Χρηματοδότηση της Έρευνας και Καινοτομίας, με 16 δισ. ευρώ για τη διετία 2016-2017
Σφραγίδα Αριστείας: μια νέα πρωτοβουλία της ΕΕ για τη στήριξη καινοτόμων προτάσεων στις περιφέρειες
Tα πρώτα αποτελέσματα του Ορίζοντα 2020
Εκδόσεις ΕΚΤ με δείκτες για την ελληνική συμμετοχή
H ελληνική συμμετοχή και συμβουλές επιτυχίας σε ημερίδες του ΕΚΤ
Το ΕΚΤ υποστηρίζει ενεργά τη συμμετοχή των ελληνικών φορέων στον Ορίζοντα 2020
Το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 (Horizon 2020), το χρηματοδοτικό πλαίσιο της ΕΕ για τη Έρευνα και τη Καινοτομία που καλύπτει την περίοδο 2014-2020, ολοκλήρωσε ήδη την πρώτη διετία του.
Το παρόν αφιέρωμα στοχεύει να δώσει στοιχεία για τη μέχρι τώρα πορεία και τα αποτελέσματα του, αλλά και να παρουσιάσει το νέο πρόγραμμα εργασίας για το δι- άστημα 2016-2017 σε τομείς με ελληνικό ενδιαφέρον. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε μια νέα πρωτοβουλία, τη Σφραγίδα Αριστείας η οποία θα επιβραβεύει καινοτόμες προτάσεις σε περιφερειακό επίπεδο.
Το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 υποστηρίζει τη στρατηγική "Ευρώπη 2020" που ανα- δεικνύει την έρευνα και την καινοτομία ως κεντρικούς μοχλούς για την έξυπνη, βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη, στοχεύοντας παράλληλα στην αποτελεσματική αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων.
To Eθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, υποστηρίζοντας ενεργά τις ελληνικές ερευνητικές ομάδες ως Εθνικό Σημείο Επαφής για τον Ορίζοντα 2020, διοργάνωσε μια σειρά από ημερίδες σε επιμέρους προγράμματα.
Στο πλαίσιο αυτών των εκδηλώσεων μιλήσαμε με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Έλληνες εθνικούς εκπροσώπους, οι οποίοι αναφέρθηκαν στα νέα εργαλεία του Ορίζοντα 2020, όπως το SME Instrument, αλλά και στη συμμετοχή των ελληνικών φορέων.
Τρεις από τις συνεντεύξεις, που αφορούν τις θεματικές περιοχές των ΤΠΕ και της Ενέργειας, δημοσιεύονται στο πλαίσιο αυτού του αφιερώματος.
Χρηματοδότηση της Έρευνας και Καινοτομίας, με 16 δισ. ευρώ για τη διετία 2016-2017
Το νέο πρόγραμμα εργασίας για το διάστημα 2016-2017, με το οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επενδύσει 16 δισ. ευρώ στην έρευνα και την καινοτομία, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού προγράμματος Ορίζοντας 2020 εγκρίθηκε στις 13 Οκτωβρίου. Το νέο πρόγραμμα εργασίας παρέχει δυνατότητες χρηματοδότησης μέσω προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, δημόσιων συμβάσεων και άλλων δράσεων, ενώ θα υποστηρίξει και μια σειρά διατομεακών πρωτοβουλιών.
Στόχος του είναι η βελτίωση του αντίκτυπου της χρηματοδότησης του Ορίζοντα 2020, διασφαλίζοντας περισσότερα κονδύλια για καινοτόμες επιχειρήσεις με τις νέες δυνατότητες μόχλευσης που υποστηρίζονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), επιπλέον του ποσού των 740 εκατ. ευρώ που διατίθεται για τη στήριξη δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας σε σχεδόν 2.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Επίσης, θα επιδιωχθεί να βελτιωθούν οι συνέργειες με άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ, καθώς και να υποστηρίζονται οι ερευνητές κατά την υποβολή αιτήσεων, με την παροχή σαφέστερων οδηγιών και κριτηρίων επιπτώσεων.
Ο Επίτροπος Έρευνας, Επιστήμης και Καινοτομίας, Carlos Moedas, δήλωσε πως η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν τους μοχλούς ανάπτυξης της Ευρώπης, έχοντας ζωτική σημασία για την αντιμετώπιση των νέων πιεστικών προκλήσεων, όπως η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή, η καθαρή ενέργεια και οι υγιείς κοινωνίες. Σύμφωνα με τις στρατηγικές προτεραιότητες του Επιτρόπου, το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 θα είναι ανοικτό στην καινοτομία, ανοικτό στην επιστήμη και ανοικτό στον κόσμο. Η δομή του νέου προγράμματος εργασίας αντικατοπτρίζει τη γενικότερη ευελιξία του Ορίζοντα 2020 που επικεντρώνεται στις μακροπρόθεσμες προτεραιότητες της ΕΕ και στις πλέον πιεστικές κοινωνικές προκλήσεις, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην ταχεία αντιμετώπιση των αναδυόμενων προβλημάτων, όπως οι επιδημίες.
Το πρόγραμμα θα υποστηρίξει μια σειρά διατομεακών πρωτοβουλιών, όπως τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής μεταποιητικής βιομηχανίας (1 δισ. ευρώ), τεχνολογίες και πρότυπα για την αυτόματη οδήγηση (περίπου 100 εκατ. ευρώ), το "Διαδίκτυο των Αντικειμένων" (139 εκατ. ευρώ) με επίκεντρο την αντιμετώπιση της ψηφιοποίησης των βιομηχανιών της ΕΕ, τη "Βιομηχανία 2020" και την "Κυκλική Οικονομία" (670 εκατ. ευρώ) για την ανάπτυξη ισχυρών και βιώσιμων οικονομιών και τις "Έξυπνες και Βιώσιμες Πόλεις" (232 εκατ. ευρώ) για την καλύτερη ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών, μεταφορικών, ενεργειακών και ψηφιακών δικτύων στο αστικό περιβάλλον της ΕΕ.
Επίσης, θα διατεθούν τουλάχιστον 8 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της έρευνας στον τομέα της ασφάλειας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, με στόχο τον εντοπισμό και την αποτροπή της παράνομης διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων, 27 εκατ. ευρώ για τις νέες τεχνολογίες με στόχο την πρόληψη του εγκλήματος και της τρομοκρατίας, καθώς και 15 εκατ. ευρώ για έρευνα σχετικά με τα αίτια και τον αντίκτυπο των μεταναστευτικών ροών στην Ευρώπη.
Το νέο πρόγραμμα εργασίας θα βασιστεί σε ερευνητικές επιτυχίες στον τομέα της υγείας, όπως οι ριζοσπαστικές ανακαλύψεις για την αντιμετώπιση του ιού Έμπολα, που χρηματοδοτούνται ήδη από το πρόγραμμα "Ορίζοντας 2020", και θα επενδύσει 5 εκατ. ευρώ στην καταπολέμηση του βακτηρίου ξυλέλλα (Xylella fastidiosa) που προκαλεί μεγάλη ζημιά στα ελαιόδεντρα.
Ο Ορίζοντας 2020 τέθηκε σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2014. Σε διάστημα επτά ετών, σχεδόν 80 δισ. ευρώ επενδύονται σε έργα έρευνας και καινοτομίας για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας και να διευρυνθούν οι ορίζοντες της ανθρώπινης γνώσης. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για την έρευνα εστιάζει κυρίως στη βελτίωση της καθημερινής ζωής σε τομείς όπως η υγεία, το περιβάλλον, οι μεταφορές, τα τρόφιμα και η ενέργεια.
Οι ερευνητικές συμπράξεις με τον φαρμακευτικό κλάδο, την αεροδιαστημική βιομηχανία, την αυτοκινητοβιομηχανία και τον κλάδο ηλεκτρονικών ειδών ενθαρρύνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες στηρίζουν τη μελλοντική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.
