Ένα καινοτόμο, υψηλής αποτελεσματικότητας και περιβαλλοντικά ασφαλές εντομοαπωθητικό για την αντιμετώπιση του κουνουπιού-φορέα της ελονοσίας Anopheles gambiae έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου ENAROMaTIC. Σε αυτή την καινοτόμο ερευνητική προσπάθεια συμμετέχουν και Έλληνες ερευνητές από το ΕΚΕΦΕ 'Δημόκριτος' (που είναι ο συντονιστής του έργου) και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Οι υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας πολλών κρατών αδυνατούν να περιορίσουν την εξάπλωση της ελονοσίας, λόγω της συνεχώς μειούμενης αποτελεσματικότητας των ανθελονοσιακών φαρμάκων, της ανυπαρξίας αποτελεσματικών εμβολίων και της ανθεκτικότητας των κουνουπιών-φορέων του παρασίτου της ελονοσίας στα εντομοκτόνα.
Το ENAROMaTIC (European Network for Advanced Research on Olfaction for Malaria Transmitting Insect Control) είναι ένα ερευνητικό έργο που χρηματοδοτείται από το 7 Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα της ΕΕ. Στόχος του έργου είναι η διεξαγωγή έρευνας αιχμής και η ανάπτυξη αποτελεσματικών, ασφαλών και περιβαλλοντικά φιλικών προϊόντων για τον έλεγχο πληθυσμών επιβλαβών εντόμων και, ειδικότερα, των κουνουπιών, που ευθύνονται για τη μετάδοση της ελονοσίας στον άνθρωπο.
Στην κοινοπραξία του έργου συμμετέχουν 10 φορείς από 7 ευρωπαϊκές χώρες, ένας φορέας από τις ΗΠΑ και ένας από χώρα της υποσαχάριας Αφρικής. Το Ινστιτούτο Βιολογίας του ΕΚΕΦΕ 'Δημόκριτος' συντονίζει το έργο, ενώ από ελληνικής πλευράς συμμετέχει και το Ινστιτούτο Οργανικής και Φαρμακευτικής Χημείας (Ομάδα Δομικής Βιολογίας και Χημείας) του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Στρατηγική επιλογή του ENAROMaTIC είναι η διακοπή του κύκλου μετάδοσης της ελονοσίας από τα κουνούπια στον άνθρωπο μέσω παρέμβασης στη διαδικασία, με την οποία τα κουνούπια αντιλαμβάνονται την παρουσία του ανθρώπου στο περιβάλλον. Η στρατηγική αυτή είναι πλήρως εναρμονισμένη με τις προδιαγραφές των ευρωπαϊκών και διεθνών κανονισμών ασφαλείας και πληροί απόλυτα τις απαιτήσεις για ανάπτυξη και χρήση σκευασμάτων που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον και τη Δημόσια Υγεία.
Οι προσπάθειες του ENAROMaTIC κατέληξαν πρόσφατα σε ένα νέο, υψηλής αποτελεσματικότητας εντομοαπωθητικό, που έχει δράση συγκρίσιμη, αν όχι υπέρτερη, αυτής των καλύτερων εντομοαπωθητικών της αγοράς, συμπεριλαμβανομένου και του DEET, έναντι του κουνουπιού-φορέα της ελονοσίας, Anopheles gambiae.
Το καινοτόμο αυτό προϊόν, το οποίο έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε δοκιμές ελεγχόμενου πεδίου στην Αφρική και είναι τώρα διαθέσιμο για ανάπτυξη σε βιομηχανική κλίμακα, βασίζεται σε φυσικές ουσίες από αειφόρες πηγές, είναι φιλικό προς το περιβάλλον και έχει επίσης απωθητική δράση για άλλα είδη κουνουπιών και άλλων εντόμων που απομυζούν αίμα.
Όπως επισημαίνει ο συντονιστής του έργου Καθηγητής Κώστας Ιατρού (ΕΚΕΦΕ 'Δημόκριτος'): 'Αναφορικά με τα νέα εντομοαπωθητικά που ανακαλύφθηκαν, η κοινοπραξία βρίσκεται στο τελικό στάδιο της σύνταξης και υποβολής των απαραίτητων στοιχείων για να λάβει διεθνές δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Παράλληλα βρίσκεται σε επαφές με εταιρείες στο εξωτερικό, που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα και έχουν δείξει ενδιαφέρον για εμπορική εκμετάλλευση του προϊόντος.'
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το συγκεκριμένο εντομοαπωθητικό, οι ενδιαφερόμενοι φορείς μπορούν να απευθύνονται στον Καθηγητή Κ. Ιατρού, Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, ΕΚΕΦΕ 'Δημόκριτος', Τέρμα Πατριάρχου Γρηγορίου Ε', 153 10 Αγία Παρασκευή Αττικής, τηλ. 210 6503562, e-mail: iatrou@bio.demokritos.gr