Κεντρικός o ρόλος των δεικτών Έρευνας και Ανάπτυξης για τον σχεδιασμό αποτελεσματικών περιφερειακών πολιτικών

Dirk Pilat

Αναπληρωτής Διευθυντής στη Διεύθυνση Επιστήμης, Τεχνολογίας και Βιομηχανίας του ΟΟΣΑ

Τεύχος 96 | Ιούν.-Αύγ. 2014

Συνέντευξη

Σε συνέντευξη του που δημοσιεύεται στο wire2014.eu, o Dr Dirk Pilat, Aναπληρωτής Διευθυντής στη Διεύθυνση Επιστήμης, Τεχνολογίας και Βιομηχανίας του ΟΟΣΑ, μιλάει για τη σημασία των δεικτών επίδοσης στην έρευνα και καινοτομία και τον ρόλο τους στο σχεδιασμό πολιτικών που βασίζονται σε στοιχεία. 

 

 

Ποιος ο ρόλος των δεικτών Έρευνας και Ανάπτυξης στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος Έρευνας & Ανάπτυξης στην Ευρώπη;

Οι δείκτες Έρευνας & Ανάπτυξης (R&D) παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στο να κατανοήσουμε ποιος διεξάγει την έρευνα και ποιος τη χρηματοδοτεί. Καθώς οι δραστηριότητες Έρευνας & Ανάπτυξης αποτελούν σημαντικό δεδομένο για τη διαδικασία της καινοτομίας, οι δείκτες βοηθούν στην κατανόηση και αποτύπωση του περιβάλλοντος της Έρευνας και Ανάπτυξης.

Ωστόσο, οι δείκτες είναι ένα μόνο κομμάτι της επένδυσης που κάνει μια επιχείρηση στην καινοτομία, σημαντικό βέβαια. Πρόσφατη έρευνα του ΟΟΣΑ εξέτασε το συνολικό εύρος επενδύσεων μιας επιχείρησης στην καινοτομία (συμπεριλαμβανομένων λογισμικών, δεδομένων, σχεδιασμού, branding και οργανωτικού κεφαλαίου) και κατέληξε ότι είναι αρκετά περισσότερες από τις επενδύσεις που οι επιχειρήσεις κάνουν σε ορατό κεφάλαιο (μηχανές, εξοπλισμός, κτίρια, υποδομές). Η Έρευνα & Ανάπτυξη (R&D) συχνά αποτελεί μόνο ένα 25-30% όλων των επενδύσεων στην καινοτομία. Έτσι, ναι μέν, η αποτύπωση της καινοτομίας είναι σημαντική, αλλά χρειάζεται επίσης να κατανοήσουμε τα υπόλοιπα στοιχεία της καινοτομίας, εάν θέλουμε να αναπτύξουμε τις σωστές πολιτικές.

Πώς μπορούν οι Περιφέρειες να χρησιμοποιήσουν τους δείκτες συγκριτικής αξιολόγησης και τους δείκτες Έρευνας & Ανάπτυξης για τον σχεδιασμό αποτελεσματικών πολιτικών;

Οι Περιφέρειες πρέπει να συγκρίνουν τις επιδόσεις τους με άλλες Περιφέρειες και να χρησιμοποιούν τους δείκτες και τα δεδομένα για να αναπτύξουν αποτελεσματικές πολιτικές. Πολύ λίγα συμβαίνουν ωστόσο στον τομέα της αξιολόγησης και εκτίμησης των πολιτικών αυτών. Θα πρέπει να προσδιορίσουμε αν οι πολιτικές αυτές δουλεύουν και να μάθουμε από την εμπειρία μας. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι συγκρίνουμε τις εμπειρίες διαφορετικών κρατών και ότι μαθαίνουμε από τις καλές πρακτικές (παρόλο που συχνά πρέπει να προσαρμοστούν στο κατάλληλο τοπικό περιβάλλον για να λειτουργήσουν). Αλλά αυτή η διαδικασία δείχνει ότι πρέπει να πάρουμε την αξιολόγηση στα σοβαρά από την αρχή και να την ενσωματώνουμε σε νέες πολιτικές και προγράμματα. Επίσης, σημαίνει ότι θα πρέπει να κρατήσουμε διαφάνεια όσο αφορά τα αποτελέσματα πολιτικών.

Για ποιο λόγο η αξιολόγηση είναι σημαντική και πώς μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της ανταποδοτικότητας της καινοτομίας;

Η αξιολόγηση της ανταποδοτικότητας της καινοτομίας παραμένει μια μεγάλη πρόκληση. Έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο στην καταμέτρηση δεδομένων για την καινοτομία, όπως επίσης και στην καταμέτρηση διαδικασιών που συμπεριλαμβάνονται στην καινοτομία όπως η διασύνδεση των επιχειρήσεων και της ροής της γνώσης εκτός συνόρων. Έχουμε ακόμα καταφέρει να μετρήσουμε μερικά από τα αποτελέσματα που συνδέονται με την καινοτομία, όπως οι επιστημονικές δημοσιεύσεις, οι πατέντες και άλλες μετρικές. Αλλά ο σύνδεσμος για τη μέτρηση της συνολικής επίδρασης της καινοτομίας (παραγωγικότητα, ανάπτυξη, εργασία, βελτίωση της υγείας κ.ά.) είναι δύσκολο να εντοπιστεί εξαιτίας του ότι οι διασυνδέσεις αυτές είναι πολύπλοκές και μη γραμμικές και του χρόνου απόδοσης τους. Έτσι, σε αυτό τον τομέα πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη. Ειδικά τώρα που η Έρευνα και Ανάπτυξη αντιμετωπίζεται ως κομμάτι του ΑΕΠ και όχι ως δαπάνη.

Πώς οι δείκτες Επιστήμης και Καινοτομίας ενισχύουν πολιτικές που βασίζονται σε στοιχεία; Υπάρχουν παραδείγματα;

Οι δείκτες μπορούν να καθοδηγήσουν πολιτικές, αλλά μπορεί κάποιες φορές να αποδειχτούν παραπλανητικοί εάν η σχέση μεταξύ των δεικτών και του επιδιωκόμενου πολιτικού στόχου δεν γίνει κατανοητή. Ο τελικός στόχος της ατζέντας της Λισαβόνας ήταν να ενισχυθεί η καινοτομία και η ανάπτυξη στην Ευρώπη. Ένας σημαντικός δείκτης που χρησιμοποιήθηκε για να καθοδηγήσει την πολιτική αφορούσε το 3% του ΑΕΠ για την Έρευνα και Καινοτομία ως στόχο. Οι περισσότεροι διαμορφωτές πολιτικής ευτυχώς κατάλαβαν ότι αυτό το 3% δεν θα έπρεπε να είναι από μόνο του στόχος, αλλά έπρεπε να είναι το αποτέλεσμα μιας οικονομίας που βασίζεται στην καινοτομία. Νέοι δείκτες μπορούν κάποιες φορές να βοηθήσουν επίσης. Ο ΟΟΣΑ πρόσφατα ανέπτυξε νέους δείκτες για χώρες που επενδύουν στην Έρευνα & Ανάπτυξη μέσω πιστώσεων και δείχνουν ραγδαία αύξηση στις δαπάνες. Αυτό επιτρέπει πιο ακριβείς συγκρίσεις της υποστήριξης των δραστηριοτήτων Έρευνας & Ανάπτυξης και έχει ήδη οδηγήσει σε κάποιες αλλαγές στις πολιτικές, π.χ. στον Καναδά.