Σφραγίδα Αριστείας: μια νέα πρωτοβουλία της ΕΕ για τη στήριξη καινοτόμων προτάσεων στις περιφέρειες
Μία νέα πρωτοβουλία, τη Σφραγίδα Αριστείας, για τη στήριξη και την προώθηση καινοτόμων προτάσεων που κατατίθενται στο πλαίσιο του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ "Ορίζοντας 2020" εγκαινίασε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Σφραγίδα Αριστείας θα δώσει στις περιφέρειες τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν το σήμα ποιότητας που χορηγείται σε ελπιδοφόρες προτάσεις έργων που υποβάλλονται στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020, αλλά δεν επιλέγονται για χρηματοδότηση μέσω αυτού.
Προωθείται έτσι η πρόσβαση τους σε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ), καθώς και άλλα εθνικά ή περιφερειακά επενδυτικά προγράμματα.
Η Επίτροπος, αρμόδια για την περιφερειακή πολιτική, Corina Cretu, και ο Επίτροπος, αρμόδιος για την έρευνα, την επιστήμη και την καινοτομία, Carlos Moedas, εγκαινίασαν την πρωτοβουλία στην εκδήλωση "OPEN DAYS - Ευρωπαϊκή εβδομάδα των περιφερειών και των πόλεων" (12-14 Οκτωβρίου 2015), εκφράζοντας την πεποίθησή τους πως η Σφραγίδα της Αριστείας θα συμβάλει στον εντοπισμό και τη στήριξη καινοτόμων έργων και θα τα βοηθήσει να αναπτυχθούν και να γίνουν ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο.
Οι δύο Επίτροποι τόνισαν πως οι περιφέρειες της ΕΕ, οι οποίες επενδύουν ήδη σημαντικά στην ποιοτική έρευνα και την καινοτομία, θα έχουν τη δυνατότητα μέσω της Σφραγίδας Αριστείας να επωφεληθούν από το παγκόσμιου κύρους σύστημα αξιολόγησης του προγράμματος Ορίζοντας 2020, ώστε να αναγνωρίζουν εύκολα τα καλύτερα έργα στις περιφέρειές τους και να τα υποστηρίζουν με τα κεφάλαιά τους.
Η αξιολόγηση στο πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 εξετάζει τις προτάσεις με βάση τρία καθορισμένα κριτήρια (αριστεία, αντίκτυπος, ποιότητα & αποδοτικότητα της υλοποίησης) και προσδιορίζει τις προτάσεις που δεν είναι έτοιμες να λάβουν χρηματοδότηση (κάτω από το κατώτατο όριο ποιότητας) και εκείνες που αξίζει να λάβουν χρηματοδότηση (πάνω από το κατώτατο όριο).
Ορισμένες μόνον από τις προτάσεις που αξιολογούνται ως "πάνω από το κατώτατο όριο" λαμβάνουν χρηματοδότηση ανάλογα με τον διαθέσιμο προϋπολογισμό του προγράμματος Ορίζοντας 2020.
Η Σφραγίδα Αριστείας θα απονέμεται στους αιτούντες, οι προτάσεις των οποίων αξιολογήθηκαν μεν ως πάνω από το κατώτατο όριο, δεν λαμβάνουν όμως χρηματοδότηση.
Ο κάτοχος του πιστοποιητικού μπορεί, στη συνέχεια, να προσεγγίσει εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης και να παρουσιάσει το πιστοποιητικό ως απόδειξη της υψηλής ποιότητας της πρότασης έργου.
Κατά την πιλοτική φάση, η Σφραγίδα Αριστείας θα χορηγείται αρχικά σε προτάσεις από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) οι οποίες υποβάλλονται στο πλαίσιο του μηχανισμού για τις ΜΜΕ του προγράμματος Ορίζοντας 2020. Στη συνέχεια, η δράση θα μπορούσε να διευρυνθεί, ώστε να καλύπτει περισσότερους τομείς του προγράμματος Ορίζοντας 2020, αρχίζοντας, για παράδειγμα, με τις υποτροφίες Marie Sklodowska-Curie, έργα της πρωτοβουλίας "Απόδειξη ορθότητας της ιδέας" του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ΕΣΕ) και άλλα τμήματα προγραμμάτων τύπου "Ορίζοντας 2020" με κυρίως έναν μόνο δικαιούχο, ανάλογα με το αποτέλεσμα του πιλοτικού έργου και με τις απαντήσεις των διαχειριστικών αρχών των ΕΔΕΤ και/ή άλλων χρηματοδοτικών φορέων και των τελικών τους δικαιούχων.
Η Σφραγίδα Αριστείας συνιστά απτό παράδειγμα της ευρύτερης δέσμευσης της Επιτροπής για τη μεγιστοποίηση του αντικτύπου των επενδύσεων της ΕΕ στην έρευνα και την καινοτομία, μέσω της βελτίωσης των συνεργειών μεταξύ του προγράμματος "Ορίζοντας 2020", των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων και άλλων προγραμμάτων, όπως το COSME και το Erasmus+.
Από το 2013, οι νέοι κανόνες που διέπουν τις επενδύσεις στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ απαιτούν μια περισσότερο στρατηγική και συνεργική χρήση των διαφόρων ταμείων της ΕΕ για μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ανάπτυξη και την απασχόληση.
Με προϋπολογισμό ύψους 450 δισ. ευρώ για την περίοδο 2020-2014, τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία επενδύουν σε καίριους τομείς που δημιουργούν ανάπτυξη, όπως είναι η καινοτομία, η στήριξη των ΜΜΕ, η κατάρτιση και η εκπαίδευση, η κοινωνική ένταξη και η οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Tα πρώτα αποτελέσματα του Ορίζοντα 2020
Τα αποτελέσματα του Ορίζοντα 2020 στις πρώτες 100 προκηρύξεις, οι οποίες είχαν καταληκτική ημερομηνία μέχρι 1 Δεκεμβρίου 2014, παρουσιάζονται σε πρόσφατη έκδοση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Συνολικά υποβλήθηκαν 123.334 αιτήσεις συμμετοχής σε προτάσεις από οργανισμούς (applications in full proposals), ενώ ο αντίστοιχος αριθμός στο προηγούμενο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο ήταν 598.080 (αφορά όμως όλη την προγραμματική περίοδο). Όσον αφορά τον αριθμό επιλέξιμων προτάσεων ανά εκατομμύριο κατοίκους, ο μέσος όρος της ΕΕ-28 είναι 293 προτάσεις.
Στις προκηρύξεις του έτους 2014 υποβλήθηκαν 36.732 επιλέξιμες προτάσεις προς χρηματοδότηση (29.794 full proposals/single-stage calls, 5.617 full proposals/first-stage, 1.321 full proposals /second-stage). Το 14% των προτάσεων επιλέχθηκαν προς χρηματοδότηση (4.315 έργα), σε αντιδιαστολή με το αντίστοιχο ποσοστό για το FP7, το οποίο ήταν 20%.
Στα αποτελέσματα απεικονίζεται επιπλέον η διεύρυνση της συμμετοχής, καθώς το 38% των συμμετεχόντων στα εγκεκριμένα έργα αποτελούν φορείς που συμμετέχουν για πρώτη φορά (newcomers). Ο συνολικός εγκεκριμένος προϋπολογισμός έργων προς χρηματοδότηση ανέρχεται σε 6,5 δισ. ευρώ, ενώ η κοινοτική συγχρηματοδότηση ανέρχεται 5,5 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ (κοινοτική βάση ecorda, στοιχεία μέχρι 05/10/2015) στον Ορίζοντα 2020 συμμετέχουν 536 ελληνικοί φορείς που λαμβάνουν κοινοτική συγχρηματοδότηση 165,13 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα συμμετέχουν 117 Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις που λαμβάνουν χρηματοδότηση 29,08 εκατ. ευρώ και 74 υπότροφοι Marie Curie (MSCA Fellows) που λαμβάνουν 15,26 εκατ. ευρώ.
