Οι ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις διακρίνονται για την ποιότητα και την πρωτοτυπία τους, λαμβάνοντας συνεχώς περισσότερες αναφορές από άλλους επιστήμονες σε διεθνές επίπεδο. Τα τελευταία χρόνια οι συνολικοί δείκτες και η θέση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και διεθνώς αναβαθμίζονται, η απήχηση των δημοσιεύσεων αυξάνεται και οι επιδόσεις των φορέων βελτιώνονται. Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα της νέας έκδοσης του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) "Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 2002-2016: Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά – Web of Science", τα οποία και παρουσιάζουμε στο αφιέρωμα αυτού του τεύχους.
Η έκδοση του ΕΚΤ παρουσιάζει αναλυτικά στοιχεία για τις επιστημονικές δημοσιεύσεις των επιστημόνων που εργάζονται σε ελληνικούς φορείς, και οι οποίες δημοσιεύτηκαν σε διεθνή περιοδικά τη δεκαπενταετία 2002-2016. Αναλυτικότερα, ο δείκτης απήχησης των ελληνικών δημοσιεύσεων (μέσος όρος αναφορών ανά δημοσίευση), την πενταετία 2012-2016 συνεχίζει να αυξάνει το προβάδισμά του συγκρινόμενος με τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Ομοίως, πάνω από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ διατηρείται το ποσοστό των ελληνικών δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές.
Όπως επισημαίνει η Διευθύντρια του ΕΚΤ Εύη Σαχίνη, "Οι Έλληνες επιστήμονες, μέσα από τις δημοσιεύσεις που παράγουν, επιβραβεύονται συνεχώς για την ποιότητα και την πρωτοτυπία του επιστημονικού τους έργου. Από τη μεριά μας, στο πλαίσιο του ρόλου μας, ως φορέας και εθνική Αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος, αναγνωρίζουμε την αυξανόμενη σημασία των επιστημονικών δημοσιεύσεων για τη μετάβαση προς ένα αναπτυξιακό μοντέλο βασισμένο στη γνώση και ως εκ τούτου και τη σημασία των δεικτών που αποτυπώνουν την πορεία τους. Για τον λόγο αυτό εντάξαμε τους βιβλιομετρικούς δείκτες στις εθνικές στατιστικές της χώρας, σε συνεργασία με την Ελληνική Στατιστική Αρχή".
Ποιοι παράγουν τις περισσότερες επιστημονικές δημοσιεύσεις
Ποια επιστημονικά πεδία κυριαρχούν
Με ποιους συνεργάζονται οι Έλληνες ερευνητές
Οι επιδόσεις ανά κατηγορία φορέων
Η σημασία των βιβλιομετρικών δεικτών στην αποτίμηση της επιστημονικής έρευνας
Στη νέα έκδοση του ΕΚΤ "Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 2002-2016: Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά - Web of Science" παρουσιάζονται οι συνολικοί δείκτες για τις ελληνικές δημοσιεύσεις, οι κυριότερες κατηγορίες φορέων που συμμετέχουν στην παραγωγή τους, τα επιστημονικά πεδία στα οποία δραστηριοποιούνται με επιτυχία οι ελληνικές ερευνητικές ομάδες και οι συνεργασίες που διαμορφώνονται για τη συγγραφή τους.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, το 2016 καταγράφονται 10.989 ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις, παρουσιάζοντας μία μικρή αύξηση σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη. Ως προς την απήχηση, την πρωτοτυπία, την ποιότητα και την αναγνωρισιμότητα, οι ελληνικές δημοσιεύσεις εξακολουθούν να τοποθετούνται δυναμικά στο διεθνές περιβάλλον.
Ο αριθμός των αναφορών στις ελληνικές δημοσιεύσεις, ο οποίος αποτελεί και τη βάση για τον υπολογισμό των βιβλιομετρικών δεικτών, συνεχίζει να διατηρεί την αυξητική τάση όλων των προηγούμενων ετών, και την πενταετία 2012-2016 φθάνει τις 392.230 αναφορές. Σημειώνεται ότι αυτός ο αριθμός συνιστά ένα νέο ιστορικά υψηλό επίπεδο.
