Ενδιαφέροντα στοιχεία για τους διδάκτορες των ελληνικών ΑΕΙ και ειδικότερα όσους έλαβαν διδακτορικό το 2020, περιλαμβάνονται στη νέα έκδοση “Στατιστικά στοιχεία για τους διδάκτορες που αποφοίτησαν από τα ελληνικά ΑΕΙ το 2020”, που δημοσίευσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). Στην έκδοση παρουσιάζονται στατιστικά δεδομένα (κατανομή διδακτόρων ανά ίδρυμα & σχολή και ανά περιφέρεια, επιστημονικά πεδία διατριβών, διάρκεια σπουδών, διεθνής κινητικότητα, προηγούμενοι τίτλοι σπουδών, κ.ά.) που αφορούν όσους αναγορεύθηκαν διδάκτορες κατά το έτος 2020, έχοντας εκπονήσει τη διατριβή τους σε ελληνικά ΑΕΙ.
Στη νέα έκδοση παρουσιάζονται στοιχεία συγκριτικής ανάλυσης επιλεγμένων δεικτών για την περίοδο 2017-2020, καθώς και συνδυαστικοί δείκτες για την κατανομή των νέων διδακτόρων ανά φύλο και ηλικιακή ομάδα, ανά φύλο και επιστημονικό πεδίο εξειδίκευσης, διάρκεια διδακτορικών σπουδών και πηγή χρηματοδότησης των σπουδών τους κ.ά.
Η συγκεκριμένη έκδοση είναι η πέμπτη της σχετικής σειράς που δημοσιεύει το ΕΚΤ ως Εθνική Αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος σε ετήσια βάση. Η έρευνα βασίζεται σε πρωτογενή δεδομένα που συμπληρώνονται από τους ίδιους τους διδάκτορες μετά την αναγόρευσή τους. Η συλλογή γίνεται παράλληλα με την ανάρτηση της διδακτορικής διατριβής στο Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ), το οποίο δια νόμου τηρεί από το 1985 το ΕΚΤ, διασφαλίζοντας την πληρότητα στην κάλυψη της πληθυσμιακής αυτής ομάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα το ΕΚΤ προχώρησε στην εκ νέου σχεδίαση του συστήματος ηλεκτρονικής κατάθεσης και στην πλήρως ψηφιακοποιημένη διαδικασία συγκρότησης και διάθεσης του ΕΑΔΔ, ενεργώντας στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού διαδικασιών και υπηρεσιών του δημόσιου τομέα.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία κατάθεσης διατριβών στο ΕΑΔΔ, το 2020 αναγορεύθηκαν 1.681 νέοι διδάκτορες από ελληνικά ΑΕΙ. Η εξέλιξη του αριθμού των αναγορεύσεων νέων διδακτόρων από ελληνικά ΑΕΙ την περίοδο 2005-2020 αποτυπώνεται στο σχετικό διάγραμμα.
Όσον αφορά την κατανομή των νέων διδακτόρων που αναγορεύθηκαν από ελληνικά ΑΕΙ κατά το έτος 2020, στο ΕΚΠΑ και το ΑΠΘ εκπονήθηκαν οι περισσότερες διδακτορικές διατριβές με ποσοστά 25% και 20%, αντίστοιχα. Ακολουθούν οι διδάκτορες που υποστήριξαν τη διατριβή τους στο Πανεπιστήμιο Πατρών, στο ΕΜΠ και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (ποσοστά 6%-8%).
Όσον αφορά την κατανομή των νέων διδακτόρων ανά Περιφέρεια της χώρας, με βάση την έδρα του Πανεπιστημίου στο οποίο υποστήριξαν τη διατριβή τους οι νέοι διδάκτορες, κατά το 2020, οι περισσότεροι από τους νέους διδάκτορες έλαβαν το διδακτορικό τους από ιδρύματα της Περιφέρειας Αττικής, ενώ ακολουθούν οι Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας, Ηπείρου και Κρήτης.
Οι περισσότερες διατριβές αφορούν την Ιατρική και τις Επιστήμες Υγείας (30,8%), ενώ ακολουθούν οι Κοινωνικές Επιστήμες (24,7%) και οι Φυσικές Επιστήμες (22,3%). Χαμηλότερα ποσοστά καταλαμβάνουν οι Ανθρωπιστικές Επιστήμες (14,8%), οι Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογία (14,7%), και οι Γεωπονικές Επιστήμες (2,7%).
Η πλειονότητα των διδακτόρων του 2020 ολοκλήρωσαν τη διατριβή τους στα 4 έτη (20,3%). Ακολουθούν όσοι χρειάστηκαν 5 ή 6 έτη για την ολοκλήρωση της διατριβής τους (ποσοστό 16,2%).
Σε ό,τι αφορά την κατανομή ανά φύλο των νέων διδακτόρων, οι άνδρες νέοι διδάκτορες υπερτερούν οριακά των γυναικών, με ποσοστό 50,7% έναντι 49,3%.
