Η ανάδειξη της σημασίας των Εθνικών Ερευνητικών Υποδομών στην κοινωνία και η συμβολή τους στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, καθώς και η παρουσίαση των 28 Ερευνητικών Υποδομών που χρηματοδοτούνται ήδη από το ΕΣΠΑ 2014-2020 ήταν το αντικείμενο εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2019 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Στην εκδήλωση «Οι Ερευνητικές Υποδομές στην υπηρεσία της Κοινωνίας και της Οικονομίας της Γνώσης», που διοργανώθηκε από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) και την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητας, Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας (ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ), υπήρξε μεγάλη ανταπόκριση και συμμετοχή της ερευνητικής, ακαδημαϊκής και επιχειρηματικής κοινότητας.
Στην εκδήλωση, όπου παρουσιάστηκε το ολοκληρωμένο πλάνο χρηματοδότησης των Εθνικών Ερευνητικών Υποδομών με 224 εκατ. ευρώ, παρέστησαν και χαιρέτησαν ο Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας, Κώστας Φωτάκης, ο Υφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Στάθης Γιαννακίδης, η Γενική Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, Πατρίτσια Κυπριανίδου και η Προϊσταμένη ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ, Αγγελική Φέτση.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης αναλύθηκαν οι κύριες πολιτικές κατευθύνσεις και πρωτοβουλίες για τη στήριξη της Έρευνας και της Καινοτομίας στη χώρα. Συγκεκριμένα, παρουσιάσθηκε η μέχρι τώρα εξέλιξη υλοποίησης του Πολυετούς Σχεδίου Χρηματοδότησης Ερευνητικών Υποδομών Εθνικής Εμβέλειας της περιόδου 2014-2020. Σε αυτό περιλαμβάνονται 28 ολοκληρωμένες ερευνητικές υποδομές εθνικής εμβέλειας και ανοιχτής πρόσβασης με στοιχεία εξωστρέφειας, βιωσιμότητας και υποστήριξης της καινοτομίας και μέχρι στιγμής έχουν χρηματοδοτηθεί, από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» 2014-2020, με 91 εκατομμύρια ευρώ.
Οι Ερευνητικές Υποδομές αποτελούν ένα κύριο δομικό στοιχείο του ερευνητικού συστήματος της χώρας και η σημασία τους δεν περιορίζεται σε κτηριακές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, αλλά περιλαμβάνει το ανθρώπινο δυναμικό, την τεχνογνωσία, την πληροφορία, την δικτύωση και όλα τα απαιτούμενα άυλα στοιχεία για την λειτουργία και πλήρη αξιοποίησή τους.
Οι Ερευνητικές αυτές Υποδομές καλύπτουν τους τομείς: Βιολογικές και Βιοϊατρικές Επιστήμες, Ενέργεια και Περιβάλλον, Αγροδιατροφή, Φυσικές επιστήμες, Υλικά, Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές επιστήμες, ενώ εξασφαλίζουν περισσότερες από 800 ποιοτικές θέσεις εργασίες για προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης δήλωσε: «Οι Εθνικές Ερευνητικές Υποδομές αποσκοπούν στην προαγωγή των επιστημονικών τομέων, όσο και στην προσφορά υπηρεσιών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Στο πλαίσιο αυτό η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και των υποδομών της Έρευνας είναι κομβικής σημασίας για τη διαμόρφωση των πολιτικών και του κατάλληλου περιβάλλοντος, ιδιαίτερα για την προετοιμασία της θέσης της χώρας στην επικείμενη 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Η ανοιχτή πρόσβαση στις Ερευνητικές Υποδομές είναι καίριας σημασίας και εξασφαλίζεται με τις 28 βασικές υποδομές που λειτουργούν σε ελληνικά ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα και στηρίζονται από την ΓΓΕΤ με το συνολικό ποσό των 91 εκ.€ στο πλαίσιο του προγράμματος των Εθνικών Ερευνητικών Υποδομών, με την ενίσχυση με 24 εκ.€ του ερευνητικού εξοπλισμού μεγάλης αξίας από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) και με την συμμετοχή στις μεγάλες ευρωπαϊκές υποδομές Έρευνας. Επιπλέον, δημιουργούμε Υποδομές Εμβληματικών Δράσεων συνολικού προϋπολογισμού 64 εκ. €, που αφορούν τη ναυπήγηση ωκεανογραφικού ερευνητικού σκάφους και τη δημιουργία Δικτύου για την παρακολούθηση της Κλιματικής Αλλαγής. Τέλος, στηρίζουμε με 45 εκ.€ τις Ερευνητικές Υποδομές της περιφέρειας με το πρόγραμμα Περιφερειακής Αριστείας που θα προκηρυχθεί άμεσα.