Την πενταετία 2012-2016, οι ελληνικές δημοσιεύσεις λαμβάνουν κατά μέσο όρο 7,13 αναφορές ανά δημοσίευση, ξεπερνώντας τον μέσο όρο αναφορών στην ΕΕ (6,36) και στον ΟΟΣΑ (6,24). Το προβάδισμα της χώρας είχε καταγραφεί για πρώτη φορά κατά την πενταετία 2010-2014, με τα νέα στοιχεία να δείχνουν ότι αυτό διευρύνεται. Αντίστοιχη διεύρυνση ως προς τις προηγούμενες πενταετίες καταγράφεται και ως προς τον σχετικό δείκτη απήχησης των ελληνικών δημοσιεύσεων ο οποίος διαμορφώνεται σε 1,12 σε σχέση με την ΕΕ και σε 1,14 σε σχέση με τον ΟΟΣΑ.
Επίσης, το ποσοστό των ελληνικών δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές -ένας ακόμα δείκτης που αποτυπώνει την πρωτοτυπία και την ποιότητα του ερευνητικού έργου και την αναγνωρισιμότητα των επιστημόνων συγγραφέων- διαμορφώνεται για την περίοδο 2002-2016 στο 72,9%, ποσοστό πάνω από το ποσοστό της ΕΕ (71,6%) και του ΟΟΣΑ (71,1%).
Ως προς τους βιβλιομετρικούς δείκτες που καταγράφουν την ύπαρξη υψηλής απήχησης για τις δημοσιεύσεις, την πενταετία 2012-2016, τόσο ο αριθμός όσο και η κατανομή των ελληνικών δημοσιεύσεων με υψηλή απήχηση, καταγράφουν σημαντική βελτίωση. Ειδικότερα, 1.047 ελληνικές δημοσιεύσεις κατατάχθηκαν παγκοσμίως στο 1% των δημοσιεύσεων με υψηλή απήχηση, 3.862 δημοσιεύσεις στο 5%, 6.955 στο 10%, 15.249 δημοσιεύσεις στο 25% και 27.718 δημοσιεύσεις στο 50%. Η κατανομή των ελληνικών δημοσιεύσεων που διαμορφώνεται με βάση το κριτήριο της υψηλής απήχησης είναι 1,9%, 7,0%, 12,6%, 27,6% και 50,2%, αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά η Ελλάδα ξεπερνά τον παγκόσμιο μέσο όρο σε όλες τις κατηγορίες.
Σημαντική είναι επίσης η ηγετική συμμετοχή των Ελλήνων επιστημόνων στις δημοσιεύσεις με υψηλή απήχηση. Σε ποσοστό 24,5% των δημοσιεύσεων με ελληνική συμμετοχή που ανήκουν στο top 1%, ο πρώτος συγγραφέας προέρχεται από ελληνικό φορέα. Στο top 5% το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 36,8%, και στο top 10% σε 42,9%.
Ο αριθμός των επιστημονικών περιοχών αριστείας, όπου οι ελληνικές δημοσιεύσεις ξεπερνούν σε απήχηση τον παγκόσμιο μέσο όρο, διευρύνεται, κυρίως στα επιστημονικά πεδία "Φυσικές Επιστήμες", "Μηχανική & Τεχνολογία" και "Ιατρική & Επιστήμες Υγείας". Παράλληλα, εντείνεται η δικτύωση και η συνεργασία των Ελλήνων επιστημόνων με το εξωτερικό και οι συνδημοσιεύσεις με επιστήμονες από άλλες χώρες συνεχίζουν να αυξάνονται.
Η πλήρης έκδοση "Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 2002-2016: Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά – Web of Science" διατίθεται οnline στη διεύθυνση http://report07.metrics.ekt.gr με δυνατότητες διαδραστικής πλοήγησης, και παρουσιάζει την πλήρη σειρά των βιβλιομετρικών δεικτών για την Ελλάδα, τις κυριότερες κατηγορίες ελληνικών φορέων και μεμονωμένους φορείς. Τα στοιχεία δημοσιεύσεων και αναφορών που χρησιμοποιήθηκαν για τον εντοπισμό των ελληνικών φορέων και τον υπολογισμό των βιβλιομετρικών δεικτών αντλήθηκαν από τη διεθνή βάση δεδομένων Web of Science.
