Μια νέα εικαστική συλλογή, η συλλογή του Μουσείου Φρυσίρα είναι πλέον διαθέσιμη στο SearchCulture.gr, τη διαδικτυακή πύλη αναζήτησης πολιτιστικού περιεχομένου που έχει αναπτύξει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). Μέσω της συνεργασίας με το Μουσείο Φρυσίρα το SearchCulture.gr ενισχύεται με έναν σημαντικό αριθμό τεκμηρίων νεοελληνικής τέχνης, με τον αριθμό των φορέων που συμμετέχουν στην πύλη αναζήτησης να ανέρχεται πλέον στους 62.
Η συλλογή Φρυσίρα, η οποία περιλαμβάνει περί τα 3.000 έργα ζωγραφικής, χαρακτικής και γλυπτικής από 272 καλλιτέχνες, αποτελεί έργο ζωής του μαικήνα, συλλέκτη και δικηγόρου Βλάση Φρυσίρα, ιδρυτή του ομώνυμου Μουσείου στην Πλάκα.
«Το 1972 άρχισα δειλά-δειλά να συγκροτώ την αρχή της συλλογής μου. Στην ανεκπλήρωτη επιθυμία μου να γίνω ζωγράφος κρύβεται η απάντηση για τη δημιουργία της συλλογής» εξομολογείται ο συλλέκτης στην αυτοβιογραφία του. Στα πρώτα συλλεκτικά του βήματα τον βοήθησε ο Δημήτρης Μυταράς, συνιστώντας του να αγοράζει πίνακες νέων εικαστικών, τόσο για να τους προωθεί, όσο και για να καλλιεργεί το μάτι του ως συλλέκτη στην τέχνη εν τη γενέσει της. Αποτέλεσμα ήταν να παρακολουθεί με πάθος ο συλλέκτης τα εικαστικά δρώμενα μια εποχή με προσανατολισμό την ανάκτηση της σχέσης των νέων δημιουργών με την επαναπροσδιοριζόμενη ελληνική τέχνη.
Ο Εδουάρδος Σακαγιάν και ο Μιχάλης Μανουσάκης ήταν οι πρώτοι, με τους οποίους ανέπτυξε και θερμές σχέσεις φιλίας, καθώς και γνωστοί ξένοι καλλιτέχνες όπως οι Jean Rustin, Valerio Adami, Andrea Martinelli, έργα των οποίων κοσμούν τη συλλογή. Ο Χρόνης Μπότσογλου, ο Δημήτρης Μυταράς, ο οποίος μάλιστα φιλοτέχνησε και το πορτραίτο του Φρυσίρα το 1989, ο Νίκος Χουλιαράς και ο Κώστας Τσόκλης στην παραστατική του φάση τη δεκαετία του ’60, είναι μερικοί από τους Έλληνες καλλιτέχνες που αντιπροσωπεύονται στη συλλογή.
Η γυναίκα παίζει σημαντικό ρόλο στη συλλογή Φρυσίρα, και ως θεματική, αλλά και με σημαντικό αριθμό γυναικών εικαστικών, όπως για παράδειγμα η Μαίρη Χρηστέα, η Ελένη Μωραΐτη, η Πελαγία Κυριαζή και η Μαριλένα Ζαμπούρα, η οποία επίσης έκανε ένα πορτραίτο του Βλάση Φρυσίρα. Ενδιαφέρον έχει και η συλλογή γλυπτών, με έργα γνωστών Ελλήνων γλυπτών όπως του Γιώργου Λάππα και του Νίκου Τρανού.
Τα 2.027 τεκμήρια της συλλογής στο SearchCulture.gr είναι κυρίως έργα παραστατικά και ανθρωποκεντρικά. Η ανθρώπινη μορφή κυριαρχεί θεματικά, ενώ έμφαση δίνεται στην ελληνική μεταπολεμική ζωγραφική, ειδικά της δεκαετίας του ’70, μιας εποχής στην οποία συνυπάρχουν τρεις γενιές εικαστικών: οι κληρονόμοι της γενιάς του ’30 εκφραστές του «γηγενούς δρόμου» στην τέχνη, οι καλλιτέχνες της γενιάς του ’60 οι οποίοι εικαστικά έχουν τις ρίζες τους στο Παρίσι και μια νέα δυναμική γενιά του ’70, πιο πολιτικοποιημένη στην τέχνη της και με ροπή προς τον ρεαλισμό. Ειδικά τα πορτραίτα κατέχουν μια ιδιαίτερη θέση στη συλλογή, με τα πορτραίτα του ίδιου του συλλέκτη ή του συλλέκτη με φίλους και οικογένεια να ξεπερνούν τα 80.
Το περιεχόμενο αυτό επιτρέπει στον ερευνητή, τον ιστορικό τέχνης, τον φοιτητή και τον εκπαιδευτικό να ανακαλύψουν τον πλούτο της εικαστικής μας κληρονομιάς, να μελετήσουν την πορεία ενός καλλιτέχνη μέσα από έργα του τα οποία είναι διασκορπισμένα σε διάφορες συλλογές, να πλοηγηθούν στα θέματα που τα διατρέχουν, να διακρίνουν συγκλίσεις, αλλά και αποκλίσεις στο έργο του εκάστοτε καλλιτέχνη.
Το ΕΚΤ και ο ψηφιακός δημόσιος χώρος για τον πολιτισμό
Το ΕΚΤ, σε συνεργασία με έγκριτους φορείς, προωθεί την ιδέα ενός ψηφιακού δημόσιου χώρου για τον πολιτισμό που παράγεται στην Ελλάδα. Στη διαδικτυακή πύλη SearchCulture.gr συγκεντρώνονται τεκμήρια από σημαντικές συλλογές, ενώ διευρύνεται διαρκώς το διαθέσιμο πολιτιστικό περιεχόμενο. Ταυτόχρονα, το ΕΚΤ συμβάλλει στην ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού τροφοδοτώντας την ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη Europeana με περιεχόμενο κατόπιν συμφωνίας με τους φορείς. Στόχος του ΕΚΤ είναι η διάχυση της γνώσης με τους ελάχιστους δυνατούς περιορισμούς, η δημιουργία νέων διαδικασιών κατανόησης του σύγχρονου πολιτισμού και της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και η διασφάλιση της πρόσβασης των πολιτών στο δημόσιο πολιτιστικό αγαθό.
Σημείωση: To εικονιζόμενο έργο της Χρύσας Βαλσαμάκη (Ρast is a solvent, return to the stars, 2017, acrylic on paper) ανήκει στη συλλογή Φρυσίρα και διατίθεται με άδεια CC BY-NC-ND 4.0 GR Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα.