείκτες προέρχονται από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για την Καινοτομία στις επιχειρήσεις που συλλέγονται βάσει του ΕΚ 995/2012. Καταγράφονται όλες οι πλευρές της επιχειρηματικής καινοτομίας, τόσο αυτές που προϋποθέτουν ένταση τεχνολογικού περιεχομένου και επενδύσεων, όπως η καινοτομία σε προϊόντα και η καινοτομία διαδικασίας, όσο και η καινοτομία οργάνωσης και μάρκετινγκ.

Παρουσιάζεται ο βαθμός συνεργασιών για την επίτευξη καινοτομιών, ένδειξη εξωστρέφειας στις επιχειρηματικές πρακτικές και προϋπόθεση της ανοικτής καινοτομίας. Τέλος, οι στρατηγικές των καινοτόμων επιχειρήσεων και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν για την επίτευξη των στόχων τους συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κάθε Περιφέρειας. 

Όλοι οι παραπάνω δείκτες, που με συντομία αναφέραμε, συνθέτουν μια αντικειμενική και τεκμηριωμένη εικόνα των ικανοτήτων των ελληνικών Περιφερειών στους τομείς της Έρευνας, Ανάπτυξης και Καινοτομίας και στοχεύουμε να τους δημοσιεύουμε με συστηματικές εκδόσεις, που θα παράγονται κάθε μονό έτος, ακολουθώντας τα χρονοδιαγράμματα παραγωγής των επίσημων εθνικών στατιστικών στοιχείων.

Επιδίωξή μας είναι οι εκδόσεις αυτές να αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο και αναφορά σε όλους όσους εμπλέκονται στην χάραξη και παρακολούθηση περιφερειακών πολιτικών και για τον λόγο αυτό προσβλέπουμε σε σχόλια και παρατηρήσεις για τη βελτίωσή τους.

(το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα από τον πρόλογο της Δρ. Εύης Σαχίνη, Διευθύντριας ΕΚΤ, στη μελέτη "Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στις ελληνικές Περιφέρειες – Έκδοση 2015")

---

Έρευνα και Ανάπτυξη στις ελληνικές Περιφέρειες

Ελληνικός Χάρτης Έρευνας και Ανάπτυξης

Η ένταση Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α) αναφέρεται στις δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους δείκτες παρακολούθησης της ευρωπαϊκής στρατηγικής "Ευρώπη 2020" και της εθνικής στρατηγικής για την Έρευνα και Ανάπτυξη.

Σύμφωνα με τα αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για το 2013, σε εθνικό επίπεδο η Ένταση Ε&Α ήταν 0,80% του ΑΕΠ. Τέσσερις Περιφέρειες, η Κρήτη, η Αττική, η Ήπειρος και η Δυτική Ελλάδα βρίσκονται πάνω από τον εθνικό δείκτη.

Πηγή: Επίσημα στατιστικά στοιχεία Ε&Α 2013, ΕΚΤ

Δομή των οικοσυστημάτων Ε&Α στις ελληνικές Περιφέρειες

Η βασική δομή των οικοσυστημάτων Ε&Α στις ελληνικές Περιφέρειες, αναδεικνύεται μέσα από την ανάλυση της συνεισφοράς των τεσσάρων καθιερωμένων τομέων στους οποίους κατηγοριοποιούνται οι φορείς που υλοποιούν δραστηριότητες Ε&Α, στις συνολικές δαπάνες κάθε Περιφέρειας.

Πρόκειται για τους τέσσερις τομείς εκτέλεσης Ε&Α: BES-τομέας επιχειρήσεων, GOV-κρατικός τομέας, HES-τομέας τριτοβάθμιας & μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, PNP-τομέας ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων. Η συμμετοχή των επιχειρήσεων στην Ε&Α είναι μικρή στις περισσότερες ελληνικές Περιφέρειες (Διάγραμμα 1). Εξαίρεση αποτελεί η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, όπου το 70% των δαπανών Ε&Α της Περιφέρειας πραγματοποιείται στον τομέα των επιχειρήσεων.