Ποιοι παράγουν τις περισσότερες επιστημονικές δημοσιεύσεις
Οι σημαντικότερες κατηγορίες ελληνικών φορέων, ως προς τον αριθμό δημοσιεύσεων, είναι τα Πανεπιστήμια, τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), τα Δημόσια Νοσοκομεία και τα ΤΕΙ.
Την πενταετία 2012-2016 η συμμετοχή των Πανεπιστημίων στο σύνολο των ελληνικών δημοσιεύσεων είναι 83,7% (48.342 δημοσιεύσεις), των Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ 14,4% (8.302 δημοσιεύσεις), των Δημόσιων Νοσοκομείων 10,1% (5.814 δημοσιεύσεις) και των ΤΕΙ 5,7% (3.288 δημοσιεύσεις), ενώ οι υπόλοιπες κατηγορίες φορέων έχουν μερίδια κάτω από 5%.
Αναφορικά με τα ποσοστά δημοσιεύσεων με αναφορές, την πρώτη θέση έχουν τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από την ΓΓΕΤ, ενώ ακολουθούν οι Ιδιωτικοί Φορείς Υγείας, οι Λοιποί Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς, και τα Δημόσια Νοσοκομεία.
Υψηλότερη απήχηση από τον παγκόσμιο μέσο όρο (1,0) επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις που προέρχονται από τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΤ (1,37), τους Ιδιωτικούς Φορείς Υγείας (1,26), τα Ιδιωτικά Μη Κερδοσκοπικά Ιδρύματα (1,24), οι Λοιποί Δημόσιοι Ερευνητικοί φορείς (1,21), τα Πανεπιστήμια (1,20) και τα Δημόσια Νοσοκομεία (1,13).
Ποια επιστημονικά πεδία κυριαρχούν
Για το 2016, οι περισσότερες ελληνικές δημοσιεύσεις ανήκουν στο επιστημονικό πεδίο "Φυσικές Επιστήμες" (Natural Sciences) (48,7%) και ακολουθούν τα πεδία "Ιατρική & Επιστήμες Υγείας" (Medical & Health Sciences) (36,6%), "Μηχανική & Τεχνολογία" (Engineering & Technology) (24,1%), "Κοινωνικές Επιστήμες" (Social Sciences) (7,6%), "Γεωργικές Επιστήμες" (Agricultural Sciences) (3,1%) και "Ανθρωπιστικές Επιστήμες" (Humanities) (1,8%).
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο χαμηλός αριθμός δημοσιεύσεων στο τελευταίο επιστημονικό πεδίο είναι αναμενόμενος, δεδομένου ότι τα χαρακτηριστικά της έρευνας και των δημοσιεύσεων στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες είναι αρκετά διαφορετικά από αυτά των υπολοίπων: οι ρυθμοί έρευνας και δημοσιεύσεων είναι πιο αργοί, μεγάλη σημασία ως μέσο επιστημονικής επικοινωνίας διατηρούν ακόμη οι δημοσιεύσεις μονογραφιών, ενώ πλήθος άρθρων δημοσιεύονται και σε γλώσσες εκτός της Αγγλικής.
Την πενταετία 2012-2016, οι σχετικοί δείκτες απήχησης των ελληνικών δημοσιεύσεων στα περισσότερα κύρια επιστημονικά πεδία βελτιώνονται και ξεπερνούν ή πλησιάζουν τον παγκόσμιο μέσο όρο 1. Η υψηλότερη απήχηση (σχετικός δείκτης απήχησης: 1,24) καταγράφεται στο πεδίο "Φυσικές Επιστήμες", και ακολουθούν τα πεδία "Ιατρική & Επιστήμες Υγείας" (1,23), "Μηχανική & Τεχνολογία" (1,13), "Γεωργικές Επιστήμες" (1,01), "Κοινωνικές Επιστήμες" (0,94) και οι "Ανθρωπιστικές Επιστήμες" (0,86).