Ο αριθμός των συμμετεχόντων στον Ορίζοντα 2020 ανέρχεται σε 4.557 (3,53% της ΕΕ-28), με το ποσοστό επιτυχίας (success rate) να ανέρχεται στο 12,7% (13,9% για ΕΕ-28).
Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 9η θέση (στην ΕΕ-28) όσον αφορά τον αριθμό συμβολαίων που έχουν υπογραφεί, και την 11η με βάση τον προϋπολογισμό που αντιστοιχεί σε αυτά τα έργα. Όσον αφορά τις συνεργασίες ελληνικών ερευνητικών ομάδων με άλλες χώρες, οι περισσότερες γίνονται με φορείς της Γερμανίας (759), της Ιταλίας (715), του Ην. Βασιλείου (709), της Ισπανίας (627) και της Γαλλίας (447).
Εκδόσεις ΕΚΤ με δείκτες για την ελληνική συμμετοχή
Έξι νέες εκθέσεις για την ελληνική συμμετοχή στον Ορίζοντα 2020 παρουσιάζονται στη σειρά των ειδικών εκθέσεων και μελετών που εκδίδει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), με δείκτες που αναδεικνύουν σημαντικές πλευρές της εγχώριας ερευνητικής δραστηριότητας.
Συγκεκριμένα, οι ειδικές αυτές εκθέσεις αφορούν την ελληνική συμμετοχή στα επιμέρους προγράμματα του Ορίζοντα 2020: Πρόγραμμα Information & Communication Technologies, Πρόγραμμα Health, Demographic Change & Wellbeing, Πρόγραμμα Secure, Clean and Efficient Energy, Πρόγραμμα Ερευνητικές Υποδομές, Πρόγραμμα “MSCA-Marie Sklodowska Curie Actions” και Πρόγραμμα “Europe in a changing world: Inclusive, Innovative and Reflective Societies”.
Οι ειδικές εκθέσεις του ΕΚΤ για την ελληνική συμμετοχή στον Ορίζοντα 2020 θα δημοσιεύονται σε ετήσια βάση, κάθε Ιούνιο, και θα περιλαμβάνουν τα αποτελέσματα για την ελληνική συμμετοχή στις προκηρύξεις του προηγούμενου έτους.
Μέσω των νέων εκθέσεων του ΕΚΤ, η ελληνική επιστημονική και επιχειρηματική κοινότητα έχει την ευκαιρία να ενημερωθεί για τις επιδόσεις της χώρας μας συγκριτικά με τα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ ανά πρόγραμμα εργασίας για το έτος 2014, για τα ποσοστά επιτυχίας των ελληνικών προτάσεων, αλλά και για τη συνολική κοινοτική χρηματοδότηση προς τους ελληνικούς φορείς. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα ποσοστά επιτυχίας ανά τύπο οργανισμού, θεματικό πεδίο και κατηγορία δράσης, αλλά και στη συμμετοχή των ελληνικών περιφερειών σε έργα.
Τα στοιχεία συγκεντρώνονται και τεκμηριώνονται στο πλαίσιο ευρύτερων δράσεων (λειτουργία του ΕΚΤ ως Εθνικό Σημείο Επαφής για ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, συμμετοχή και συντονισμός του ελληνικού κόμβου του ευρωπαϊκού δικτύου επιχειρηματικότητας και καινοτομίας Enterprise Europe Network, βάσεις δεδομένων της ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφόρησης CORDIS, κ.ά.)
Οι ειδικές εκθέσεις και μελέτες (http://metrics.ekt.gr/el/eidikes-ektheseis/ekdoseis-EKT) που εκδίδει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης παρουσιάζουν αναλύσεις βασισμένες σε δείκτες που αφορούν σημαντικές πλευρές της ελληνικής ερευνητικής δραστηριότητας και των αποτελεσμάτων της με στόχο:
- να αξιοποιηθούν τα στοιχεία, πρωτογενή και εμπειρικά, που συγκεντρώνονται από την άσκηση εκτεταμένης δραστηριότητας του ΕΚΤ που σχετίζεται με την υποστήριξη, σε επίπεδο υπηρεσιών και διαθέσιμης υποδομής, της ελληνικής ερευνητικής δραστηριότητας,
- να υιοθετηθούν και να υπολογιστούν σύνθετοι δείκτες που αποτυπώνουν τα βασικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ελληνικού ερευνητικού συστήματος σε αντιστοιχία με τις διεθνώς εφαρμοζόμενες πρακτικές ώστε να επιτρέψουν τη σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες,
- να δημιουργηθεί κρίσιμος αριθμός διαθέσιμων δεδομένων που θα επτρέψει την άσκηση πολιτικών στη βάση στοιχείων (evidence based policy) στον χώρο της Έρευνας και Ανάπτυξης, αλλά και την εξοικείωση του ελληνικού συστήματος με τους δείκτες.
Διαβάστε online τις εκδόσεις του ΕΚΤ:
-
Η ελληνική συμμετοχή στο Πρόγραμμα “Europe in a changing world: Inclusive, Innovative and Reflective Societies”, Ορίζοντας 2020, Πρόγραμμα Εργασίας 2014
http://metrics.ekt.gr/el/node/252 -
Η ελληνική συμμετοχή στο Πρόγραμμα “MSCA -Marie Sklodowska Curie Actions”, Ορίζοντας 2020, Πρόγραμμα εργασίας 2014
http://metrics.ekt.gr/el/node/251 -
Research Infrastructures 2014: Η ελληνική συμμετοχή στο Πρόγραμμα Ερευνητικές Υποδομές, Ορίζοντας 2020
http://metrics.ekt.gr/el/node/215 -
Energy 2014: Η ελληνική συμμετοχή στο Πρόγραμμα Secure, Clean and Efficient Energy - Ορίζοντας 2020
http://metrics.ekt.gr/el/node/214 -
Health 2014: Η ελληνική συμμετοχή στο Πρόγραμμα Health, Demographic Change & Wellbeing - Ορίζοντας 2020
http://metrics.ekt.gr/el/node/213 -
ICT 2014, Η ελληνική συμμετοχή στο Πρόγραμμα Ορίζοντας 2020, Πρόγραμμα Information & Communication Technologies
http://metrics.ekt.gr/el/node/210
H ελληνική συμμετοχή και συμβουλές επιτυχίας σε ημερίδες του ΕΚΤ
Mια σειρά από ενημερωτικές ημερίδες διοργάνωσε τους τελευταίους μήνες το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) ως Εθνικό Σημείο Επαφής για το Πρόγραμμα Πλαίσιο "Ορίζοντας 2020" για την έρευνα της ΕΕ, δίνοντας έμφαση στην ελληνική συμμετοχή και στις υφιστάμενες αλλά και επικείμενες προκηρύξεις. Τις ημερίδες παρακολούθησαν πλήθος ενδιαφερόμενων από το ακαδημαϊκό, ερευνητικό και επιχειρηματικό περιβάλλον.
Οι ημερίδες του ΕΚΤ εστίασαν στα επιμέρους προγράμματα στους τομείς της Ενέργειας, της Υγείας, των Τεχνολογιών Πληροφορίας & Επικοινωνιών (ICT) και Μελλοντικών & Αναδυόμενων Τεχνολογιών (FET), καθώς και σε Ζητήματα Ηθικής και Ανοικτής Πρόσβασης.
Οι δυνατότητες χρηματοδότησης στον τομέα της Ενέργειας
Μεγάλη ήταν η ανταπόκριση στην ημερίδα με θέμα "Η Ενέργεια στον Ορίζοντα 2020" που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, Εθνικό Σημείο Επαφής για το Πρόγραμμα Πλαίσιο Ορίζοντας 2020 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) στις 26 Οκτωβρίου 2015 στο ΕΙΕ, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας.