Ισχυρή παρουσία στις περισσότερες Περιφέρειες έχει ο τομέας τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής καταγράφονται στις Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου και Ηπείρου. Ο κρατικός τομέας κατέχει επίσης σημαντική θέση και τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής καταγράφονται στις Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης.

Τέλος, ο τομέας των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων έχει πολύ μικρή συνεισφορά στην Ε&Α των περιφερειών.

Διάγραμμα 1. Kατανομή (%) του συνόλου των δαπανών Ε&Α της κάθε Περιφέρειας στους τομείς εκτέλεσης Ε&Α, 2013

Πηγή: Επίσημα στατιστικά στοιχεία Ε&Α 2013, ΕΚΤ

Χρηματοδότηση δαπανών Ε&Α στις ελληνικές Περιφέρειες

Στις περισσότερες Περιφέρειες η βασική πηγή χρηματοδότησης των δαπανών Ε&Α είναι το Κράτος (Διάγραμμα 2). Οι δύο κύριες συνιστώσες της κρατικής χρηματοδότησης είναι ο τακτικός προϋπολογισμός, προς τους φορείς του κρατικού τομέα και του τομέα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της κάθε Περιφέρειας, και τα κονδύλια ΕΣΠΑ που υποστηρίζουν δραστηριότητες Ε&Α στους φορείς όλων των τομέων.

Η χρηματοδότηση δαπανών Ε&Α από τις επιχειρήσεις σχετίζεται με την παρουσία του τομέα στην Ε&Α κάθε Περιφέρειας και είναι μεγαλύτερη στις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας και Αττικής.

Σημαντική είναι η συμβολή της χρηματοδότησης δαπανών Ε&Α από το εξωτερικό, στην οποία περιλαμβάνεται η χρηματοδότηση από ανταγωνιστικά προγράμματα της ΕΕ. Στις Περιφέρειες Αττικής, Κρήτης, Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας το ποσοστό χρηματοδότησης δαπανών Ε&Α από το εξωτερικό είναι μεγαλύτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Διάγραμμα 2. Κατανομή (%) του συνόλου των δαπανών Ε&Α κάθε Περιφέρειας ανά πηγή χρηματοδότησης, 2013

Πηγή: Επίσημα στατιστικά στοιχεία Ε&Α 2013, ΕΚΤ

Συνεισφορά της Ε&Α στην απασχόληση κάθε Περιφέρειας

Στο προσωπικό Ε&Α περιλαμβάνονται όλα τα πρόσωπα που συμβάλλουν άμεσα στην πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων Ε&Α, ερευνητές, τεχνικοί, παρασκευαστές, προγραμματιστές, διοικητικοί, εργάτες, κ.λπ. χωρίς τη συμμετοχή των οποίων το ερευνητικό έργο δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί.

Η συμβολή των δραστηριοτήτων Ε&Α στην απασχόληση στις ελληνικές Περιφέρειες διαφοροποιείται και κυμαίνεται από 0,42% στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου έως 1,89% στην Περιφέρεια Κρήτης, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος στην ΕΕ28 διαμορφώνεται στο 1,26% (Διάγραμμα 3).

Διάγραμμα 3. Ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης του προσωπικού Ε&Α της κάθε Περιφέρειας, ως ποσοστό % των συνολικά απασχολουμένων, 2013

Πηγές: για Προσωπικό Ε&Α: Επίσημα στατιστικά στοιχεία Ε&Α 2013, ΕΚΤ, για Συνολική απασχόληση: Eurostat, 2013

---

Η συμμετοχή των ελληνικών Περιφερειών στο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο

Την περίοδο 2007-2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδότησε ερευνητικά έργα με 40 και πλέον δισ. Ευρώ στο πλαίσιο του 7ου Προγράμματος Πλαισίου.

Διάγραμμα 4. Κοινοτική χρηματοδότηση (εκατ. Ευρώ) εγκεκριμένων έργων του 7ου Προγράμματος Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις ελληνικές Περιφέρειες, 2007-2013

Πηγή: επεξεργασία ΕΚΤ με βάση τα δεδομένα της ecorda, ημερομηνία τελευταίας επικαιροποίησης στοιχείων από την ΕΕ 06.10.2014.

