Hμερίδα για την Ανοικτή Εκπαίδευση διοργάνωσε την Πέμπτη 12 Μαρτίου 2015 στην Αθήνα, στο πλαίσιο της διεθνούς Εβδομάδας Ανοικτής Εκπαίδευσης 2015, το Ακαδημαϊκό Διαδίκτυο (GUnet) με την υποστήριξη του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣEAB), του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), της Εταιρείας Ελεύθερου Λογισμικού/ Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην Ημερίδα παρουσιάστηκαν δράσεις, πρωτοβουλίες και έργα που αφορούν την Ανοικτή Εκπαίδευση, όπως η νέα πύλη αναζήτησης ελληνικών ανοικτών μαθημάτων opencourses.gr.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο Ι. Δρακόπουλος του Πανεπιστημίου Αθηνών και σημείωσε μεγάλη επιτυχία, καθότι προσέλκυσε το ενδιαφέρον της ακαδημαϊκής κοινότητας, αλλά και φορέων του ευρύτερου ερευνητικού οικοσυστήματος. Στα θετικά της ημερίδας συγκαταλέγεται, επίσης, το γεγονός ότι αποτέλεσε βήμα διαλόγου μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας και εκπροσώπων της πολιτείας που χαράζουν πολιτική για τα θέματα που αφορούν στην εξωστρέφεια της εκπαίδευσης.
Μέλη του διδακτικού και τεχνικού προσωπικού των ΑΕΙ και γενικότερα δημιουργοί ανοικτού εκπαιδευτικού περιεχομένου και πόρων, συζήτησαν προβληματισμούς, προτάσεις και προοπτικές που διανοίγει η Ανοικτή Εκπαίδευση και παρουσίασαν τους βασικούς πυλώνες της: τα ανοικτά μαθήματα και τα ανοικτά συγγράμματα, την ανοικτή πρόσβαση και τα ανοικτά δεδομένα.
Στην εκδήλωση, την οποία συντόνισε ο επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Λειτουργίας και Διαχείρισης Δικτύου του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Ακαδημαϊκού Διαδικτύου GUnet κ. Λάζαρος Μεράκος, παρουσιάστηκε η Εθνική Πύλη Αναζήτησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων (www.opencourses.gr) η οποία συγκεντρώνει μεταδεδομένα που επιτρέπουν την αναζήτηση των μαθημάτων που διδάσκονται στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ, και είναι ελεύθερα προσβάσιμα και δωρεάν διαθέσιμα στο Διαδίκτυο για όλους (μέχρι σήμερα διατίθενται ήδη 420 μαθήματα από 11 ακαδημαϊκά ιδρύματα).
Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Δρ Δημήτρης Χασάπης, συμμετείχε στην εκδήλωση και στον χαιρετισμό που απηύθυνε, μίλησε για τις δυνατότητες και τις προοπτικές που διανοίγει η Ανοικτή Εκπαίδευση, τονίζοντας το γεγονός πως μπορεί να προκαλέσει ακόμη και αλλαγή παραδείγματος αν αυτή η προσπάθεια μας βρει όλους ενεργούς συνδιαμορφωτές της.
Με αναφορά στα Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ως συνιστώσα της Ανοικτής Εκπαίδευσης, ο κ. Λάζαρος Μεράκος, από το Ακαδημαϊκό Διαδίκτυο (GUnet), επεσήμανε το εύρος αυτών που μπορούν να παρακολουθήσουν τα υφιστάμενα ψηφιακά μαθήματα, τονίζοντας ότι με τα Ανοικτά Μαθήματα δεν εκπαιδεύονται μερικές δεκάδες αλλά χιλιάδες φοιτητές και φοιτήτριες που επιθυμούν να διευρύνουν ή να ανανεώσουν τις γνώσεις του μέσω της αυτοεκπαίδευσης.
Εκ μέρους του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Δρ Παντελής Μπαλαούρας, παρουσίασε τη δράση 'Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών που στοχεύει στην ανάπτυξη τουλάχιστον 350 ανοικτών ακαδημαϊκών μαθημάτων και στην ελεύθερη διάθεσή τους, μέσω του Διαδικτύου. Τα Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της δράσης θα φιλοξενούνται στην πλατφόρμα Open eClass (http://www.openeclass.org), θα είναι διαθέσιμα μέσω των υπηρεσιών opencourses.uoa.gr και eclass.uoa.gr (η-Τάξη) και φιλοδοξούν να αναβαθμίσουν τη δομή και το περιεχομένου υφιστάμενων ψηφιακών μαθημάτων χαράζοντας παράλληλα το δρόμο για τη δημιουργία νέων, με βάση διεθνείς πρακτικές και πρότυπα, ώστε τα παραγόμενα ανοικτά ακαδημαϊκά μαθήματα να γίνουν αρωγοί της δια ζώσης διδασκαλίας.