Μετά την ημερίδα πραγματοποιήθηκε με σημαντική συμμετοχή επιχειρήσεων από την Ελλάδα και την Ισπανία η εκδήλωση διμερών επιχειρηματικών συναντήσεων στον τομέα της ενέργειας, η οποία διοργανώθηκε μετά το πέρας της ημερίδας από το ΕΚΤ ως μέλος του Enterprise Europe Network-Hellas, μαζί με το Agencia Andaluza del Conocimiento of Enterprise Europe Network CESEAND Plus και το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), συντονιστή του ευρωπαϊκού έργου MARE.
Οι συμμετέχοντες στην ημερίδα και τις επιχειρηματικές συναντήσεις είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τις δυνατότητες χρηματοδότησης στον τομέα της ενέργειας μέσω του προγράμματος "Ορίζοντας 2020". Αναλυτικά, ο Δρ Βασίλειος Κουγιώνας, από τη Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) παρουσίασε το πρόγραμμα της Κοινωνικής Πρόκλησης 3 "Ασφαλής, καθαρή και αποδοτική ενέργεια" και τις νέες προκηρύξεις της διετίας 2016-17 στους διαφορετικούς πυλώνες του προγράμματος "Ορίζοντας 2020". Ο συνολικός προϋπολογισμός για τον τομέα της ενέργειας ανέρχεται στα 5,69 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020, εκ των οποίων 1,34 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στις προκηρύξεις για την περίοδο 2016-17.
Ο Δρ Β. Κουγιώνας παρουσίασε και δύο επιπλέον δράσεις της ΕΕ για την ενίσχυση της καινοτομίας, την πιλοτική Fast Track to Innovation Pilot για την τελευταία ώθηση σε "έξυπνες ιδέες" για την είσοδό τους στην αγορά με προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ για το 2016, και τα Βραβεία για την Ενέργεια στον Ορίζοντα 2020, ένα νέο μέσο δημιουργίας καινοτομιών στον τομέα των τεχνολογιών για χαμηλές εκπομπές άνθρακα, με 3 προκηρύξεις που θα δημοσιευθούν το 2016 συνολικού προϋπολογισμού περισσότερα από 3 εκατ. ευρώ.
Στη συνέχεια, ο Αν. Καθηγητής ΕΜΠ Σωτήριος Καρέλλας, Εμπειρογνώμονας της Κοινωνικής Πρόκλησης 3, και η Χριστιάνα Σιαμπέκου, Εθνικό Σημείο Επαφής της Κοινωνικής Πρόκλησης 3 στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, παρουσίασαν στατιστικά στοιχεία για την ελληνική συμμετοχή στο πρόγραμμα "Ασφαλής, καθαρή και αποδοτική ενέργεια" του Ορίζοντα 2020.
Συγκεκριμένα, κάποια χαρακτηριστικά στατιστικά στοιχεία για τις επιδόσεις της Ελλάδας για το 2014 είναι 198 προτάσεις, 19 εγκεκριμένα έργα με 29 ελληνικές συμμετοχές, 4 από τα οποία με Έλληνες συντονιστές και προϋπολογισμό πάνω από 8 εκατ. ευρώ. Για το 2015 τα αντίστοιχα στατιστικά είναι 195 προτάσεις, 10 εγκεκριμένα έργα με 13 ελληνικές συμμετοχές, 2 από τα οποία με Έλληνες συντονιστές.
Επιπλέον, η Χριστιάνα Σιαμπέκου παρουσίασε τις δράσεις και τις υπηρεσίες του ΕΚΤ ως Εθνικό Σημείο Επαφής για τον Ορίζοντα 2020 και μέλος του δικτύου επιχειρηματικής υποστήριξης Enterprise Europe Network-Hellas.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης διμερών επιχειρηματικών συναντήσεων που ακολούθησε μετά το πέρας της ημερίδας, εταιρίες από την Ισπανία και την Ελλάδα, καθώς και ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια που δραστηριοποιούνται στον τομέα είχαν τη δυνατότητα, να δημιουργήσουν δίαυλους επικοινωνίας για την ανάπτυξη μελλοντικών συνεργασιών, με σκοπό τη σύναψη ερευνητικών και τεχνολογικών συμφωνιών.
Συγκεκριμένα, στην εκδήλωση επιχειρηματικών συναντήσεων συμμετείχαν 29 φορείς που πραγματοποίησαν 92 συναντήσεις και ενημερώθηκαν περαιτέρω σχετικά με τις προκηρύξεις και τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις στο πλαίσιο της Κοινωνικής Πρόκλησης 3 "Ασφαλής, καθαρή και αποδοτική ενέργεια".
Οι νέες προκηρύξεις και οι χρηματοδοτικές ευκαιρίες στον τομέα της Υγείας
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες και συμβουλές επιτυχίας για τις νέες προκηρύξεις στην Κοινωνική Πρόκληση "Υγεία, Δημογραφική αλλαγή και Ευημερία" του προγράμματος "Ορίζοντας 2020" της ΕΕ παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια ημερίδας που διοργάνωσαν το ΕΚΤ και το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, Εθνικά Σημεία Επαφής για τον Ορίζοντα 2020, την Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2015 στο ΕΙΕ.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, και με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στο πρώτο μέρος της εκδήλωσης, η Δρ Χ. Κυριακοπούλου από τη Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρουσίασε το πρόγραμμα εργασίας του 2016-2017 για την Κοινωνική Πρόκληση "Υγεία, Δημογραφική αλλαγή και ευημερία", οι βασικές θεματικές προτεραιότητες του οποίου είναι η Εξατομικευμένη Θεραπεία, η Υγιής Γήρανση, η Ανθρώπινη Βιοπαρακολούθηση, τα Συστήματα Υγείας με ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών), η χρηματοδότηση μέσω της δράσης InnovFin για τις Μεταδοτικές Ασθένειες και η Μητρική και Παιδική Υγεία.
Ο Δρ. Θ. Βοντετσιάνος, Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών "η Σωτηρία", παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας για την Ενεργό και Υγιή Γήρανση (European Innovation Partnership οn Active & Healthy Ageing - EIPonAHA), μία ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που αν και δεν είναι χρηματοδοτικό εργαλείο, συμβάλλει στη στρατηγική & υλοποίηση του Προγράμματος SC1.
Στη συνέχεια, η Δρ Σ. Κολυβά, από το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, παρουσίασε την "Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας για την Ενεργό και Υγιή Γήρανση" (European Innovation Partnership Active and Healthy Ageing), τις "Συμπράξεις Δημόσιου/Δημοσίου και Δημόσιου/Ιδιωτικού Τομέα" όπου υπήρξε εθνική συμμετοχή, τονίζοντας τις βελτιώσεις στην παραγωγικότητα της έρευνας όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα των έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ ακολούθησε η παρουσίαση των προτεραιοτήτων του τομέα της Υγείας στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής της Έξυπνης Εξειδίκευσης.
Η Β. Ε. Καραούλη, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας στο Υπουργείο Υγείας, παρουσίασε το τρίτο πολυετές πρόγραμμα της ΕΕ για την Υγεία, το οποίο δίνει βαρύτητα στη συνεργασία και χρηματοδοτεί με σημαντικό προϋπολογισμό τις κοινές δράσεις των κρατών μελών της ΕΕ για την προαγωγή της έρευνας και της υγείας.