Με 3.459 εγκεκριμένα έργα και 3.706 συμμετοχές, η Ελλάδα έλαβε κοινοτική χρηματοδότηση ύψους 1.000,47 εκατ. Ευρώ που αντιστοιχεί στο 2,48% της συνολικής κοινοτικής χρηματοδότησης. Η κατανομή της κοινοτικής χρηματοδότησης στις ελληνικές Περιφέρειες παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 4.

Με στόχο την ανάδειξη των ερευνητικών πεδίων ενδιαφέροντος των φορέων που συμμετέχουν στο 7ο ΠΠ σε κάθε Περιφέρεια, το Διάγραμμα 5 παρουσιάζει το προφίλ συμμετοχής των ελληνικών περιφερειών, με βάση την κοινοτική χρηματοδότηση που έλαβαν στα κυριότερα θεματικά προγράμματα του προγράμματος COOPERATION την περίοδο 2007-2013. Το Πρόγραμμα ICT – Information and Communication Technologies είναι το κυρίαρχο πρόγραμμα για τις περισσότερες ελληνικές περιφέρειες.

Διάγραμμα 5: Προφίλ συμμετοχής, με βάση  την κοινοτική χρηματοδότηση, στα κυριότερα επιμέρους θεματικά προγράμματα του COOPERATION του 7ου Προγράμματος Πλαισίου στις ελληνικές Περιφέρεις, 2007-2013

Πηγή: Eπεξεργασία ΕΚΤ με βάση τα δεδομένα της ecorda, ημερομηνία τελευταίας επικαιροποίησης στοιχείων από την ΕΕ 06.10.2014. 

---

Επιστημονικά πεδία των ερευνητικών φορέων στις ελληνικές Περιφέρειες

Οι επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά και οι διδακτορικές διατριβές αποτελούν σημαντικό δείκτη για τα επιστημονικά πεδία στα οποία δραστηριοποιούνται οι ερευνητικοί φορείς κάθε Περιφέρειας. Οι διδακτορικές διατριβές αναφέρονται στα Πανεπιστήμια ενώ οι επιστημονικές δημοσιεύσεις παράγονται από ένα ευρύτερο φάσμα φορέων (Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, Ερευνητικά Κέντρα, Νοσοκομεία κ.λπ.).

Το προφίλ κάθε Περιφέρειας στα έξι κύρια επιστημονικά πεδία  της ταξινόμησης Frascati παρουσιάζεται με βάση τις διδακτορικές διατριβές (Διάγραμμα 6) και με βάση τις επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά (Διάγραμμα 7).

Διάγραμμα 6: Προφίλ επιστημονικών πεδίων των διδακτορικών διατριβών στις ελληνικές Περιφέρειες, 2000-2013
(% κατανομή του συνόλου των διδακτορικών διατριβών της κάθε Περιφέρειας στα έξι κύρια επιστημονικά πεδία της ταξινόμησης Frascati)

Πηγή: Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, ΕΚΤ

Διάγραμμα 7: Προφίλ επιστημονικών πεδίων των επιστημονικών δημοσιεύσεων στις ελληνικές Περιφέρειες, 2000-2013
(% κατανομή του συνόλου των επιστημονικών δημοσιεύσεων της κάθε Περιφέρειας στα έξι κύρια επιστημονικά πεδία της ταξινόμησης Frascati)

Πηγή: ΕΚΤ, με επεξεργασία από τη βάση δεδομένων Web of Science για την περίοδο 2008-2012

---

Επιχειρηματική Καινοτομία στις ελληνικές Περιφέρειες

Ελληνικός Χάρτης Καινοτομίας

Η καινοτομία οργάνωσης και η καινοτομία μάρκετινγκ είναι οι κυρίαρχοι τύποι καινοτομίας  για τις ελληνικές επιχειρήσεις σε όλες τις περιφέρειες. Σε 8 περιφέρειες κυριαρχεί η καινοτομία μάρκετινγκ (με ανοικτή επισήμανση) και σε 5 περιφέρειες η οργανωσιακή καινοτομία (με σκούρα επισήμανση).

