Ένα πανόραμα παραδοσιακών τεχνών της Ευρώπης στην Europeana, χάρη στο έργο CRAFTED

Ολοκληρώθηκε πρόσφατα ένα σημαντικό ευρωπαϊκό έργο για την άυλη κληρονομιά και τις παραδοσιακές τέχνες, το CRAFTED, στο οποίο συμμετείχε ενεργά το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). Το CRAFTED είχε στόχο την προώθηση της υλικής χειροτεχνικής κληρονομιάς και τη διατήρηση της άυλης γνώσης από καλλιτέχνες, χειροτέχνες και τεχνίτες σε όλη την Ευρώπη. Το έργο κατάφερε να επεκτείνει σημαντικά τις συλλογές παραδοσιακών τεχνών στον ιστότοπο της Europeana και να αφήσει παρακαταθήκη πλούσιο υλικό.

Περισσότερα από 60 άρθρα αφηγούνται ιστορίες των παραδοσιακών τεχνών από όλη την Ευρώπη, με 23 ιστολόγια, 10 γκαλερί και 3 διαδικτυακές εκθέσεις, όλα διαθέσιμα στην ιστοσελίδα Europeana στη διεύθυνση https://www.europeana.eu/making-culture. 

Επιπλέον, μια λίστα αναπαραγωγής στο Youtube συγκεντρώνει περισσότερα από 30 βίντεο, αποκαλύπτοντας τεχνίτες και τεχνικές από πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Ολλανδία, Γαλλία, Κροατία και Ιταλία). Όλα μαζί, αφηγούνται την πλούσια και μακραίωνη κληρονομιά των παραδοσιακών τεχνών και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων: κεραμική, κατασκευή δαντέλας, αναλογική φωτογραφία, φυσητό γυαλί, ύφανση, κοσμήματα και πολλά άλλα.

Αυτά τα άρθρα συμπληρώνονται από περίπου 170.000 αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς που διατίθενται στον ιστότοπο της Europeana - εικόνες, βίντεο, ήχοι, 3D μοντέλα και άλλα - από 28 ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς σε επτά ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένων μουσείων, πανεπιστημίων, οπτικοακουστικών αρχείων, ερευνητικών κέντρων, θεάτρων και γκαλερί.

Ένα ειδικό εκπαιδευτικό εγχειρίδιο για επαγγελματίες της εκπαίδευσης που εργάζονται σε γυμνάσια παρουσιάζει μεθοδολογίες συμμετοχής των μαθητών, με συλλογές παραδοσιακών τεχνών, με στόχο να ανακαλύψουν την ιστορία τους, τις σύγχρονες εφαρμοσμένες τέχνες, την ιστορία των αναλογικών μέσων ενημέρωσης και πολλά άλλα. Το εγχειρίδιο παρουσιάζει έξι σενάρια μάθησης που ενθαρρύνουν τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν τεχνολογικά εργαλεία και καινοτόμες μεθοδολογίες για να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους - από απλές ενέργειες όπως η δημιουργία μιας γκαλερί έως πιο εμπεριστατωμένη μάθηση όπως η διεξαγωγή ενός edit-a-thon.

Στο CRAFTED συμμετείχε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), με το SearchCulture.gr, τον Eθνικό Συσσωρευτή Ψηφιακού Πολιτιστικού Περιεχομένου, αναδεικνύοντας λαογραφικές συλλογές και φωτίζοντας πτυχές των παραδοσιακών τεχνών της χώρας μας.

Η συντονίστρια του έργου Ειρήνη Καλδέλη, από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, δήλωσε: «Η χειροτεχνία είναι μια ζωντανή έκφραση των παραδόσεων και των αντιλήψεων των πολιτιστικών κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο, που ζωντανεύει μέσα από απτά αντικείμενα όπως χειροποίητα κοσμήματα, υφάσματα, έπιπλα και άλλα. Οι τεχνικές και οι δεξιότητες που απαιτούνται για τη δημιουργία αυτών των αντικειμένων αποτελούν μορφή άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία απαιτεί διατήρηση όσο και τα ίδια τα αντικείμενα».

Ο Jolan Wuyts, από το Europeana Foundation, δήλωσε: «Το έργο CRAFTED μπορεί να έχει ολοκληρωθεί, αλλά η κληρονομιά του ζει. Η κληρονομιά της χειροτεχνίας είναι μια δυναμική και προσβάσιμη ζώσα κληρονομιά που προσελκύει δημιουργικά και ενεργά κοινά σε όλη την Ευρώπη. Τα παραδοτέα του έργου στην Europeana, άρθρα, βίντεο, εκπαιδευτικό υλικό και άλλα είναι πολύτιμοι πόροι που μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω σε διάφορα πλαίσια - από σχολεία και εκθέσεις σε οργανισμούς πολιτιστικής κληρονομιάς έως πρακτικά εργαστήρια και ερευνητικές πρωτοβουλίες».