Στη συνέχεια, o Δρ Α. Ναυπλιώτης (ΕΚΤ) παρουσίασε τις δράσεις για την Ανοικτή Πρόσβαση στην έρευνα και σε επιστημονικά δεδομένα στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020, ενώ η Δρ Χ. Πασκουάλ παρουσίασε τις δράσεις και τις υπηρεσίες του ΕΚΤ για την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας ως Εθνικό Σημείο Επαφής και ως ελληνικός κόμβος του μεγαλύτερου διεθνούς δικτύου καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, Enterprise Europe Network.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Χ. Πασκουάλ για την ελληνική συμμετοχή το 2014 στο πρόγραμμα για την Υγεία, κατατέθηκαν 213 προτάσεις, εγκρίθηκαν 28 έργα (σε 3 ο συντονιστής είναι από την Ελλάδα) με συνολικό προϋπολογισμό 13,75 εκατ. ευρώ. Μεταξύ των 28 κρατών-μελών της ΕΕ, η Ελλάδα είναι 10η στον αριθμό συμμετεχόντων, 11η στη χρηματοδότηση, ενώ το ποσοστό επιτυχίας των προτάσεων (13,1%) είναι υψηλότερο από τον κοινοτικό μέσο όρο (11,5%). Αξίζει να σημειωθεί ότι το 80% περίπου της χρηματοδότησης που έχει λάβει η Ελλάδα είναι σε θέματα που αφορούν την Ηλεκτρονική Υγεία.
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, αξιολογητές και επιτυχημένοι υποβάλλοντες παρουσίασαν συμβουλές επιτυχίας για υποβολή προτάσεων σε διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα στον τομέα της Υγείας, καθώς και την εμπειρία τους από την αξιοποίηση του SME Instrument, του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου της ΕΕ που έχει στόχο να προωθήσει τις πραγματικά καινοτόμες ιδέες που στηρίζονται σε βιώσιμο επιχειρηματικό πλάνο με δυνατές προοπτικές επιτυχίας στην αγορά.
Σημειώνεται ότι το SME Instrument δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της έμφασης που δίνεται από την ΕΕ για την υποστήριξη των καινοτόμων ΜμΕ στον Ορίζοντα 2020 και το ΕΚΤ, ως μέλος του Enterprise Europe Network-Hellas, υποστηρίζει σε τοπικό επίπεδο τις συμμετέχουσες στο πρόγραμμα ομάδες, παρέχοντας συμβουλές για την επιλογή συμβούλου και προσφέροντας πρόσβαση στα σεμινάρια καθοδήγησης.
Σε συνέντευξη του στο ΕΚΤ, ο Aλέξανδρος Στρογγυλός από την pro-ACTINA S.A μίλησε για τη σημασία του χρηματοδοτικού εργαλείου SME Instrument στην ανάπτυξη της εταιρείας του, η οποία κατάφερε να αποσπάσει σχετική χρηματοδότηση.
Σημαντική ελληνική συμμετοχή, διαχρονικά, στα προγράμματα FET & ICT
Μεγάλο ενδιαφέρον συγκέντρωσαν οι δύο ενημερωτικές ημερίδες με θέμα "Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ICT) και Μελλοντικές & Αναδυόμενες Τεχνολογίες (FET) στον Ορίζοντα 2020".
Τις ημερίδες, στις οποίες παρουσιάστηκαν οι νέες προκηρύξεις των προγραμμάτων καθώς και χρήσιμες συμβουλές για την επιτυχημένη συμμετοχή των ελληνικών φορέων, διοργάνωσε στις 11 και 12 Νοεμβρίου στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη αντίστοιχα, το ΕΚΤ.
Η ημερίδα στη Θεσσαλονίκη συνδιοργανώθηκε με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, ενώ και οι δύο εκδηλώσεις υποστηρίχθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας.
Την εκδήλωση στην Αθήνα χαιρέτησαν η διευθύντρια του ΕΚΤ Δρ Εύη Σαχίνη και ο Αν. Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας, Κώστας Φωτάκης. Η διευθύντρια του ΕΚΤ επισήμανε τη σημασία των προγραμμάτων ICT και FET για την ελληνική ερευνητική κοινότητα, καθώς σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, όπως προκύπτουν από τις σχετικές εκδόσεις και τις βιβλιομετρικές μελέτες του οργανισμού, στον τομέα ICT η Ελλάδα είναι στη ένατη θέση στην ΕΕ (όσον αφορά τον π/υ), έχοντας ήδη απορροφήσει ερευνητικούς πόρους περίπου 42 εκατ. ευρώ, με ελληνική συμμετοχή σε 76 έργα, από τα οποία τα 16 έχουν ελληνικό συντονισμό.
Αντίστοιχα, στις Μελλοντικές και Αναδυόμενες Τεχνολογίες (FET) η Ελλάδα κατέχει την 8η θέση σε άντληση χρηματοδοτικών πόρων, με ελληνική συμμετοχή σε 12 ερευνητικά έργα, από τα οποία τα 5 έχουν ελληνικό συντονισμό.
Στη συνέχεια, ο Αν. Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κ. Φωτάκης αναφέρθηκε στο νέο Ταμείο για την Έρευνα και την Καινοτομία που πρόκειται να δημιουργηθεί, το οποίο αναμένεται να αντλήσει από δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους 200-300 εκατ. ευρώ που θα κατευθυνθούν μέσα στην επόμενη διετία για τη στήριξη των Ελλήνων ερευνητών.
Συνεχίζοντας, ο υπουργός έδωσε έμφαση στις εξαιρετικές επιδόσεις των ελληνικών ερευνητικών φορέων, έχοντας αντλήσει πάνω από ένα δισ. ευρώ από το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα της ΕΕ, που προηγήθηκε του "Ορίζοντα 2020", ενώ τόνισε ότι πολιτική της κυβέρνησης είναι να στηρίξει τις ερευνητικές πρωτοβουλίες άμεσης εφαρμογής που καλύπτουν τις ανάγκες της αγοράς, όπως στους τομείς της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών.
Ο Δρ Ηρακλής Αγιοβλασίτης, Εθνικό Σημείο Επαφής για το πρόγραμμα ΤΠΕ στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, παρουσίασε τις κύριες αλλαγές στο νέο χρηματοδοτικό πλαίσιο της ΕΕ Ορίζοντας 2020 σε σχέση με την πρώτη διετία, σύμφωνα με τις οποίες δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην καινοτομία και τον εμπορικό αντίκτυπο των αποτελεσμάτων των έργων, στις προ-εμπορικές δημόσιες συμβάσεις καθώς επίσης και σε νέα μοντέλα κλιμακούμενης χρηματοδότησης (cascade funding, prizes).
Ο Ηρ. Αγιοβλασίτης παρουσίασε τις δράσεις και τις υπηρεσίες του ΕΚΤ ως Εθνικό Σημείο Επαφής για τον Ορίζοντα 2020 και μέλος του Enterprise Europe Network-Hellas.
Στη συνέχεια, οι Εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Θωμάς Σκορδάς και Νίκος Ίσαρης από τη Γενική Διεύθυνση Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένου και Τεχνολογιών (CNECT) παρουσίασαν τα νέα προγράμματα και τις προκηρύξεις για τη διετία 2016-2017, όπου έδωσαν έμφαση στις νέες δράσεις για τις ΤΠΕ και στους τρεις πυλώνες του Ορίζοντα 2020, καθώς και στη σημασία κάλυψης ολόκληρης της αλυσίδας καινοτομίας, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον είχαν οι νέες προκηρύξεις στα πεδία Future Internet, Content Technologies, τομείς στους οποίους η Ελλάδα είχε υψηλά ποσοστά συμμετοχής και επιτυχίας την προηγούμενη διετία, καθώς και οι δράσεις για την καινοτόμο επιχειρηματικότητα, την ενέργεια, τις δημιουργικές βιομηχανίες και την ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά.
O Θωμάς Σκορδάς παρουσίασε το πρόγραμμα FET, που έχει στόχο τη δημιουργία και την αξιοποίηση νέου δυναμικού και νέων γνώσεων στον τομέα των μελλοντικών τεχνολογιών. Το FET καλύπτει όλο το φάσμα από τα πρώιμα στάδια τεχνολογικής ανάπτυξης (FET Open), περνώντας στις τεχνολογίες με τη μεγαλύτερη δυναμική μελλοντικής ανάπτυξης (FET Proactive) και καταλήγοντας στις δύο μεγάλης κλίμακας ερευνητικές κοινοπραξίες, για το Γραφένιο και για τον Ανθρώπινο Εγκέφαλο.