Όσον αφορά την κατανομή μεταξύ των δύο φύλων ανά επιστημονικό πεδίο, στα πεδία των Κοινωνικών Επιστημών, των Ανθρωπιστικών Επιστημών, καθώς και της Ιατρικής και των Επιστημών Υγείας καταγράφεται υπεροχή των γυναικών (59,5%, 54,7% και 50,3%, αντίστοιχα). Αντίθετα, οι άνδρες υπερτερούν στα πεδία των Επιστημών Μηχανικού και Τεχνολογίας, των Φυσικών Επιστημών και στις Γεωπονικές Επιστήμες (66,7%, 55,2% και 51,4%, αντίστοιχα).
Ως προς τους συνδυαστικούς δείκτες που περιλαμβάνονται στη νέα έκδοση του ΕΚΤ, αναφέρεται ενδεικτικά η κατανομή νέων διδακτόρων ανά πηγή χρηματοδότησης και χρονική διάρκεια ολοκλήρωσης των διδακτορικών σπουδών. Στην περίπτωση όσων ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους σε 4-5 έτη, η υποτροφία από ελληνικό ίδρυμα ήταν η βασική πηγή χρηματοδότησης. Στις υπόλοιπες χρονικές ομαδοποιήσεις (3 έτη, 6-9 έτη και 10 έτη και πάνω), μεγαλύτερη ήταν η σημασία των προσωπικών αποταμιεύσεων και της οικογενειακής υποστήριξης ως πηγή χρηματοδότησης και τη διάρκεια ολοκλήρωσης των διδακτορικών σπουδών, έναντι της χρηματοδότησης που προέρχεται από υποτροφία ελληνικού ιδρύματος/φορέα.
Σε ό,τι αφορά την κινητικότητα των διδακτόρων, προκύπτει ότι 245 άτομα (16,9% του συνόλου των αποκρίσεων) διέμειναν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια των διδακτορικών τους σπουδών για λόγους άλλους εκτός τουρισμού. Δημοφιλέστερες χώρες ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο (20,8%), η Γερμανία (19,6%) και οι ΗΠΑ (14,7%). Σύμφωνα με τις αποκρίσεις όσων δήλωσαν πως διέμειναν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια της εκπόνησης της διδακτορικής τους διατριβής, το 63,5% εγκαταστάθηκε στο εξωτερικό στο πλαίσιο της διδακτορικής του/της έρευνας, το 22,3% μετακινήθηκε για αναζήτηση θέσης εργασίας, ενώ το 6,0% για οικογενειακούς/προσωπικούς λόγους.
Διαχρονικά στοιχεία και καταγραφή τάσεων για τους Έλληνες διδάκτορες
Όσον αφορά τα διαχρονικά στοιχεία για την περίοδο 2017-2020, αξίζει να σημειωθεί ότι υψηλότερα ποσοστά για τους άνδρες σημειώνονται τα έτη 2017 και 2020, απόλυτη ισορροπία μεταξύ ανδρών και γυναικών το 2018, ενώ υψηλότερα ποσοστά για τις γυναίκες νέες διδάκτορες, το 2019.
Eνδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι, ως βασική πηγή χρηματοδότησης των διδακτορικών σπουδών τους αποτελεί σταθερά για τα έτη 2017-2020 οι προσωπικές αποταμιεύσεις και η υποστήριξη από την οικογένεια. Ωστόσο θα πρέπει να επισημανθεί η αυξητική πορεία που καταγράφει η συνδρομή της υποτροφίας από ελληνικό ίδρυμα, ως βασική πηγή χρηματοδότησης, ιδιαίτερα για τους διδάκτορες των ετών 2019 και 2020.
Όπως προκύπτει από τη αποτύπωση των στοιχείων για τους Έλληνες διδάκτορες για την περίοδο 2017-2020, το ΕΚΠΑ και το ΑΠΘ αποτελούν τα πανεπιστήμια στα οποία εκπονούνται οι περισσότερες διδακτορικές διατριβές, ενώ ακολουθούν, με εναλλαγές μεταξύ των ετών, το ΕΜΠ και το Πανεπιστήμιο Πατρών. Όσον αφορά την ηλικία των νέων διδακτόρων, οι περισσότεροι ανήκουν διαχρονικά στην ηλικιακή ομάδα 35-44 ετών (εκτός από το 2018), ενώ ακολουθεί στη δεύτερη θέση, η αμέσως επόμενη ηλικιακή ομάδα (25 έως 34 έτη)
Σχετικά με την επιστημονική εξειδίκευση των νέων διδακτόρων των ελληνικών ΑΕΙ στα 6 κύρια επιστημονικά πεδία της ταξινόμησης Frascati την περίοδο 2017-2020, οι περισσότερες διατριβές αφορούν διαχρονικά στην Ιατρική και τις Επιστήμες Υγείας, ενώ ακολουθούν οι Φυσικές Επιστήμες και οι Κοινωνικές Επιστήμες (με μεταξύ τους εναλλαγή θέσης το 2020), καθώς και οι Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογίας. Τέλος, οι περισσότεροι από τους διδάκτορες για τα έτη αυτά ολοκλήρωσαν την διατριβή τους σε χρόνο μεταξύ 4 και 5 ετών.
Ολόκληρη η έκδοση "Στατιστικά στοιχεία για τους διδάκτορες που αποφοίτησαν από τα ελληνικά ΑΕΙ το 2020" είναι διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο metrics.ekt.gr εδώ.