Από την πλευρά του ο κος Κωνσταντίνος Τσιμπάνης, μέλος ΔΕΠ και δημιουργός/εκπαιδευτής ανοικτών ακαδημαϊκών μαθημάτων, παρουσίασε την ανοικτή πλατφόρμα διαχείρισης, καταγραφής και μετάδοσης βιντεοδιαλέξεων OpenDelos (www.opendelos.org) που υποστηρίζει τη δράση Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων σε συνδυασμό με την πλατφόρμα Open eClass και την εθνική πύλη αναζήτησης μαθημάτων που αναπτύσσει το GUnet και η οποία φιλοδοξεί να γίνει το YouTube της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Πώς η Ανοικτή Πρόσβαση συνεισφέρει στην Ανοικτή Εκπαίδευση
Η Δρ Εύη Σαχίνη, διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), ανέφερε ότι το ΕΚΤ στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για την ενίσχυση της πολιτικής της Ανοικτής Πρόσβασης, υποστηρίζει δυναμικά με αναπτυξιακές δράσεις την οργάνωση και την ελεύθερη διάθεση των επιστημονικών δημοσιεύσεων και δεδομένων στην Ελλάδα, αναπτύσσοντας παράλληλα, με ανοικτό λογισμικό, ηλεκτρονικές υποδομές για τη συσσώρευση περιεχομένου στην επιστήμη και τον πολιτισμό. Παράλληλα, σχεδιάζει και υλοποιεί στοχευμένες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης (διεθνή συνέδρια, εκδηλώσεις, σεμινάρια κ.α.) για τα οφέλη της ανοικτής πρόσβασης στην ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα και στο ευρύ κοινό, με στόχο την υιοθέτηση πολιτικών και πρακτικών της Ανοικτής Επιστήμης.
Από την πλευρά της, η Δρ Βικτωρία Τσουκαλά, υπεύθυνη της μονάδας Ηλεκτρονικών εκδόσεων και Δράσεων ΑΚΕ του ΕΚΤ, μίλησε για τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες ερευνητικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου που αναπτύσσει το ΕΚΤ. Επίσης αναφέρθηκε στο πώς η Ανοικτή Πρόσβαση συνεισφέρει στην Ανοικτή Εκπαίδευση, παρουσιάζοντας παραδείγματα καλών πρακτικών που αξιοποιούν εκπαιδευτικούς πόρους που είναι ελεύθερα διαθέσιμοι μέσω των αποθετηρίων που διαχειρίζεται το ΕΚΤ, όπως το αποθετήριο repository.edulll.gr με πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό από έργα ΕΠΕΑΕΚ & ΕΠΕΔΒΜ, το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (www.didaktorika.gr) και το Αποθετήριο Εκπαιδευτικού Περιεχομένου για την Ακρόπολη (repository.acropolis-education.gr).
Ο Νικόλαος Μήτρου, καθηγητής ΕΜΠ και πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ), αναφερόμενος στη διακήρυξη του Βερολίνου για την Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση των Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών (που λάμβανε ως υποστηρικτική βάση τη διακήρυξη της Βουδαπέστης, τη διακήρυξη της Βηθεσδά και τον καταστατικό χάρτη ECHO, ώστε να μπορέσει να προωθήσει το διαδίκτυο ως εργαλείο με μακροπρόθεσμη στόχευση τη δημιουργία παγκόσμιας βάσης για επιστημονική γνώση και ανθρώπινο στοχασμό) και υπενθυμίζοντάς πως Ανοικτή Πρόσβαση (Open Access) σημαίνει το δικαίωμα του καθενός στην πρόσβαση, τη χρήση ή επανάχρηση, τη δημιουργία και το διαμοιρασμό της πληροφορίας, σκιαγράφησε τη βάση στην οποία στηρίχθηκε για να αναπτυχθεί η διεθνώς καινοτόμα δράση παραγωγής 'Ελληνικών Ακαδημαϊκών Ηλεκτρονικών Συγγραμμάτων και Βοηθημάτων/ Κάλλιπος'.
Εκπροσωπώντας την ΕΕΛ/ΛΑΚ, ο κ. Θεόδωρος Καρούνος, αναφέρθηκε στα Ανοικτά Δεδομένα και στο πως αυτά συνεισφέρουν στην Ανοικτή Εκπαίδευση και την επιδιωκόμενη αλλαγή παραδείγματος. Επεσήμανε μάλιστα, πως ότι είναι δημόσιο στον φυσικό χώρο, οφείλει να είναι ελεύθερα διαθέσιμο και στον αντίστοιχο ψηφιακό.
Ο Κύκλος των ομιλιών έκλεισε με την παρουσίαση του κυρίου Νικόλαου Αβούρη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών και Υπευθύνου της ερευνητικής ομάδας Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου-Υπολογιστή, ο οποίος μίλησε για την πολιτική του Πανεπιστημίου Πατρών σε θέματα 'ανοικτότητας'. Ακολούθησε συζήτηση η παρούσα κατάσταση στον τομέα της Ανοικτής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, καθώς και τα επόμενα βήματα που θα πρέπει να ακολουθηθούν.