Στόχος αυτών των δύο μεγάλων δράσεων είναι να δώσουν λύση σε δύο βασικές επιστημονικές και τεχνολογικές προκλήσεις (FET Flagships), διαθέτοντας προϋπολογισμό 1 δισ. ευρώ έκαστη για τα επόμενα 10 χρόνια. Αξιοσημείωτη είναι η ελληνική συμμετοχή και στις δύο κοινοπραξίες, με μεγαλύτερη συμμετοχή σε αυτή για το Γραφένιο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, στη νέα διετία 2016-2017 θα υπάρχει μικρή αύξηση του προϋπολογισμού, ειδικά για τις δράσεις FET Open για τις οποίες υπήρξε εντυπωσιακά μεγάλη ζήτηση την προηγούμενη διετία (συνολικός προς διάθεση προϋπολογισμός: 260 εκατ. ευρώ), τις δράσεις FET Proactive με 180 εκατ. ευρώ και τις δράσεις FET Flagships με 185 εκατ. ευρώ.
Σχετικά με την ελληνική συμμετοχή στα προγράμματα FET, ο Δρ Βασίλειος Γρηγορίου, Διευθυντής και Πρόεδρος Δ.Σ. του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Εθνικός Εκπρόσωπος για το πρόγραμμα FET, σχολίασε τα αποτελέσματα από την πρώτη διετία, αναφέροντας ότι η κοινοτική συγχρηματοδότηση που έχει αποσπάσει η Ελλάδα ανέρχεται σε 8,9 εκ. ευρώ, τοποθετώντας την σε 8η θέση στην Ε.Ε. Τα ποσοστά επιτυχίας για την ελληνική συμμετοχή ήταν χαμηλά, ακολουθώντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Ειδικότερα στο πρόγραμμα FET Proactive για το 2014 υποβλήθηκαν συνολικά 181 προτάσεις, με ελληνική συμμετοχή σε 27 από αυτές και από τις οποίες επιλέχθηκε 1 προς χρηματοδότηση. Στις δράσεις FET Open υποβλήθηκαν το 2014 συνολικά 638 προτάσεις, με ελληνική συμμετοχή σε 108 από αυτές και επιλέχθηκαν 5 προς χρηματοδότηση, ενώ για το 2015 η Ελλάδα συμμετείχε σε 93 προτάσεις από τις οποίες δεν επιλέχθηκε καμία.
Υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας σημείωσε η Ελλάδα στα FET High Performance Computing, όπου συμμετείχε σε 13 προτάσεις από τις οποίες επιλέχθηκαν 5 προς χρηματοδότηση. Σχετικά με τα FET Flagships, ο Δρ Β. Γρηγορίου τόνισε την ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας και στις δύο δράσεις, καθώς στο Γραφένιο συμμετέχουν το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το ΤΕΙ Κρήτης και η εταιρεία Organic Electronic Technologies, ενώ στη δράση για τον Ανθρώπινο Εγκέφαλο η Ελλάδα συμμετέχει με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πολυτεχνείο Κρήτης.
Ακολούθησε, από τον Ηρ. Αγιοβλασίτη, η αναλυτική παρουσίαση της ελληνικής συμμετοχής στο πρόγραμμα ICT στις προκηρύξεις 2014-2015. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, υπάρχουν 120 συμμετοχές οργανισμών (η Ελλάδα είναι 7η στην ΕΕ-28) σε 76 εγκεκριμένα έργα, με κοινοτική συγχρηματοδότηση 41,9 εκατ. ευρώ (η Ελλάδα είναι 9η κατά σειρά, λαμβάνοντας το 4% του εγκεκριμένου π/υ στην ΕΕ-28). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ελληνικοί φορείς συντονίζουν 16 έργα, γεγονός που δίνει στην Ελλάδα την 9η θέση στην ΕΕ-28.
Το μεγαλύτερο ποσοστό έργων αφορά τον τομέα Future Internet (43%) και ακολουθεί ο τομέας Content Technologies (21%). Aπό πλευράς φορέων τη μεγαλύτερη συμμετοχή, με βάση τον π/υ, έχουν το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) (8 έργα με 4,38 εκατ. ευρώ) και το Παν/μιο Αθηνών (2 έργα με 4,35 εκατ. ευρώ). Τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνουν τη διαχρονικά πολύ καλή συμμετοχή των ελληνικών ερευνητικών ομάδων στον τομέα των ΤΠΕ.
Στη συνέχεια, η Βικτωρία Τσουκαλά (ΕΚΤ) παρουσίασε τις υποχρεώσεις για την Ανοικτή Πρόσβαση στην έρευνα και σε επιστημονικά δεδομένα στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020, ενώ η ημερίδα ολοκληρώθηκε με συζήτηση πάνελ από έμπειρους αξιολογητές και συντονιστές προτάσεων σχετικά με πρακτικές συμβουλές για επιτυχημένη υποβολή προτάσεων.
Αντίστοιχες με τις ομιλίες της εκδήλωσης στην Αθήνα ήταν και οι παρουσιάσεις στην ημερίδα της Θεσσαλονίκης.
Ζητήματα Ηθικής και Ανοικτής Πρόσβασης στον Ορίζοντα 2020
Ημερίδα με θέμα "Ζητήματα Ηθικής και Ανοικτής Πρόσβασης στον Ορίζοντα 2020: Οι σχετικές προκηρύξεις και οι υποχρεώσεις των ερευνητών στα νέα προγράμματα" πραγματοποίησαν από κοινού το ΕΚΤ και το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, Εθνικά Σημεία Επαφής για τον Ορίζοντα 2020, στις 27 Νοεμβρίου 2015 στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ. Η εκδήλωση διοργανώθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΓΓΕΤ.
Στόχος της εκδήλωσης ήταν η παρουσίαση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης για τον τομέα της Ηθικής και Ανοικτής Πρόσβασης μέσω του προγράμματος "Επιστήμη στην Κοινωνία και Μαζί με την Κοινωνία" στον Ορίζοντα 2020, καθώς και η ενημέρωση της ελληνικής ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας για τις απαιτήσεις που εγείρει το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 σχετικά με την Ηθική και την Ανοικτή Πρόσβαση προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθούν με επιτυχία σε αυτές.
Την εκδήλωση άνοιξε ο Μενέλαος Μανουσάκης, Καθηγητής, Τμήμα Παθοφυσιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ. Χαιρετισμό πραγματοποίησε, επίσης η Σίσσυ Κολυβά από το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ.
Η Μαρία Σαμαρά, από το ΕΚΤ, εισήγαγε την έννοια της υπευθυνότητας στην έρευνα και στην καινοτομία (Responsible Research and Innovation), που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και θέματα ηθικής και ανοικτής πρόσβασης στην έρευνα, παρουσιάζοντας ένα σχετικό βίντεο της Μονάδας της ΕΕ που είναι υπεύθυνη για το πρόγραμμα "Επιστήμη στην Κοινωνία και Μαζί με την Κοινωνία" (Science with and for Society).
Στη συνέχεια παρουσίασε τις υπηρεσίες του ΕΚΤ ως Εθνικό Σημείο Επαφής για τον Ορίζοντα 2020 γενικότερα, αλλά και για το πρόγραμμα "Επιστήμη στην Κοινωνία και Μαζί με την Κοινωνία" ειδικότερα, καθώς και τις υπηρεσίες του δικτύου SiS.net (Network of National Contact Points for SWAFS in Horizon 2020). Με βάση τα στοιχεία που παρουσίασε, στο πρόγραμμα συμμετέχουν 10 οργανισμοί από ελληνικής πλευράς με 8 έργα και 1.322.473 ευρώ με κοινοτική συγχρηματοδότηση.