Ενδιαφέρον έχει και η αποτύπωση της ερευνητικής αριστείας σε πιο εξειδικευμένα επιστημονικά υπο-πεδία των έξι βασικών επιστημονικών πεδίων. Σύμφωνα λοιπόν με τον συνδυαστικό δείκτη "Υψηλή Απήχηση/Υψηλή Δραστηριότητα", η θεματική περιοχή "physics, nuclear", η οποία ανήκει στο επιστημονικό πεδίο "Natural Sciences", καταγράφει τον υψηλότερο σχετικό δείκτη απήχησης. Επίσης σε υψηλά επίπεδα συναντώνται περιοχές του επιστημονικού πεδίου "Natural Sciences" (ενδεικτικά "Physics, particles & fields", "Astronomy & astrophysics"), του πεδίου "Medical & Health Sciences" (ενδεικτικά "Public, environmental & occupational health", "Rheumatology", "Allergy"), του "Engineering & Technology" (ενδεικτικά "Telecommunications", "Engineering, environmental"), του "Social Sciences" ("Planning & development", "Anthropology") και του "Agricultural Sciences" ("Fisheries", "Forestry").
Με ποιους συνεργάζονται οι Έλληνες ερευνητές
Στη διάρκεια της δεκαπενταετίας 2002-2016, παρατηρείται μεγάλη αύξηση στο ποσοστό των δημοσιεύσεων που πραγματοποιούνται με συνεργασία, είτε με ελληνικούς ή είτε με ξένους φορείς. Το 2016, το 77,4% των ελληνικών δημοσιεύσεων είναι προϊόν συνεργασίας. Ειδικότερα, το 58,7% των ελληνικών δημοσιεύσεων παράγεται με τη συνεργασία φορέων από το εξωτερικό, ενώ το 37,2% πραγματοποιείται από συνεργασίες μεταξύ ελληνικών φορέων. Οι διεθνείς συνεργασίες εξακολουθούν να καταγράφουν σημαντική αύξηση μετά το 2008, ενώ οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό συνεργασιών είναι οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία.
Οι συνεργασίες έχουν θετικό αντίκτυπο στον δείκτη απήχησης των δημοσιεύσεων. Οι μεγαλύτερες τιμές του δείκτη απήχησης σε όλα τα επιστημονικά πεδία αφορούν δημοσιεύσεις που έχουν προκύψει μέσω διεθνών συνεργασιών, ακολουθούν όσες είναι αποτέλεσμα ελληνικής συνεργασίας, και τελευταίες είναι οι δημοσιεύσεις που παρήχθησαν χωρίς συνεργασία.
Οι επιδόσεις ανά κατηγορία φορέων
Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά τα βασικά χαρακτηριστικά των επιστημονικών δημοσιεύσεων και οι κυριότεροι φορείς οι οποίοι επιτυγχάνουν τους υψηλότερους βιβλιομετρικούς δείκτες σε κάθε κατηγορία. Τα στοιχεία αναφέρονται στην τελευταία πενταετία 2012-2016 της εξεταζόμενης περιόδου 2002-2016.
Πανεπιστήμια
Αριθμός και μερίδιο (%) δημοσιεύσεων: Στην κατηγορία "Πανεπιστήμια", το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης παράγουν τις περισσότερες δημοσιεύσεις. Ο αριθμός των δημοσιεύσεων (και το μερίδιο), για την περίοδο 2012-2016, είναι 14.833 (30,7%) και 10.715 (22,2%), αντίστοιχα.
Ποσοστό (%) δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές: Ποσοστό αναφορών μεγαλύτερο από την τιμή 72,9% που αντιστοιχεί στη συνολική εθνική επίδοση επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου (78,5%), του Πανεπιστημίου Κρήτης (77,7%), του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (76,2%), του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (75,3%), του ΕΚΠΑ (75,1%) και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (74,3%).
Αριθμός και μερίδιο (%) αναφορών: Οι περισσότερες αναφορές αφορούν τις δημοσιεύσεις του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με 131.943 αναφορές έχει μερίδιο 39,3% στο σύνολο των αναφορών των Πανεπιστημίων, και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με 74.939 αναφορές έχει μερίδιο 22,3%.
Απήχηση δημοσιεύσεων: Οι δημοσιεύσεις δεκατεσσάρων Πανεπιστημίων υπερβαίνουν τον παγκόσμιο μέσο όρο. Την πενταετία 2012-2016, μικρός αριθμός δημοσιεύσεων που προέρχεται από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο επιτυγχάνουν τους υψηλότερους σχετικούς δείκτες απήχησης (2,19, 1,69, 1,63, 1,62, αντίστοιχα). Πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο βρίσκονται το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (1,57), το Πανεπιστήμιο Κρήτης (1,51), το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1,41), το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1,33), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1,25), και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου (1,22), το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1,19), το Πολυτεχνείο Κρήτης (1,03), το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (1,00, αμφότερα).
