Τα τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει μια ετήσια έκθεση στρατηγικών προβλέψεων που αποσκοπούν στο να υποστηρίξουν τη χάραξη πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι στρατηγικές προβλέψεις (strategic foresight) βασίζονται στην ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων και τάσεων με δομημένο και συστηματικό τρόπο και βοηθάνε στην προετοιμασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις προκλήσεις και ευκαιρίες που διαμορφώνουν το κοινό μας μέλλον.
Η τελευταία έκθεση στρατηγικών προβλέψεων, που δημοσιεύθηκε το 2022 με τίτλο "Διασύνδεση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης στο νέο γεωπολιτικό πλαίσιο", επικεντρώθηκε στην αλληλεπίδραση μεταξύ της ψηφιακής και της πράσινης μετάβασης της Ευρώπης, λαμβάνοντας, επίσης, υπόψη το ανατρεπτικό και διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο στο οποίο πραγματοποιούνται αυτές οι μεταβάσεις.
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της νέας έκθεσης για το 2023 (Strategic Foresight Report 2023), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οργάνωσε δυο εργαστήρια (workshops) στα οποία συμμετείχαν 40 προσκεκλημένοι εμπειρογνώμονες με εμπειρία σε στρατηγικές προβλέψεις και η ομάδα από το Κοινό Κέντρο Ερευνών (Joint Research Centre) που συντονίζει το όλο εγχείρημα. Ο Δρ Παναγιώτης Καμπύλης, Αναλυτής Πολιτικών και Δεδομένων του ΕΚΤ, συμμετείχε ενεργά και στα δυο εργαστήρια που έγιναν στις Βρυξέλλες στις 25-26 Νοεμβρίου 2022 και στις 16-17 Φεβρουαρίου 2023. Τα εργαστήρια είχαν στόχο να δώσουν απαντήσεις στο εξής ερώτημα: Ποιες στρατηγικές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν τις επόμενες δεκαετίες για να διασφαλιστεί μια κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμη Ευρώπη με ισχυρότερο ρόλο στον κόσμο;
Η υπόθεση εργασίας ήταν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει πετύχει τον φιλόδοξο στόχο του ουδέτερου ισοζυγίου άνθρακα έως το 2050 και εξετάστηκαν τέσσερα διαφορετικά σενάρια που μπορούν να οδηγήσουν στην επίτευξή του. Για παράδειγμα, ένα από τα σενάρια ήταν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πετυχαίνει το στόχο μέσα από μια σειρά κρίσεων και φυσικών καταστροφών που οδηγούν σταδιακά στην ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και σε μια πιο ισχυρή ένωση των Κρατών Μελών.
Οι εμπειρογνώμονες ανέπτυξαν και εξειδίκευσαν τα σενάρια και συνδιαμόρφωσαν μια σειρά από βήματα υλοποίησης (pathways) εστιάζοντας σε συγκεκριμένες δράσεις απαντώντας στις ερωτήσεις τί, ποιος, πότε και γιατί. Τέλος, οι εμπειρογνώμονες εργάστηκαν πάνω σε οκτώ εγκάρσιες περιοχές δράσης (cross-cutting areas) που είναι σημαντικές για την επίτευξη του στόχου του ουδέτερου ισοζυγίου άνθρακα μέχρι το 2050.
Τα αποτελέσματα από τη συλλογική εργασία των εμπειρογνωμόνων θα αποτελέσουν τη βάση για το προσχέδιο της έκθεσης, που θα τεθεί στη συνέχεια σε διαβούλευση με τις διάφορες υπηρεσίες και φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η τελική έκθεση στρατηγικών προβλέψεων αναμένεται να δημοσιευθεί τον Ιούνιο του 2023.