Στη συνέχεια, ο Ισίδωρος Καρατζάς (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας), αναφέρθηκε στη σημασία της Ηθικής στον Ορίζοντα και τις προϋποθέσεις που ορίζει και παρουσίασε τις σχετικές ανοικτές προκηρύξεις του προγράμματος. Επισήμανε ότι οι πρακτικές που συνδέονται με την ηθική στην έρευνα, όπως το Ethics Appraisal procedure, αφορούν το σύνολο των δραστηριοτήτων που χρηματοδοτούνται από τον Ορίζοντα 2020.
Σκοπός είναι η διασφάλιση ότι οι σχετικές διατάξεις με την ηθική στον κανονισμό του Ορίζοντα 2020 και στους κανόνες συμμετοχής γίνονται σεβαστές. Συμβούλευσε τους ερευνητές να λάβουν υπόψη τους την ηθική στην έρευνα από το στάδιο του σχεδιασμού της ερευνητικής τους πρότασης, καθώς θέματα ηθικής προκύπτουν σε πολλούς ερευνητικούς τομείς και όχι μόνο στους προφανείς, όπως η ψυχολογία και οι κοινωνικές επιστήμες.
Επιπλέον, η Βασιλική Μολλάκη, από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, μίλησε για τον ρόλο της Επιτροπής σχετικά με τα ηθικά, κοινωνικά και νομικά ζητήματα που προκύπτουν με εντεινόμενο ρυθμό από τη διαρκή εξέλιξη της βιολογίας, της βιοϊατρικής, της γενετικής και της βιοτεχνολογίας, καθώς και για την υποστήριξη που προσφέρει σε εθνικό επίπεδο μέσα από οδηγούς και σχετικά σεμινάρια σε φορείς και ερευνητές. Αποστολή της Επιτροπής είναι η ανάδειξη της στενής σύνδεσης των εφαρμογών των βιολογικών επιστημών με τις σύγχρονες κοινωνικές αξίες.
Ο Δρ Μιχάλης Kρητικός, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ανέλυσε τις υποχρεώσεις των ερευνητών σχετικά με το "Ethics Issues Table", το οποίο αποτελεί σημαντικό στοιχείο κατά την υποβολή της πρότασης στον Ορίζοντα 2020. Έδωσε οδηγίες για τη συμπλήρωση του Ethics table παραπέμποντας σε σχετικούς οδηγούς και εγχειρίδια που είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της ΕΕ.
Στο πλαίσιο αυτό ο Μ. Κρητικός έδωσε πρακτικές συμβουλές στους ερευνητές για τη διαχείριση των κανονισμών για την ηθική και την προστασία προσωπικών δεδομένων στον Ορίζοντα 2020 στους διάφορους επιστημονικούς τομείς.
Ακολούθησε ο Δημοσθένης Ιωαννίδης από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης/Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, ο οποίος παρουσίασε το έργο ACTIBIO (FP7), το οποίο στόχευε στην ταυτοποίηση και ασφαλέστερη πρόσβαση σε χώρους υψίστης ασφαλείας με την χρήση καινοτόμων βιομετρικών χαρακτηριστικών, καθώς και στην αναγνώριση καταστάσεων στις οποίες ο χρήστης μπορεί να βρίσκεται σε κίνδυνο.
Αντλώντας από την εμπειρία του μίλησε για τη Συμβουλευτική Επιτροπής Ηθικής, τη συνεργασία με τοπικές ηθικές επιτροπές και τη Γνωστοποίηση και Άδεια από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων με άξονα την προστασία δεδομένων και τα ηθικά ζητήματα. Επίσης, ανέλυσε τη μελέτη περίπτωσης του έργου ACTIBIO από το στάδιο της υποβολή της πρότασης μέχρι την υλοποίηση.
Για την Ανοικτή Πρόσβαση στις επιστημονικές δημοσιεύσεις στον Ορίζοντα 2020 μίλησε η Δρ Βικτωρία Τσουκαλά, από το ΕΚΤ. Η Β. Τσουκαλά αναφέρθηκε στα πολυδιάστατη σημασία της ανοικτής πρόσβασης, η οποία ορίζεται ως η ελεύθερη, άμεση, διαρκή και απαλλαγμένη από τέλη και περιορισμούς διαδικτυακή πρόσβαση σε ψηφιακό επιστημονικό περιεχόμενο που επιτρέπει την επανάχρηση, και εξήγησε τις σχετικές απαιτήσεις του Ορίζοντα 2020 και τι πρέπει να πράξουν οι ερευνητές για να παρέχουν με ανοικτή πρόσβαση τα αποτελέσματα των έργων στα οποία συμμετέχουν.
Η Δρ Μαρίνα Αγγελάκη, από το ΕΚΤ, πραγματοποίησε ομιλία με θέμα "H Aνοικτή Πρόσβαση στα Επιστημονικά δεδομένα στον Ορίζοντα 2020". Διευκρίνισε ότι ο όρος "επιστημονικά δεδομένα" αναφέρεται σε πληροφορίες, και ειδικότερα σε δεδομένα ή αριθμούς, που συλλέγονται με στόχο την εξέταση και τη χρήση τους ως βάση για ανάπτυξη συλλογισμών, υπολογισμών ή συζήτησης.
Η Μ. Αγγελάκη επισήμανε τις θεματικές περιοχές που αφορά η πιλοτική δράση για την Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα στον Ορίζοντα 2020, ποια επιστημονικά δεδομένα αφορά, ποιες είναι οι υποχρεώσεις των ερευνητών, καθώς και ποιο είναι το Σχέδιο Διαχείρισης των Δεδομένων (Data Management Plan/DMP).
Τέλος, ομιλητές και συμμετέχοντες πραγματοποίησαν ενδιαφέρουσα συζήτηση για τα ζητήματα που εγείρονται σχετικά με την ηθική στην έρευνα, καθώς και για τις υποχρεώσεις των ερευνητών με βάση τις πρόσφατες εξελίξεις και ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον Ορίζοντα 2020.
Οι χρηματοδοτικές ευκαιρίες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία σε ημερίδες στη Θεσσαλονίκη
Με μεγάλη επιτυχία και συμμετοχή πραγματοποιήθηκαν δύο ενδιαφέρουσες ημερίδες στη Θεσσαλονίκη στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου 2015, με συνδιοργανωτή το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Οι συμμετέχοντες, ερευνητές και επιχειρηματίες, είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν σχετικά με την ενσωμάτωση της καινοτομίας στις επιχειρήσεις, καθώς και για τις δυνατότητες χρηματοδότησης από εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα.
Η πρώτη εκδήλωση με θέμα "Ορίζοντας 2020: Οι προκηρύξεις για Ε&ΤΑ το 2016-2017" πραγματοποιήθηκε στις 10/09 στο ΑΠΘ, με διοργανωτές τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και το ΕΚΤ.
Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν, από στελέχη του ΕΚΤ, οι επικείμενες προκηρύξεις του Ορίζοντα 2020 στους τομείς Υγείας, Πληροφορικής, Ενέργειας, Μελλοντικών Αναδυομένων Τεχνολογιών, καθώς και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας.
Η δεύτερη εκδήλωση με θέμα "Χρηματοδότηση για Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα" πραγματοποιήθηκε στις 11/09 στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), με διοργανωτές το ΕΚΤ, τον ΣΒΒΕ, τη ΔΕΘ και το Δίκτυο Πράξη.
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν από τον Ηρακλή Αγιοβλασίτη (ΕΚΤ), οι δυνατότητες χρηματοδότησης για καινοτομία σε επιχειρήσεις, όπως χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα, συνέργειες με τα διαρθρωτικά ταμεία, ιδιωτική χρηματοδότηση, νέα μοντέλα χρηματοδότησης.
Όπως επισημάνθηκε, οι προτάσεις που κατατίθενται χρειάζεται να πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις για να έχουν μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας κατά τη διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής, όπως να έχουν μια κατάλληλη κοινοπραξία, να ανταποκρίνονται σε κάποια κοινωνική πρόκληση και να ωφελούν την έρευνα και την επιστήμη, και μακροπρόθεσμα σε κάποιες προκηρύξεις, και την οικονομία.