ΤΕΙ
Αριθμός και μερίδιο (%) δημοσιεύσεων: Στην κατηγορία "TEI", τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης παράγουν τις περισσότερες δημοσιεύσεις. Ο αριθμός των δημοσιεύσεων (και το μερίδιο), για την περίοδο 2012-2016, είναι 684 (20,8%) και 505 (15,4%), αντίστοιχα.
Ποσοστό (%) δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές: Τα υψηλότερα ποσοστά αναφορών, αν και χαμηλότερα της συνολικής εθνικής επίδοσης (72,9%) επιτυγχάνουν τα ΤΕΙ Πειραιά, Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, Κρήτης και Πελοποννήσου.
Αριθμός και μερίδιο (%) αναφορών: Οι περισσότερες αναφορές αφορούν τις δημοσιεύσεις το ΤΕΙ Κρήτης, ενώ ακολουθούν τα ΤΕΙ Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Το ΤΕΙ Κρήτης με 2.690 αναφορές έχει μερίδιο 19,9% στο σύνολο των αναφορών των ΤΕΙ, το ΤΕΙ Αθήνας με 2.357 αναφορές έχει μερίδιο 17,4% και το ΤΕΙ Θεσσαλονίκης με 1.871 αναφορές έχει μερίδιο 13,8%.
Απήχηση δημοσιεύσεων: Οι δημοσιεύσεις έξι ΤΕΙ υπερβαίνουν τον παγκόσμιο μέσο όρο. Για την πενταετία 2012-2016, την υψηλότερη απήχηση σημειώνουν οι σχετικά λίγες δημοσιεύσεις του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων με σχετικό δείκτη απήχησης 1,43. Πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο βρίσκονται επίσης οι δημοσιεύσεις του ΤΕΙ Κρήτης με σχετικό δείκτη απήχησης 1,32, του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας 1,29, οι δημοσιεύσεις του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας με σχετικό δείκτη απήχησης 1,10, του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης με 1,05 και του ΤΕΙ Ηπείρου και της ΑΣΠΑΙΤΕ (1,03, αμφότερα).
Ερευνητικά Κέντρα ΓΓΕΤ
Αριθμός και μερίδιο (%) δημοσιεύσεων: Στην κατηγορία "Ερευνητικά Κέντρα ΓΓΕΤ", το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος παράγουν τις περισσότερες δημοσιεύσεις. Ο αριθμός των δημοσιεύσεων (και το μερίδιο), για την περίοδο 2012-2016, είναι 2.421 (29,2%) και 2.386 (28,7%), αντίστοιχα.
Ποσοστό (%) δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές: Ποσοστό αναφορών μεγαλύτερο από την τιμή 72,9% που αντιστοιχεί στη συνολική εθνική επίδοση επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις σχεδόν όλων των Ερευνητικών Κέντρων ΓΓΕΤ. Αναλυτικά, Φλέμινγκ (88,0%), Παστέρ (81,6%), Δημόκριτος (78,0%), ΙΤΕ (77,8%), ΕΑΑ (77,7%), ΕΛΚΕΘΕ (77,7%), ΕΙΕ (76,5%) και ΕΚΕΤΑ (73,7%).
Αριθμός και μερίδιο (%) αναφορών: Οι περισσότερες αναφορές αφορούν τις δημοσιεύσεις του ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ και του ΙΤΕ. Το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος με 27.734 αναφορές έχει μερίδιο 37,1% στο σύνολο των αναφορών των Ερευνητικών Κέντρων ΓΓΕΤ και το ΙΤΕ με 22.033 αναφορές έχει μερίδιο 29,5%.
