Τα αποτελέσματα της ελληνογερμανικής συνεργασίας στον τομέα Έρευνας & Καινοτομίας παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση "Ελληνο-Γερμανικές Ημέρες για την Έρευνα, την Καινοτομία και τους νέους επιστήμονες" που διοργανώθηκε στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στις 9 και 10 Δεκεμβρίου 2015. Στην εκδήλωση συμμετείχαν ο Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας & Καινοτομίας, καθηγ. Κώστας Φωτάκης, και ο Αναπληρωτής Υπουργός του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Παιδείας & Έρευνας Thomas Rachel, οι οποία έδωσαν κοινή συνέντευξη Τύπου. Το ελληνογερμανικό πρόγραμμα έχει χρηματοδοτήσει από το 2013 μέχρι σήμερα 23 ερευνητικά έργα με περισσότερα από 10 εκατ. ευρώ και αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια με διπλάσιο σχεδόν προϋπολογισμό. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε και η βράβευση νέων ερευνητών για τα τρία καλύτερα έργα.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν πάνω από 150 άτομα και από τις δύο χώρες, οι οποίοι παρακολούθησαν τον απολογισμό του πρώτου Ελληνο-Γερμανικού Προγράμματος Συνεργασίας για την Έρευνα και Ανάπτυξη, και συζήτησαν τις λεπτομέρειες ενός νέου προγράμματος Ε&Τ συνεργασίας. Το πρώτο Πρόγραμμα ξεκίνησε τον Μάρτιο 2013 με πολύ καλά αποτελέσματα.
Είκοσι τρεις προτάσεις επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση με βάση την επιστημονική αριστεία, και οι ομάδες που συνεργάστηκαν είχαν τη δυνατότητα να υλοποιήσουν τα έργα τους κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών. Ελλάδα και Γερμανία έχουν διαθέσει πάνω από 10 εκατ. ευρώ για τον σκοπό αυτό. "Με την πρωτοβουλία αυτή, κάναμε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας στις δύο χώρες μας, οι οποίες ωφελούνται σημαντικά" δήλωσε ο Αναπληρωτής Υπουργός Thomas Rachel.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ελληνο-Γερμανικό Πρόγραμμα Συνεργασίας για την Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) είναι το μόνο διμερές ερευνητικό πρόγραμμα της Γερμανίας σε συνεργασία με άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος Ε&Α, το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Έρευνας της Γερμανίας (BMBF) και η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) συγχρηματοδοτούν ερευνητικά έργα συνεργασίας στους τομείς της υγείας, της βιο-οικονομίας, της ενέργειας, των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, της ψηφιοποίησης υπηρεσιών με επίκεντρο τον άνθρωπο, καθώς και σχετικά με υπηρεσίες/εφαρμογές ΤΠΕ, όπως επίσης έρευνα στους τομείς της νανοτεχνολογίας και της φωτονικής.
Στον τομέα της έρευνας για την υγεία, για παράδειγμα, οι επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Eberhard Karls του Tubingen και στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο "Αγιος Σάββας" στην Αθήνα ερευνούν ανοσολογικές "υπογραφές", που μπορούν να χρησιμεύσουν ως βιολογικοί δείκτες στην ογκογένεση. Προτίθενται να χρησιμοποιήσουν αυτή τη νέα μέθοδο στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος για τη βελτίωση της θεραπείας του καρκίνου του μαστού. Στον τομέα των κοινωνικών επιστημών ένα άλλο έργο προσβλέπει στην ανάλυση των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης για επιλεγμένες γερμανικές και ελληνικές κοινότητες και δήμους.
Όπως δήλωσε ο Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Καθηγητής Κ. Φωτάκης "Περαιτέρω συνεργασία Ε&Α προβλέπεται μέσα από μια δεύτερη φάση διμερούς προγράμματος ερευνητικής συνεργασίας 3ετούς διάρκειας (συνολικού προϋπολογισμού 18 εκ. ευρώ από τις δύο χώρες, με ισομερή συμμετοχή), με στόχο να επικεντρωθεί σε ένα εκτεταμένο φάσμα ερευνητικών πεδίων.
Το νέο πρόγραμμα θα υποστηρίξει οριζόντιες δράσεις, που επιτρέπουν την συμπληρωματικότητα με δράσεις του Ορίζοντα 2020, σε νέους τομείς προτεραιότητας". Από την πλευρά του ο Αν. Υπουργός Τ. Rachel δήλωσε: "Επιθυμούμε αυτό το πρόγραμμα να δώσει τη δυνατότητα σε Έλληνες επιστήμονες σε μια προοπτική μέλλοντος για εργασία στη χώρα τους. Πρόκειται για ένα εμβληματικό πρόγραμμα που θα προάγει τις συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών".
Το πρόγραμμα αναμένεται να ξεκινήσει τον Απρίλιο 2016 και θα απευθύνεται σε όλους τους ερευνητές, με τη συμμετοχή ερευνητικών κέντρων, πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από το αν συμμετείχαν στο προηγούμενο πρόγραμμα, με κύριο κριτήριο αξιολόγησης την επιστημονική αριστεία και με στόχο να δοθούν προοπτικές σε νέους επιστήμονες.