Έμφαση δόθηκε και στον χρόνο υποβολής της πρότασης, καθώς, αν υποβληθεί η πρόταση σχετικά νωρίς, υπάρχει χρονικό περιθώριο βελτίωσης σε περίπτωση εντοπισμού λαθών και έγκαιρης υποβολής της τελικής βελτιωμένης έκδοσης της πρότασης.
Επιπλέον, τονίστηκε ότι μια δυνατή σύνοψη της πρότασης και ένα ελκυστικό ακρωνύμιο είναι στοιχεία που αυξάνουν τις πιθανότητες επιτυχία της, ενώ συνίσταται να δίνεται έμφαση στον καινοτόμο χαρακτήρα και τη διεπιστημονικότητα της πρότασης.
Αναλυτικότερα, αναφέρθηκαν μερικά βασικά σημεία που μπορούν να συνεισφέρουν στην υποβολή μίας πρότασης με μεγάλα ποσοστά επιτυχίας κατά τη διαδικασία της αξιολόγησης.
- Να διαβαστούν προσεκτικά όλα τα συνοδευτικά έγγραφα.
- Να μελετηθούν παλαιότερες πετυχημένες προτάσεις στην ίδια ερευνητική περιοχή, καθώς και οι παράγοντες που συνεισέφεραν στην επιτυχία τους.
- Είναι καλό να προσδιορίζονται εγκαίρως όλοι οι εμπλεκόμενοι και να λαμβάνεται υπόψιν ότι τα εθνικά σημεία επαφής μπορούν να βοηθήσουν στην εξεύρεση εταίρων, καθώς και στη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης.
- Συνιστάται η εξοικείωση με το σύστημα υποβολής προτάσεων.
- Όσοι υποβάλλουν πρόταση, καλό είναι να συμβουλεύονται ερευνητές από τον ίδιο ή διαφορετικό τομέα, προκειμένου να έχουν επιπλέον γνώμες από συναδέλφους επιστήμονες.
- Είναι σημαντικό κατά τη συγγραφή της πρότασης να λαμβάνεται υπόψιν ο αξιολογητής. Δεδομένου ότι οι αξιολογητές εξετάζουν δεκάδες προτάσεις ημερησίως, χρειάζεται προσοχή στο να αφαιρεθούν περιττά στοιχεία, να μην είναι κουραστικό και φλύαρο το κείμενο, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σχήματα και παραπομπές
- Χρειάζεται προσοχή στη λεπτομέρεια, καθώς σε προγράμματα τόσο ανταγωνιστικά, η διαφορά σε μία πρόταση που θα αξιολογηθεί ως επιλέξιμη από μία που δε θα επιλεχθεί μπορεί να είναι 0,05 μονάδες στις 15.
Το ΕΚΤ υποστηρίζει ενεργά τη συμμετοχή των ελληνικών φορέων στον Ορίζοντα 2020
Το ΕΚΤ λειτουργεί ως Εθνικό Σημείο Επαφής για το πρόγραμμα "Ορίζοντας 2020", υποστηρίζοντας τους ελληνικούς φορείς στη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα.
Οι υπηρεσίες του ΕΚΤ απευθύνονται στο σύνολο της ελληνικής επιστημονικής και επιχειρηματικής κοινότητας σε πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και τοπική αυτοδιοίκηση.
Στόχος είναι η αύξηση της ποιοτικής και ποσοτικής συμμετοχής των ελληνικών φορέων.
Συγκεκριμένα, το ΕΚΤ υποστηρίζει, ως Εθνικό Σημείο Επαφής, την ελληνική ακαδημαϊκή, ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα στους ακόλουθους τομείς του προγράμματος "Ορίζοντας 2020":
-
Επιστημονική Αριστεία
- Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC)
- Μελλοντικές και αναδυόμενες τεχνολογίες (FET)
- Δράσεις "Marie Skłodowska-Curie"
-
Βιομηχανική Υπεροχή
- Πρόσβαση σε κεφάλαια κινδύνου
- Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ICT)
-
Κοινωνικές Προκλήσεις
- Υγεία, δημογραφική μεταβολή και ευεξία
- Ασφαλής, καθαρή και αποδοτική ενέργεια
- Η Ευρώπη σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο
- Πολυδεκτικές, καινοτόμες και στοχαστικές κοινωνίες
- Επιστήμη στην κοινωνία και μαζί με την κοινωνία
- Έρευνα για πυρηνική ενέργεια στο πλαίσιο της συνθήκης Euratom
Καλύπτοντας όλα τα στάδια των ερευνητικών έργων, από την προετοιμασία της πρότασης έως την υλοποίηση και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, οι υπηρεσίες του ΕΚΤ περιλαμβάνουν:
- Πληροφόρηση και Συμβουλευτικές Υπηρεσίες για θέματα που αφορούν τους όρους συμμετοχής, την υποβολή προτάσεων, τα μέσα υλοποίησης, τις επιλέξιμες δαπάνες και την ανάλυση του προϋπολογισμού, τις διαδικασίες και τις συμβάσεις, την προετοιμασία εκθέσεων προόδου, την επικοινωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
- Λειτουργία Γραφείου Υποστήριξης, σε καθημερινή βάση, για συμβουλευτικές υπηρεσίες, τεχνικό έλεγχο προτάσεων, καθοδήγηση στις αρμόδιες υπηρεσίες και δίκτυα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ.ά.
- Ανάπτυξη και Διακίνηση ενημερωτικού υλικού για το νέο πρόγραμμα "Ορίζοντας 2020": ειδική ιστοσελίδα (www.ekt.gr/horizon2020), περιοδικό "Καινοτομία, Έρευνα και Τεχνολογία", eNewsletter "Έρευνα και Καινοτομία", κ.ά.
- Διοργάνωση εκδηλώσεων και σεμιναρίων σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη ΓΓΕΤ, Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα, κ.λπ.
- Εξεύρεση συνεργατών για την συγκρότηση κοινοπραξιών και την από κοινού υποβολή προτάσεων.
- Καταγραφή της εθνικής συμμετοχής και έκδοση στατιστικών στοιχείων και δεικτών απόδοσης (metrics.ekt.gr) για τη συμμετοχή των ελληνικών οργανισμών στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ.
Mέσα στο 2015 το ΕΚΤ διοργάνωσε περισσότερες από 10 ενημερωτικές ημερίδες σε διάφορους τομείς του Ορίζοντα 2020. Τα βίντεο των εκδηλώσεων, με τις παρουσιάσεις στελεχών της ΕΕ, αξιολογητών και συμμετεχόντων είναι διαθέσιμα στη διεύθυνση www.ekt.gr/videos.
Όσοι ενδιαφέρονται για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Ορίζοντα 2020 μπορούν να επισκέπτονται την ιστοσελίδα www.ekt.gr/horizon2020, ή να απευθύνονται στο e-mail horizon2020@ekt.gr.
Το ΕΚΤ συμμετέχει επίσης στα ευρωπαϊκά δίκτυα των Εθνικών Σημείων Επαφής και σε άλλα έργα, όπως το Enterprise Europe Network-Hellas, που υποστηρίζουν, τόσο τη συμμετοχή των ελληνικών οργανισμών σε ανταγωνιστικές κοινοπραξίες, όσο και τη μεταφορά των ερευνητικών αποτελεσμάτων τους στην αγορά.
Σημειώνεται ότι το ΕΚΤ εξυπηρετεί, σε τοπικό επίπεδο, τις συμμετέχουσες ομάδες στο πρόγραμμα SME Instrument, παρέχοντας συμβουλές για την επιλογή συμβούλου και προσφέροντας πρόσβαση στα σεμινάρια καθοδήγησης. Το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ SME Instrument έχει στόχο να προωθήσει τις πραγματικά καινοτόμες ιδέες που στηρίζονται σε βιώσιμο επιχειρηματικό πλάνο με δυνατές προοπτικές επιτυχίας στην αγορά.