Το έργο - το οποίο διήρκεσε από τον Σεπτέμβριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2023 - συγχρηματοδοτήθηκε από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι εταίροι του έργου CRAFTED

• Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)
• Modemuseum Antwerpen (Βέλγιο)
• Datable (Βέλγιο)
• Paris Musées (Γαλλία)
• European Fashion Heritage Association (Ιταλία)
• Europeana Foundation (Ολλανδία)
• Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (Ελλάδα)
• Museo del Tessuto di Prato (Ιταλία)
• Michael Culture Association (Βέλγιο)
• Mobilier national (Γαλλία)
• Museum of Arts and Crafts (Κροατία)
• The Netherlands Institute for Sound & Vision (Ολλανδία)
• Open University of the Netherlands (Ολλανδία)
• Stowarzyszenie Miedzynarodowe Centrum Zarzadzania Informacja (Πολωνία).

Σχετικά με την Europeana

Η Europeana μοιράζεται και προωθεί την ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης για μάθηση, εργασία ή απλώς για ψυχαγωγία. Ο δικτυακός τόπος της Europeana παρέχει στους λάτρεις της πολιτιστικής κληρονομιάς, τους επαγγελματίες, τους εκπαιδευτικούς και τους ερευνητές πρόσβαση στην ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης. Εκατομμύρια αντικείμενα από περίπου 4.000 ιδρύματα παροχής υπηρεσιών σε όλη την Ευρώπη είναι διαθέσιμα: έργα τέχνης, βιβλία, μουσική και βίντεο για την τέχνη, τις εφημερίδες, την αρχαιολογία, τη μόδα, την επιστήμη, τον αθλητισμό και πολλά άλλα.

Η Europeana βρίσκεται στο επίκεντρο του κοινού ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων για την πολιτιστική κληρονομιά (common European data space for cultural heritage), μιας εμβληματικής πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού του τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς. Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος Ψηφιακή Ευρώπη (Digital Europe programme) στο πλαίσιο της ψηφιακής δεκαετίας της Ευρώπης (Europe’s Digital Decade).

Το έργο CRAFTED ήταν ένα έργο Europeana Generic Services, συγχρηματοδοτούμενο από το Connecting Europe Facility της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σχετικά με τον Εθνικό Συσσωρευτή Ψηφιακού Πολιτιστικού Περιεχομένου του ΕΚΤ SearchCulture.gr

Η ανοικτή ψηφιακή πύλη SearchCulture.gr, που αναπτύσσεται από το ΕΚΤ, απευθύνεται στην εκπαιδευτική και ερευνητική κοινότητα, στις δημιουργικές επιχειρήσεις, στις περιφερειακές και τοπικές αρχές, στον απόδημο ελληνισμό, αλλά και στο ευρύ ελληνικό και διεθνές κοινό, παρέχοντας κεντρική πρόσβαση σε πάνω από 100 ψηφιακές συλλογές πολιτισμού, ιστορίας και τέχνης που προέρχονται από μουσεία, αρχεία, εφορείες αρχαιοτήτων, δήμους, πολιτιστικά ιδρύματα, πινακοθήκες, ερευνητικά κέντρα και βιβλιοθήκες από όλη την Ελλάδα.

Στα περισσότερα από 810.000 ψηφιακά τεκμήρια, ο χρήστης μπορεί να βρει φωτογραφικά ιστορικά ντοκουμέντα, δισδιάστατες και τρισδιάστατες απεικονίσεις αρχαιολογικών μνημείων και λαογραφικών αντικειμένων, ιστορικά χειρόγραφα, ζωγραφικά έργα και έργα θρησκευτικής τέχνης, ιστορικούς χάρτες και οπτικοακουστικό υλικό άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

Αξιοποιώντας state-of-the-art τεχνολογίες σημασιολογικού ιστού και αναπαράστασης γνώσης, σε συνδυασμό με συστηματικές ροές ψηφιακής επιμέλειας, το SearchCulture.gr προσφέρει τις πλέον προηγμένες δυνατότητες συνδυαστικής αναζήτησης και πλοήγησης στα τεκμήρια που φιλοξενεί. 

Από το 2018, το SearchCulture.gr είναι ο διαπιστευμένος Εθνικός Συσσωρευτής Πολιτιστικού Περιεχομένου για τη Europeana, στην οποία έχει ήδη διαθέσει περισσότερα από 600.000 ψηφιακά τεκμήρια.