Την Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας (Competitiveness Compass), έναν οδικό χάρτη που παρέχει ένα στρατηγικό και σαφές πλαίσιο για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και τη διασφάλιση βιώσιμης ευημερίας στα κράτη της ΕΕ, ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29 Ιανουαρίου 2025.
Η Πυξίδα χαράσσει την πορεία για να καταστεί η Ευρώπη, ένας τόπος όπου επινοούνται, κατασκευάζονται και διατίθενται στην αγορά μελλοντικές τεχνολογίες, υπηρεσίες και προϊόντα, ενώ παράλληλα είναι η πρώτη ήπειρος που θα γίνει κλιματικά ουδέτερη.
Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η Ευρώπη δεν κατάφερε να συμβαδίσει με άλλες μεγάλες οικονομίες εξαιτίας του διαρκούς χάσματος στην αύξηση της παραγωγικότητας. Η ΕΕ έχει ό,τι χρειάζεται για να αντιστρέψει αυτή την τάση, με το ταλαντούχο και μορφωμένο εργατικό δυναμικό της, το κεφάλαιο, τις αποταμιεύσεις, την ενιαία αγορά και τις μοναδικές κοινωνικές υποδομές, υπό την προϋπόθεση ότι θα δράσει επειγόντως για την αντιμετώπιση των μακροχρόνιων εμποδίων και των διαρθρωτικών αδυναμιών που την εμποδίζουν.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε: «Η Ευρώπη έχει όλα όσα χρειάζεται για να κερδίσει τον αγώνα δρόμου προς την κορυφή. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να διορθώσουμε τις αδυναμίες μας για να ανακτήσουμε την ανταγωνιστικότητά μας. Η Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας μετατρέπει τις άριστες συστάσεις της έκθεσης Ντράγκι σε χάρτη πορείας. Τώρα, λοιπόν, έχουμε σχέδιο. Έχουμε την πολιτική βούληση. Και αυτό που έχει σημασία είναι η ταχύτητα και η ενότητα. Ο κόσμος δεν μας περιμένει. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφωνούν. Ας μετατρέψουμε, λοιπόν, αυτή τη συναίνεση σε δράση».
Τρεις βασικοί τομείς δράσης: καινοτομία, απανθρακοποίηση και ασφάλεια
Η έκθεση Ντράγκι προσδιόρισε τρεις επιτακτικές δράσεις μετασχηματισμού για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας. Η Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας καθορίζει μια σειρά εμβληματικών μέτρων για την υλοποίηση αυτών των δράσεων.
- Μείωση του χάσματος καινοτομίας: Η ΕΕ πρέπει να "αναθερμάνει" τη σχέση της με την παραγωγή καινοτομίας. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα προτείνει τις πρωτοβουλίες «Giga-εργοστάσια ΤΝ» και «Εφαρμογή της ΤΝ» για την προώθηση της ανάπτυξης και της βιομηχανικής υιοθέτησης της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ σε καίριους τομείς. Θα υποβάλει σχέδια δράσης για τα προηγμένα υλικά, τις κβαντικές τεχνολογίες, τη βιοτεχνολογία, τη ρομποτική και τη διαστημική τεχνολογία. Η ειδική στρατηγική της ΕΕ για τις νεοφυείς και τις αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις θα αντιμετωπίσει τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν την εμφάνιση και την ανά)πτυξη νέων εταιρειών. Η πρόταση για το 28ο νομικό καθεστώς θα απλουστεύσει τους εφαρμοστέους κανόνες, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών πτυχών του εταιρικού δικαίου, της νομοθεσίας περί αφερεγγυότητας, της εργατικής και φορολογικής νομοθεσίας, και θα μειώσει το κόστος της αποτυχίας.
- Κοινός χάρτης πορείας για την απανθρακοποίηση και την ανταγωνιστικότητα: Η πυξίδα προσδιορίζει τις υψηλές και ασταθείς τιμές της ενέργειας ως βασική πρόκληση και καθορίζει τομείς παρέμβασης για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε καθαρή, οικονομικά προσιτή ενέργεια. Η επικείμενη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία θα καθορίσει μια προσέγγιση για απανθρακοποίηση με γνώμονα την ανταγωνιστικότητα, με στόχο την εδραίωση της ΕΕ ως ελκυστικού τόπου για τη μεταποίηση, μεταξύ άλλων για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, και την προώθηση της καθαρής τεχνολογίας και των νέων κυκλικών επιχειρηματικών μοντέλων.