Σημειώνεται ωστόσο ότι όλες οι περιφέρειες εμφανίζουν και τους τέσσερεις τύπους (προϊόν, διαδικασία, οργάνωση, μάρκετινγκ), όπως απεικονίζεται στις κατανομές των κυκλικών διαγραμμάτων.

Πηγή: Επίσημα στατιστικά στοιχεία για την Καινοτομία στις επιχειρήσεις, Community Innovation Survey 2010-2012, ΕΚΤ

Δαπάνες για καινοτομικές δραστηριότητες

Οι ελληνικές επιχειρήσεις εμφανίζουν υψηλά ποσοστά καινοτομίας, πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, στην καινοτομία οργάνωσης και την καινοτομία μάρκετινγκ.

Η καινοτομία σε προϊόντα (αγαθά ή υπηρεσίες) και σε διαδικασίες (η συχνά λεγόμενη τεχνολογική καινοτομία) υστερεί, κυρίως όσον αφορά την ανάπτυξη καινοτομιών σε προϊόντα. Για την ανάπτυξη των καινοτομιών αυτών απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις σε μηχανήματα και εξοπλισμό, σε ενδοεπιχειρησιακή ή εξωεπιχειρησιακή Ε&Α, σε κατάρτιση προσωπικού κ.λπ. 

Συνολικά, το 2012 οι δαπάνες των ελληνικών επιχειρήσεων για τις δραστηριότητες αυτές ανέρχονται στα 1,9 δισεκατομμύρια Ευρώ, που αποτελεί το 1,98% του ΑΕΠ της χώρας. Οι υψηλότερες επενδύσεις, ως ποσοστό του ΑΕΠ της κάθε Περιφέρειας, πραγματοποιούνται στην Κεντρική Μακεδονία, την Αττική και τη Στεριά Ελλάδα.

Διάγραμμα 8: Δαπάνες για καινοτομικές δραστηριότητες στις ελληνικές Περιφέρειες, 2012
(Δαπάνες για καινοτομικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων με καινοτομία προϊόντος ή/και διαδικασίας κάθε Περιφέρειας ως ποσοστό (%) του ΑΕΠ της)

Πηγή: Επίσημα στατιστικά στοιχεία για την Καινοτομία στις επιχειρήσεις, Community Innovation Survey 2010-2012, ΕΚΤ

Στρατηγικές καινοτόμων επιχειρήσεων στις ελληνικές Περιφέρειες 

Κυρίαρχη στρατηγική στην πλειονότητα των ελληνικών περιφερειών είναι η μείωση κόστους, είτε του κόστους λειτουργίας είτε του κόστους υλικών, εξαρτημάτων ή υπηρεσιών που αγοράζονται.

Η στρατηγική αυτή αναδείχθηκε μεταξύ στρατηγικών όπως η ανάπτυξη νέων αγορών στην Ευρώπη, η ανάπτυξη νέων αγορών εκτός Ευρώπης, η μείωση εσωτερικού (εντός επιχείρησης) κόστους λειτουργίας, η μείωση κόστους υλικών, εξαρτημάτων ή υπηρεσιών που αγοράζονται, η εισαγωγή νέων ή σημαντικά βελτιωμένων αγαθών ή υπηρεσιών, η ενταντικοποίηση ή βελτίωση του μάρκετινγκ/προώθησης αγαθών ή υπηρεσιών, η αύξηση ευελιξίας/ανταπόκρισης της επιχείρησης , η δημιουργία συνεργασιών με άλλες επιχειρήσεις ή οργανισμούς και η πληροφόρηση (επιστημονική & τεχνική).

Πίνακας 1:  Στρατηγικές των καινοτόμων επιχειρήσεων στις ελληνικές Περιφέρειες με βάση το ποσοστό (%) των επιχειρήσεων που τις εφαρμόζει, 2010-2012