Όπως επισήμανε ο Κ. Φωτάκης στη συνέντευξη Τύπου, οι στοχεύσεις του Υπουργείου στον τομέα της έρευνας είναι: α) η έρευνα και η γνώση που παράγεται να αποτελεί στήριγμα για την παιδεία και τον πολιτισμό και β) η καινοτομία που προκύπτει να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για τη χώρα. δήλωσε δε χαρακτηριστικά: "Η ελληνογερμανική συνεργασία στον τομέα της έρευνας έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια. Τα τελευταία χρόνια έχει αναβαθμιστεί το μέγεθος των προγραμμάτων που στηρίζονται. Η επιτυχία του προγράμματος οδήγησε στην απόφαση για περαιτέρω ενίσχυση, να εξεταστούν νέες ιδέες ώστε η επιστημονική κοινότητα των δύο χωρών να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά. Τέτοιες πρωτοβουλίες φέρνουν τους λαούς πιο κοντά και με τη διαμόρφωση κατάλληλων πολιτικών έχουν αντίκτυπο σε όλη την κοινωνία".
Στόχος των ερευνητικών προγραμμάτων είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των 2 χωρών και να προσελκύσουν περισσότερα κονδύλια για χρηματοδότηση ερευνητικών έργων από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα πλαίσιο Ορίζοντας 2020.
Ο Αν. Υπουργός Κ. Φωτάκης αναφέρθηκε στη συνέντευξη Τύπου και στο νέο Ταμείο για τη χρηματοδότηση της Έρευνας και Καινοτομίας, που αναμένεται να λειτουργήσει το επόμενο διάστημα και να χρηματοδοτήσει σχετικές δράσεις πέρα από τον Ορίζοντα 2020 και το ΕΣΠΑ 2014-2020. Επισήμανε δε ότι το κρίσιμο σημείο είναι πώς θα γίνεται η διακυβέρνηση του Ταμείου χωρίς την εξάρτηση από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία και με μακρύ ορίζοντα πέρα από διετία. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν επαφές με τη Γερμανία και με άλλες χώρες, ώστε να αξιοποιηθεί η εμπειρία από αντίστοιχες δομές στο εξωτερικό.
Απονομή βραβείων σε νέους ερευνητές για καινοτόμα έργα σε Ενέργεια και Υγεία
Κατά τη διάρκεια των Ελληνο-Γερμανικών Ημερών Έρευνας, Καινοτομίας και Νέων Επιστημόνων οι δύο Υπουργοί απένειμαν σε τρεις ομάδες νέων ερευνητών και από τις δύο χώρες, βραβεία για τις καλύτερες παρουσιάσεις των έργων τους στους τομείς της Ενέργειας και της Υγείας. Τα βραβεία συνίστανται σε μία οργανωμένη επίσκεψή τους σε υψηλού επιπέδου ερευνητικά ιδρύματα σε Ελλάδα και Γερμανία. Ο κ. Φωτάκης και ο Γερμανός ομόλογός του, T. Rachel, εντυπωσιάστηκαν από την υψηλή ποιότητα της ερευνητικής συνεργασίας και το υψηλό επίπεδο των παρουσιάσεων των ομάδων. "Προσφέρουμε στους νέους ερευνητές ευκαιρίες να ενισχύσουν και να διευρύνουν τη συνεργασία τους και σε ευρωπαϊκό επίπεδο", δήλωσε ο Τ. Rachel στην τελετή απονομής των βραβείων.
- Το 1ο βραβείο απονεμήθηκε στο έργο "Wassermod - Water adsorption and diffusion studies on novel materials for adsorptive heat transformation" (συνεργασία Σχολής Χημικών Μηχανικών EMΠ με Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems ISE και Πανεπιστημίου Leipzig).
- Το 2ο βραβείο απονεμήθηκε στο έργο "Shelion - Silicon based high-energy lithium-ion cells" (συνεργασία Δημοκρίτειου Παν/μίου Θράκης με Fraunhofer Institute for Chemical Technology και Limedion GmbH).
- Το 3ο βραβείο απονεμήθηκε στο έργο "Ispebreast - Immune signatures within the tumor and in the peripheral blood as prognostic/predictive biomarkers in Breast Cancer" (συνεργασία Αντικαρκινικού Νοσοκομείου "Αγιος Σάββας" με Τubingen University Hospital).
Οι ερευνητές που βραβεύθηκαν θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν την άλλη χώρα και να γνωρίσουν το ερευνητικό σύστημα της, αποκτώντας χρήσιμες εμπειρίες και επαφές για τη συνέχιση του ερευνητικού τους έργου.
Σημειώνεται ότι το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, στο πλαίσιο της παραγωγής και δημοσίευσης δεικτών για Ε&Α, δημοσίευσε πρόσφατα συνοπτική μελέτη με τίτλο "An analysis of the state of research and development co-operation between Greece and Germany". Στη μελέτη, η οποία είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση http://metrics.ekt.gr/el/node/274, παρουσιάζονται στοιχεία για την επιστημονική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας όπως αποτυπώνεται μέσα από τη συμμετοχή σε ερευνητικά έργα του 7ου Προγράμματος Πλαισίου της ΕΕ, την παραγωγή επιστημονικών δημοσιεύσεων σε διεθνή περιοδικά και τα έργα που έχουν χρηματοδοτηθεί από τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας στο πλαίσιο της διακρατικής συνεργασίας Ελλάδα - Γερμανία.