Όπως υπογράμμισε ο Κ. Φωτάκης: "Η συνολική στρατηγική που έχει διαμορφωθεί για τις Εθνικές Ερευνητικές Υποδομές στοχεύει στην ενθάρρυνση συνεργειών για τη δημιουργία μεγάλης προστιθέμενης επιστημονικής και οικονομικής αξίας που θα συνεισφέρει και στην αναχαίτιση του brain drain και του brain waste (ετεροαπασχόληση) του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού της χώρας».
Από την πλευρά του ο Υφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Στάθης Γιαννακίδης δήλωσε: «Ένα από τα χαρακτηριστικά του στρεβλού παραγωγικού μοντέλου, που αποδείχθηκε το πλέον εύθραυστο κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ήταν ότι στηριζόταν ελάχιστα στην τεχνολογική πρόοδο και καινοτομία. Παράλληλα, η χώρα κατέγραφε χαμηλές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην Έρευνα και την Καινοτομία όπως επίσης διαρροή επιστημόνων προς εξωτερικό ταυτόχρονα με την υποεκμετάλλευση του ταλέντου και του ανθρώπινου δυναμικού σε εγχώριο επίπεδο. Αυτή η κυβέρνηση είχε εξαρχής αποδώσει κεντρικό ρόλο στην έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη, ως πυλώνες του παραγωγικού μοντέλου που προωθεί. Το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τον Τομέα Έρευνας και Καινοτομίας του ΥΠΠΕΘ ώστε να εξασφαλίζεται τόσο η χρηματοδότηση για τις σχετικές πρωτοβουλίες όσο και η διασύνδεση της ερευνητικής δραστηριότητας με την παραγωγή».
Κατά τον χαιρετισμό της η Γενική Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, Πατρίτσια Κυπριανίδου, δήλωσε: «Η χρηματοδότηση των Ερευνητικών Υποδομών εντάσσεται σε ένα σύνολο γενναίας χρηματοδότησης που δίνεται στοχευμένα για την ενίσχυση της Έρευνας και Καινοτομίας στη χώρα σε θεματικές περιοχές με συγκριτικό πλεονέκτημα, για νέες θέσεις επιστημόνων και για την ενίσχυση των χαρακτηριστικών έντασης γνώσης των ελληνικών επιχειρήσεων. Ήδη διαβλέπονται τα πρώτα αποτελέσματα των προσπαθειών μας: Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι από τις 730 εταιρείες που μετέχουν στη δράση «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» οι 500 είναι εταιρείες που χρηματοδοτούνται για πρώτη φορά. Μέσα από τη χρηματοδότηση των Ερευνητικών Υποδομών ενισχύεται η καινοτόμος επιχειρηματικότητα και δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Παράλληλα, ενισχύεται το αναπτυξιακό και κοινωνικό προφίλ της δημόσια Έρευνας και εξυπηρετούνται κοινωνικές και αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας για την κοινωνία και την οικονομία της γνώσης».
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκαν παράλληλες συνεδριάσεις (συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης) στους θεματικούς τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται οι 28 Ερευνητικές Υποδομές, όπου συζητήθηκαν θέματα όπως η ταυτότητα της κάθε υποδομής, η συμβολή στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, οι πολιτικές πρόσβασης σε αυτές, η εξυπηρέτηση των χρηστών και η συνεισφορά τους στην αντιμετώπιση του φαινομένου της διαρροής εγκεφάλων (brain drain και brain waste).