Περιφέρεια	Σημαντικότερη στρατηγική	Ποσοστό (%) των καινοτόμων επιχειρήσεων που την εφαρμόζει ως εξαιρετικά σημαντική
Αττική	Μείωση κόστους λειτουργίας	57,6%
Βόρειο Αιγαίο	Μείωση κόστους λειτουργίας	63,9%
Νότιο Αιγαίο	Μείωση κόστους υλικών, εξαρτημάτων ή υπηρεσιών	78,5%
Κρήτη	Μείωση κόστους υλικών, εξαρτημάτων ή υπηρεσιών	56,8%
Ανατολική Μακεδονία & Θράκη	Μείωση κόστους υλικών, εξαρτημάτων ή υπηρεσιών	47,4%
Κεντρική Μακεδονία	Μείωση κόστους λειτουργίας	53,7%
Δυτική Μακεδονία	Ανάπτυξη νέων αγορών εκτός Ευρώπης	54,0%
Ήπειρος	Μείωση κόστους λειτουργίας	65,4%
Θεσσαλία	Μείωση κόστους λειτουργίας	67,2%
Ιόνια Νησιά	Αύξηση ευελιξίας/ανταπόκρισης επιχείρησης	73,4%
Δυτική Ελλάδα	Μείωση κόστους υλικών, εξαρτημάτων ή υπηρεσιών	62,7%
Στερεά Ελλάδα	Μείωση κόστους λειτουργίας	47,2%
Πελοπόννησος	Μείωση κόστους λειτουργίας	37,2%

Εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι καινοτόμες επιχειρήσεις στις ελληνικές Περιφέρειες

Η έρευνα για την Καινοτομία στις επιχειρήσεις καταγράφει τα σημαντικότερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι καινοτόμες επιχειρήσεις στην επίτευξη των στόχων τους. Στα εμπόδια συγκαταλέγονται ο ισχυρός ανταγωνισμός τιμών, ο ισχυρός ανταγωνισμός ως προς την ποιότητα των προϊόντων, τη φήμη ή το εμπορικό σήμα, η έλλειψη ζήτησης, οι καινοτομίες ανταγωνιστών, το κυρίαρχο μερίδιο ανταγωνιστών στην αγορά, η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης, το υψηλό κόστος πρόσβασης σε νέες αγορές, το υψηλό κόστος συμμόρφωσης με κυβερνητικούς κανονισμούς ή νομικές απαιτήσεις και η περιορισμένη πρόσβαση σε πηγές πληροφοριών (επιστημονικές & τεχνικές).  

Τα σημαντικότερα εμπόδια για τις ελληνικές επιχειρήσεις αναφέρονται στον ισχυρό ανταγωνισμό τιμών (σημαντικότερο εμπόδιο σε 5 Περιφέρειες), στην έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης (4 Περιφέρειες), στην έλλειψη ζήτησης (3 Περιφέρειες) και στο υψηλό κόστος πρόσβασης σε νέες αγορές (1 Περιφέρεια). 

Πίνακας 2: Σημαντικότερα εμπόδια των καινοτόμων επιχειρήσεων στις ελληνικές Περιφέρειες με βάση το ποσοστό (%) των επιχειρήσεων που τα αντιμετωπίζει ως εξαιρετικά σημαντικά, 2010-2012

Περιφέρεια	Σημαντικότερο εμπόδιο	Ποσοστό (%) των καινοτόμων επιχειρήσεων που το αντιμετωπίζει ως εξαιρετικά σημαντικό
Αττική	Έλλειψη ζήτησης	43,3%
Βόρειο Αιγαίο	Έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης	53,1%
Νότιο Αιγαίο	Έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης	79,7%
Κρήτη	Ισχυρός ανταγωνισμός τιμών	51,1%
Ανατολική Μακεδονία & Θράκη	Έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης	45,9%
Κεντρική Μακεδονία	Ισχυρός ανταγωνισμός τιμών	58,7%
Δυτική Μακεδονία	Υψηλό κόστος πρόσβασης σε νέες αγορές	77,8%
Ήπειρος	Έλλειψη ζήτησης	66,1%
Θεσσαλία	Ισχυρός ανταγωνισμός τιμών	65,2%
Ιόνια Νησιά	Ισχυρός ανταγωνισμός τιμών	62,0%
Δυτική Ελλάδα	Έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης	63,2%
Στερεά Ελλάδα	Ισχυρός ανταγωνισμός τιμών	51,8%
Πελοπόννησος	Έλλειψη ζήτησης	49,6%