Απήχηση δημοσιεύσεων: Οι δημοσιεύσεις εννέα Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ υπερβαίνουν τον παγκόσμιο μέσο όρο. Για την πενταετία 2012-2016, την υψηλότερη απήχηση σημειώνουν οι δημοσιεύσεις του ΦΛΕΜΙΝΓΚ με σχετικό δείκτη απήχησης 2,00, ενώ ακολουθούν οι δημοσιεύσεις του ΑΘΗΝΑ με 1,62, οι δημοσιεύσεις του ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ με σχετικό δείκτη απήχησης 1,62, οι δημοσιεύσεις του ΕΛΚΕΘΕ (1,44), οι δημοσιεύσεις του Ινστιτούτου ΠΑΣΤΕΡ (1,37), οι δημοσιεύσεις του ΙΤΕ (1,36), οι δημοσιεύσεις του ΕΑΑ (1,24), οι δημοσιεύσεις της ΕΕΑΕ (1,11) και οι δημοσιεύσεις του ΕΚΕΤΑ (1,07).
Λοιποί Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς
Αριθμός δημοσιεύσεων: Στην κατηγορία "Λοιποί Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς", η Ακαδημία Αθηνών και ο Ελληνικός Αγροτικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ παράγουν τις περισσότερες δημοσιεύσεις. Ο αριθμός των δημοσιεύσεων (και το μερίδιο), για την περίοδο 2012-2016, είναι 1.259 δημοσιεύσεις (47,4%) και 550 δημοσιεύσεις (20,7%), αντίστοιχα.
Ποσοστό (%) δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές: Ποσοστό αναφορών μεγαλύτερο από την τιμή 72,9% που αντιστοιχεί στη συνολική εθνική επίδοση επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις της Ακαδημίας Αθηνών (80,8%), των Φορέων του Υπουργείου Υγείας (76,4%) και του ΙΤΣΑΚ/ΟΑΣΠ (73,1%).
Αριθμός και μερίδιο αναφορών (%): Οι περισσότερες αναφορές αφορούν τις δημοσιεύσεις της Ακαδημίας Αθηνών και του Ελληνικού Αγροτικού Οργανισμού ΔΗΜΗΤΡΑ στην περίοδο 2012-2016. Η Ακαδημία Αθηνών με 13.500 αναφορές έχει μερίδιο 66,6% στο σύνολο των αναφορών των Λοιπών Δημόσιων Ερευνητικών Φορέων και ο Ελληνικός Αγροτικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ με 2.542 έχει μερίδιο 12,5%.
Απήχηση δημοσιεύσεων: Οι δημοσιεύσεις πέντε Λοιπών Δημόσιων Ερευνητικών Φορέων υπερβαίνουν τον παγκόσμιο μέσο όρο. Για την πενταετία 2012-2016, την υψηλότερη απήχηση επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις της Ακαδημίας Αθηνών με σχετικό δείκτη απήχησης 1,50, οι δημοσιεύσεις του ΙΓΜΕ (1,33), οι δημοσιεύσεις του ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ (1,17), οι δημοσιεύσεις των Φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού (1,12) και οι δημοσιεύσεις του ΚΑΠΕ (1,02).
Δημόσια Νοσοκομεία
Αριθμός και μερίδιο (%) δημοσιεύσεων: Στην κατηγορία "Δημόσια Νοσοκομεία", το Ιπποκράτειο Αθηνών και το Νοσοκομείο Ευαγγελισμός παράγουν τις περισσότερες δημοσιεύσεις. Ο αριθμός των δημοσιεύσεων (και το μερίδιο), για την περίοδο 2012-2016, είναι 699 δημοσιεύσεις (12,0%) και 607 δημοσιεύσεις (10,4%), αντίστοιχα.
Ποσοστό (%) δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές: Ποσοστό αναφορών μεγαλύτερο από την τιμή 72,9% που αντιστοιχεί στη συνολική εθνική επίδοση επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις του νοσοκομείου ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ (79,5%), του ΣΩΤΗΡΙΑ (77,3%), του ΘΕΑΓΕΝΕΙΟY (77,3%), του ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ (74,7%), του Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ (74,5%), του ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟY (74,4%), του Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ (74,2%), του ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (73,9%) και του ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟY (73,1%).
