Συγκεκριμένα μέτρα για την επίτευξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ), δηλαδή της Ενιαίας Αγοράς για την έρευνα και την τεχνολογία, ανακοίνωσε πρόσφατα η ΕΕ. Στόχος είναι η καλύτερη συνεργασία και ο διασυνοριακός ανταγωνισμός μεταξύ ερευνητών, ερευνητικών ιδρυμάτων και βιομηχανιών. Προς αυτή την κατεύθυνση η ΕΕ υπέγραψε κοινή δήλωση και μνημόνια συμφωνίας με οργανισμούς που εκπροσωπούν βασικά ερευνητικά ιδρύματα και φορείς χρηματοδότησης της έρευνας. Η ολοκλήρωση του ΕΧΕ έως το 2014 θα συμβάλει στην αντιμετώπιση μεγάλων κοινωνικών προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή, η επισιτιστική και ενεργειακή ασφάλεια και η δημόσια υγεία.
Το 80% περίπου της ερευνητικής κοινότητας πιστεύει πως οι προσλήψεις δεν γίνονται με διαφάνεια και το γεγονός αυτό παρεμποδίζει τη διεθνή κινητικότητα. Τα κράτη μέλη, λοιπόν, καλούνται να καταργήσουν τα εμπόδια σχετικά με τη διασυνοριακή έρευνα, να εντείνουν τις προσπάθειες για κοινά ερευνητικά προγράμματα, να αυξήσουν την ανταγωνιστική χρηματοδότηση και να επενδύσουν αποτελεσματικά σε εγκαταστάσεις παγκόσμιας κλάσης.
Οι εμπλεκόμενοι ερευνητικοί φορείς καλούνται να καθορίζουν και να εφαρμόζουν αρχές για την πρόσβαση και τη δυνατότητα μεταφοράς των εθνικών επιχορηγήσεων, να δημοσιεύουν τις θέσεις εργασίας σε κοινή δικτυακή πύλη, να καλύπτουν τις θέσεις των ερευνητών με διαφανείς, ανοικτές και αξιοκρατικές διαδικασίες πρόσληψης και να ενισχύουν τη σύνδεση της βιομηχανίας με την ακαδημαϊκή κοινότητα.
Οι συγκεκριμένες προτάσεις συμπληρώνονται με την πρωτοβουλία της ΕΕ για την ανοικτή πρόσβαση στις ερευνητικές δημοσιεύσεις που προκύπτουν από έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ ή από εθνικούς πόρους.
Σύμφωνα με την Ευρωπαία Επίτροπο για την έρευνα, την καινοτομία και την επιστήμη Maire Geoghegan-Quinn, η ποιότητα της ερευνητικής βάσης επηρεάζει σημαντικά τις επενδυτικές αποφάσεις των επιχειρήσεων. Θα πρέπει λοιπόν η χρηματοδότηση για την έρευνα να χορηγείται με ανταγωνιστικό τρόπο, οι θέσεις να καλύπτονται αξιοκρατικά και οι ερευνητές να έχουν πρόσβαση σε διασυνοριακά προγράμματα.
Η ΕΕ έχει επανειλημμένα τονίσει την επιτακτική ανάγκη για την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας μέχρι το 2014, όπως προβλέπεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Φεβρουαρίου του 2011 και του Μαρτίου του 2012. Ο ρόλος του ΕΧΕ για την ανταγωνιστικότητα επισημαίνεται επίσης στο Σύμφωνο για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση που υπογράφηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 28-29 Ιουνίου.
Οι προτάσεις της Επιτροπής περιλαμβάνουν 5 τομείς προτεραιότητας: Αύξηση της αποτελεσματικότητας των εθνικών ερευνητικών συστημάτων, Βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας και του ανταγωνισμού με τη δημιουργία και την αποτελεσματική λειτουργία βασικών ερευνητικών υποδομών, Ανοικτή αγορά εργασίας για τους ερευνητές, Ισότητα των δύο φύλων στους οργανισμούς που εκτελούν και επιλέγουν τα ερευνητικά έργα και Βελτίωση του τρόπου διακίνησης και διάδοσης επιστημονικών πληροφοριών (συμπεριλαμβάνονται ψηφιακά μέσα, ευρύτερη και γρηγορότερη πρόσβαση σε επιστημονικές και πληροφορίες και δεδομένα, κ.λπ.).