- Μείωση των υπερβολικών εξαρτήσεων και ενίσχυση της ασφάλειας: Η ικανότητα της ΕΕ να διαφοροποιεί και να μειώνει τις εξαρτήσεις θα βασιστεί στις αποτελεσματικές εταιρικές σχέσεις. Η ΕΕ διαθέτει ήδη το μεγαλύτερο και ταχύτερα αναπτυσσόμενο δίκτυο εμπορικών συμφωνιών στον κόσμο, το οποίο καλύπτει 76 χώρες που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του ενωσιακού εμπορίου. H πυξίδα αναφέρεται σε ένα νέο φάσμα καθαρών εμπορικών και επενδυτικών εταιρικών σχέσεων που θα συμβάλουν στην εξασφάλιση του εφοδιασμού με πρώτες ύλες, καθαρή ενέργεια, βιώσιμα καύσιμα μεταφορών και καθαρή τεχνολογία από ολόκληρο τον κόσμο. Στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς, η αναθεώρηση των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις θα επιτρέψει την καθιέρωση ευρωπαϊκής προτίμησης στις δημόσιες συμβάσεις που αφορούν κρίσιμους τομείς και τεχνολογίες.
Οι τρεις πυλώνες συμπληρώνονται από πέντε οριζόντιους παράγοντες διευκόλυνσης, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας σε όλους τους τομείς:
α) Απλούστευση, για δραστική μείωση του κανονιστικού και διοικητικού φόρτου. Η Πυξίδα θέτει ως στόχο τη μείωση κατά τουλάχιστον 25% του διοικητικού φόρτου για τις επιχειρήσεις και κατά τουλάχιστον 35% για τις ΜμΕ.
β) Μείωση των εμποδίων στην ενιαία αγορά: Με σκοπό τη βελτίωση της λειτουργίας της σε όλους τους κλάδους, η οριζόντια στρατηγική για την ενιαία αγορά θα εκσυγχρονίσει το πλαίσιο διακυβέρνησης, αίροντας τα εμπόδια εντός της ΕΕ και αποτρέποντας τη δημιουργία νέων.
γ) Χρηματοδότηση της ανταγωνιστικότητας: Η Επιτροπή θα παρουσιάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων για τη δημιουργία νέων αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων, την παροχή κινήτρων για επιχειρηματικά κεφάλαια και τη διασφάλιση της απρόσκοπτης ροής των επενδύσεων σε ολόκληρη την ΕΕ.
δ) Προώθηση των δεξιοτήτων και των ποιοτικών θέσεων εργασίας: Για να διασφαλιστεί η καλή αντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων και των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας, η Επιτροπή θα παρουσιάσει πρωτοβουλία για την οικοδόμηση μιας Ένωσης Δεξιοτήτων με έμφαση στις επενδύσεις, την εκπαίδευση των ενηλίκων και τη διά βίου μάθηση, τη δημιουργία ανθεκτικών στις μελλοντικές εξελίξεις δεξιοτήτων, τη διατήρηση των δεξιοτήτων, τη δίκαιη κινητικότητα, την προσέλκυση και την ενσωμάτωση ειδικευμένων ταλέντων από το εξωτερικό.
ε) Καλύτερος συντονισμός των πολιτικών σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο: Η Επιτροπή θα δημιουργήσει ένα εργαλείο συντονισμού της ανταγωνιστικότητας, το οποίο, με τη συνεργασία των κρατών μελών, θα διασφαλίζει την υλοποίηση, σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, των κοινών στόχων πολιτικής της ΕΕ και θα συμβάλει στον προσδιορισμό διασυνοριακών έργων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και στην υλοποίηση των σχετικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων.
Διαβάστε το αναλυτικό Δελτίο Τύπου της ΕΕ εδώ.