Το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα πρόγραμμα πλαίσιο της EE, που χρηματοδοτεί την έρευνα και την καινοτομία, πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του. Ο Ορίζοντας 2020 έχει ήδη χρηματοδοτήσει περισσότερα από 26.000 έργα, εστιάζοντας στην επιστημονική αριστεία, την ανταγωνιστική βιομηχανία και την αντιμετώπιση των κοινωνικών αλλαγών. 

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά δημοφιλές πρόγραμμα, όπως δείχνει και η μέχρι στιγμής συμμετοχή ερευνητών από όλες τις χώρες της ΕΕ, αλλά και διεθνώς. Όπως επισημαίνεται και στις ενδιάμεσες αξιολογήσεις του, ο Ορίζοντας 2020 ενισχύει την απασχόληση και την ανάπτυξη, ενώ η συμμετοχή της βιομηχανίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχει αυξηθεί σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα. Παραμένει όμως ακόμη ζητούμενο η εμπορική αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων προς όφελος της κοινωνίας.

Όσον αφορά τις ελληνικές ερευνητικές ομάδες, διαχρονικά έχουν μια ιδιαίτερα επιτυχημένη παρουσία στα ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τα υψηλά ποσοστά συμμετοχής στον Ορίζοντα 2020.

Το ΕΚΤ, λειτουργώντας ως Εθνικό Σημείο Επαφής για τα ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας & καινοτομίας για περισσότερα από 20 χρόνια, προσφέρει ολοκληρωμένη πληροφόρηση και συμβουλευτική υποστήριξη στους ελληνικούς φορείς. Στόχος είναι η ποιοτική και ποσοτική αύξηση των προτάσεων χρηματοδότησης.

Στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Ορίζοντα 2020 που φιλοξενούμε στο τρέχον τεύχος, επιχειρούμε έναν απολογισμό των μέχρι στιγμής αποτελεσμάτων και παρουσιάζουμε, μεταξύ άλλων, πέντε ελληνικές ιστορίες επιτυχίας. Εκπρόσωποι ερευνητικών έργων, από τον ερευνητικό και επιχειρηματικό χώρο, μας μίλησαν για την έρευνα τους, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, αλλά και τον κοινωνικό αντίκτυπο των έργων.

Στο τεύχος αυτό παρουσιάζουμε επίσης, μερικές από τις πρόσφατες πρωτοβουλίες του JRC, του Κοινού Κέντρου Ερευνών της ΕΕ, το οποίο το τελευταίο διάστημα έχει να επιδείξει έντονη δραστηριότητα όσον αφορά την τεκμηριωμένη υποστήριξη ευρωπαϊκών και εθνικών αρχών στην αντιμετώπιση των μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων. Το ΕΚΤ έχει ήδη ξεκινήσει στενή συνεργασία με το JRC στους τομείς της έξυπνης εξειδίκευσης για την περιφερειακή ανάπτυξη και της βιομηχανικής μετάβασης σε ένα νέο μοντέλο έντασης γνώσης.

Αναδεικνύουμε, επίσης, διακρίσεις ελληνικών ομάδων που καινοτομούν. Η ομάδα Chloe Irrigation Systems ήταν στους τρεις νικητές του ευρωπαϊκού διαγωνισμού EU Datathon 2019 για τη χρήση ανοικτών δεδομένων, ενώ μαθητές και μαθήτριες από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης διακρίθηκαν στον 1ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ανοικτών Τεχνολογιών, ο οποίος αγκαλιάστηκε θερμά από την εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας. 

Η καινοτομία όμως έρχεται και από τον ψηφιακό πολιτισμό. Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα συμπεράσματα της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής "Πολιτιστική Κληρονομιά: ψηφιοποίηση, προσβασιμότητα & ψηφιακή διατήρηση". Η ΕΕ επενδύει στην πρόοδο των κρατών μελών στην ψηφιοποίηση, την ηλεκτρονική πρόσβαση και την ψηφιακή διαφύλαξη του πολιτιστικού τους αποθέματος.

Προς αυτή την κατεύθυνση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διευκόλυνση των πολιτιστικών εμπειριών, στη δημιουργία νέας γνώσης, στη διαφύλαξη, τη χρήση και τη δημιουργική επανάχρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς χωρίς σύνορα.

Στα παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών που παρουσιάζονται στην Έκθεση, περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, με το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών και την υπηρεσία ePublishing του ΕΚΤ για ηλεκτρονικές εκδόσεις ανοικτής πρόσβασης.

Καλή ανάγνωση!
Μαργαρίτης Προέδρου
Αρχισυντάκτης