Αριθμός και μερίδιο (%) αναφορών: Οι περισσότερες αναφορές αφορούν τις δημοσιεύσεις του Ιπποκράτειου Αθηνών και του Νοσοκομείου Ευαγγελισμού στην περίοδο 2012-2016. Το Ιπποκράτειο Αθηνών με 4.741 αναφορές έχει μερίδιο 11,2% στο σύνολο των αναφορών των Δημόσιων Νοσοκομείων και το Νοσοκομείο Ευαγγελισμός με 3.991 αναφορές έχει μερίδιο 9,5%.
Απήχηση δημοσιεύσεων: Οι δημοσιεύσεις τεσσάρων Δημόσιων Νοσοκομείων υπερβαίνουν τον παγκόσμιο μέσο όρο. Για την πενταετία 2012-2016, την υψηλότερη απήχηση επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις του νοσοκομείου ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ με σχετικό δείκτη απήχησης 5,51, ενώ ακολουθούν οι δημοσιεύσεις του ΣΩΤΗΡΙΑ (1,50), του Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ (1,04) και του ΛΑΙΚΟY (1,03).
Ιδιωτικοί Φορείς Υγείας
Αριθμός και μερίδιο (%) δημοσιεύσεων: Στην κατηγορία "Ιδιωτικοί Φορείς Υγείας", το Νοσοκομείο Υγεία και ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών παράγουν τις περισσότερες δημοσιεύσεις. Ο αριθμός των δημοσιεύσεων (και το μερίδιο), για την περίοδο 2012-2016, είναι 318 δημοσιεύσεις (15,8%) και 162 δημοσιεύσεις (8,0%), αντίστοιχα.
Ποσοστό (%) δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές: Ποσοστό αναφορών μεγαλύτερο από την τιμή 72,9% που αντιστοιχεί στη συνολική εθνική επίδοση, επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις του ΑΙΒΕ (85,0%), ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ (81,2%), του METROPOLITAN (77,0%) και του ΑΓΙΟY ΛΟΥΚΑ (74,8%).
Αριθμός και μερίδιο (%) αναφορών:Οι περισσότερες αναφορές αφορούν τις δημοσιεύσεις του ΑΙΒΕ και του Νοσοκομείου Ερρίκος Ντυνάν στην περίοδο 2012-2016. Το ΑΙΒΕ με 2.308 αναφορές έχει μερίδιο 13,0% στο σύνολο των αναφορών των Ιδιωτικών Φορέων Υγείας και το Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν με 2.301 αναφορές έχει επίσης μερίδιο 13,0%
Απήχηση δημοσιεύσεων: Οι δημοσιεύσεις επτά Ιδιωτικών Φορέων Υγείας υπερβαίνουν τον παγκόσμιο μέσο όρο. Για την πενταετία 2012-2016, την υψηλότερη απήχηση επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις του ΑΙΒΕ (2,50), ενώ ακολουθούν οι δημοσιεύσεις του ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ (1,52), του ΥΓΕΙΑ (1,24), του ΑΓΙΟY ΛΟΥΚΑ (1,19), του METROPOLITAN (1,17), του ΙΑΣΩ (1,10) και του Ομίλου ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ (1,05).
Η σημασία των βιβλιομετρικών δεικτών στην αποτίμηση της επιστημονικής έρευνας
Οι επιστημονικές δημοσιεύσεις, ως άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, μονογραφίες, κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων κ.ά., αποτελούν μία από τις βασικές εκροές της ερευνητικής δραστηριότητας διεθνώς, η οποία κρίνεται ως ιδιαίτερη χρήσιμη στην προσπάθεια αξιολόγησης της ποιότητας της ερευνητικής παραγωγής σε επίπεδο μεμονωμένων ερευνητών, ιδρυμάτων, επιστημονικών περιοχών, αλλά και χωρών.
Η αξιοποίηση των συγκεκριμένων δεικτών είναι διαδεδομένη σε διαδικασίες αξιολόγησης, τόσο για σκοπούς χρηματοδότησης, όσο και για περιπτώσεις ακαδημαϊκής ανέλιξης, απονομής βραβείων, διεθνών κατατάξεων πανεπιστημιακών και ερευνητικών ιδρυμάτων κ.λπ.
Συγκεκριμένα, η χρήση των βιβλιομετρικών δεικτών κατά τις διαδικασίες αξιολόγησης (από ομότιμους κριτές) οδηγεί σε ακριβέστερα αποτελέσματα, εκτιμήσεις και διεθνείς κατατάξεις, εμπλουτίζοντας και βελτιώνοντας τις αντίστοιχες ποιοτικές αξιολογήσεις, λαμβάνοντας υπόψη ποσοτικά στοιχεία και συγκεκριμένο υλικό τεκμηρίωσης.
Συνολικά, συνεπώς, οι βιβλιομετρικοί δείκτες αποτελούν σημαντικό μέρος ενός ευρύτερου οικοσυστήματος δεικτών μέτρησης της ερευνητικής δραστηριότητας, που συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας κατά το δυνατόν αντικειμενικά μετρήσιμης εικόνας των ερευνητικών συστημάτων.
Μελέτες που αναφέρονται σε βιβλιομετρικούς δείκτες παρουσιάζουν την εξέλιξη της επιστημονικής παραγωγής (π.χ. σε μια χώρα ή σε επιστημονικά πεδία) και επιτρέπουν τη σύγκρισή της σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, αξιοποιώντας στοιχεία που συνδέονται με τον αριθμό των επιστημονικών δημοσιεύσεων, τον αριθμό αναφορών, τα επιστημονικά πεδία, τους φορείς που παράγουν δημοσιεύσεις κ.ά.
Με αυτόν τον τρόπο τα βιβλιομετρικά στοιχεία αποτελούν πολύτιμη πηγή δεδομένων για τα ερευνητικά πεδία στα οποία δραστηριοποιείται η επιστημονική κοινότητα, αποτυπώνουν τα νέα ερευνητικά πεδία που αναδύονται, καθώς και τα επιστημονικά δίκτυα που δημιουργούνται για την υλοποίηση κοινών ερευνητικών στόχων.
Σε τεχνικό επίπεδο, για τον υπολογισμό των δεικτών ακολουθούνται εμπεδωμένες και κοινά αποδεκτές μεθοδολογικές προσεγγίσεις στον χώρο της βιβλιομετρικής ανάλυσης, οι οποίες επικαιροποιούνται σύμφωνα με τις τάσεις και τις σχετικές προδιαγραφές που ισχύουν διεθνώς.
Οι τάσεις και οι εξελίξεις αυτές παρακολουθούνται και στην Ελλάδα από το ΕΚΤ που συγκεντρώνει, επεξεργάζεται και δημοσιεύει, συστηματικά, στοιχεία για τους βιβλιομετρικούς δείκτες. Για τον υπολογισμό των δεικτών ακολουθούνται οι πλέον έγκυρες μεθοδολογικές προσεγγίσεις στον χώρο της βιβλιομετρικής ανάλυσης, ενώ χρησιμοποιούνται εξειδικευμένες εφαρμογές λογισμικού που έχει αναπτύξει το ΕΚΤ για την επεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων και τον υπολογισμό των βιβλιομετρικών δεικτών (καθαρισμός, θεματική κατηγοριοποίηση, κανονικοποίηση, υπολογισμός, γραφιστική απεικόνιση).
Κεντρικός στόχος της δραστηριότητας του ΕΚΤ είναι και η υποστήριξη της άσκησης δημόσιας πολιτικής στους τομείς ανώτατης εκπαίδευσης, έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας, βάσει και βιβλιομετρικών στοιχείων. Πρακτικά, η αυξανόμενη σημασία των επιστημονικών δημοσιεύσεων ως στοιχείο που προσδίδει αξία στην ερευνητική, αναπτυξιακή και καινοτομική πορεία της χώρας μας, αποδεικνύεται και από την αξιοποίηση των βιβλιομετρικών δεικτών που παράγει το ΕΚΤ στην παρακολούθηση της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης (RIS3) στην Ελλάδα.
Σημειώνεται ότι η παραγωγή των βιβλιομετρικών δεικτών σε διεθνή περιοδικά την περίοδο 2002-2016 πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Υποέργου 5 «Παραγωγή δεικτών RIS3 για τα έτη 2016-2023» της Πράξης «Εγκατάσταση Μηχανισμού Παρακολούθησης (Monitoring Mechanism) της υλοποίησης της εθνικής στρατηγικής RIS3-Συλλογή και επεξεργασία Δεικτών», που υλοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΣΠΑ 2014-2020)", με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.