Η έξυπνη εξειδίκευση, η καινοτομία και η οικονομία της ανοικτής γνώσης αναδεικνύονται σε βασικούς μοχλούς ανάπτυξης των Περιφερειών και τόνωσης της ανταγωνιστικότητας. Αυτό είναι το βασικό μήνυμα του διεθνούς συνεδρίου 'Week of Innovative Regions in Europe 2014' (WIRE V, Εβδομάδα Καινοτόμων Περιφερειών στην Ευρώπη) που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στην Αθήνα (Αίγλη Ζαπείου) στις 12-13 Ιουνίου. Το WIRE 2014 συγκέντρωσε 60 ομιλητές και 350 συμμετέχοντες από 30 χώρες, σε ένα διεθνές γεγονός με επίκεντρο την περιφερειακή διάσταση της καινοτομίας. Tο συνέδριο παρακολούθησαν ζωντανά μέσω Διαδικτύου περισσότερα από 1.000 άτομα.
Το συνέδριο WIRE 2014 που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έριξε τα φώτα της ευρωπαϊκής σκηνής στην Αθήνα, και πιο συγκεκριμένα στο διάλογο για τις βιώσιμες περιφερειακές πολιτικές των χωρών του Νότου σε περίοδο οικονομικής κρίσης.
Ο κόσμος της έρευνας, των επιχειρήσεων και της πολιτικής συναντήθηκε για πέμπτη συνεχή χρονιά στο σημαντικότερο ευρωπαϊκό φόρουμ διαλόγου για την περιφερειακή ανάπτυξη, για να ανταλλάξει ιδέες και προτάσεις με άξονα τη νέα πολιτική συνοχής για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 και τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που προσφέρονται στις Περιφέρειες. Στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διεθνών φορέων, όπως ο ΟΟΣΑ και η Παγκόσμια Τράπεζα, εκπρόσωποι Περιφερειών και ΟΤΑ, αλλά και επιχειρήσεων και ερευνητικών/ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, είχαν την ευκαιρία για δύο ημέρες να μοιραστούν εμπειρίες και καλές πρακτικές για τη διαμόρφωση και την αποτελεσματική υλοποίηση των Στρατηγικών Έξυπνης Εξειδίκευσης σε κάθε Περιφέρεια, με βάση την καινοτομία και τα πλεονεκτήματά τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι παρουσιάσεις εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις δυνατότητες που δίνονται στις Περιφέρειες να αξιοποιήσουν τα νέα χρηματοδοτικά προγράμματα, όπως τον Ορίζοντα 2020 που θα διαθέσει 80 δισ. ευρώ για έρευνα και καινοτομία, αλλά και τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (στις πλέον ανεπτυγμένες Περιφέρειες, τουλάχιστον του 80% των πόρων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης θα διατίθεται για την καινοτομία, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες θα είναι 50%).
Την εκδήλωση τίμησε με τη συμμετοχή της η Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Έρευνας, Καινοτομίας και Επιστήμης, Μόιρα Γκέγκεν-Κουίν, η οποία στην ομιλία της αναφέρθηκε στις νέες πρωτοβουλίες και τα προγράμματα της Επιτροπής για την ενίσχυση της καινοτομίας και ανάπτυξης, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για καίριες μεταρρυθμίσεις για να αντιμετωπίσει η Ευρώπη το ολοένα διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα στις Περιφέρειες σε θέματα έρευνας και καινοτομίας. Διαπιστώνοντας ότι η οικονομική κρίση βρίσκεται ναι μεν σε ανάκαμψη, ωστόσο ακόμα σε εύθραυστες ισορροπίες, η Επίτροπος κάλεσε τις εθνικές και περιφερειακές αρχές να επενδύσουν στην έρευνα και καινοτομία, και μάλιστα να δώσουν προτεραιότητα στους τομείς που επιδεικνύουν συγκριτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, δηλαδή να επενδύσουν στην Έξυπνη Εξειδίκευση (Smart Specialisation).
Απευθύνοντας χαιρετισμό στο συνέδριο, ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας Δρ. Χρήστος Βασιλάκος αναφέρθηκε στον στόχο για αύξηση των δαπανών για την έρευνα, από 0,69% του ΑΕΠ το 2012, στο 1,2% το 2020. Επίσης, υπογράμμισε την ανάγκη αξιοποίησης από τις ελληνικές Περιφέρειες των ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων για Έρευνα, Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα, γεγονός που θα συμβάλλει στην ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης και στην αύξηση της απασχόλησης. Παράλληλα, κάλεσε τις Περιφέρειες να ολοκληρώσουν το σχεδιασμό Στρατηγικών Έξυπνης Εξειδίκευσης με τη συμμετοχή του επιχειρηματικού & ερευνητικού κόσμου και με την υποστήριξη της ΓΓΕΤ.
Ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής Μανώλης Αγγελάκας επεσήμανε την ανάγκη να δώσουν οι Περιφέρειες προτεραιότητα στη συνεργασία με τις επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, γεγονός που θα οδηγήσει και στην αύξηση των θέσεων εργασίας. Όπως ανέφερε, κλειδί σε αυτή την προσπάθεια θα είναι η εξάλειψη της γραφειοκρατίας στις Περιφέρειες, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Εκπροσωπώντας τη νέα Περιφερειάρχη Αττικής Ρένα Δούρου, ο Γιώργος Καραμέρος υπογράμμισε ότι η Περιφέρεια Αττικής θα αξιοποιήσει όλα τα ευρωπαϊκά και εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία για να ενισχύσει την κοινωνική προστασία και να πετύχει την παραγωγική ανασυγκρότηση, την οικολογικά βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και την καλύτερη ποιότητα ζωής.
Η Δρ Εύη Σαχίνη, Διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), αναφέρθηκε στον νέο ρόλο που αποκτούν τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα, οι επιχειρήσεις και οι περιφερειακοί φορείς, στο πλαίσιο της νέας οπτικής για την καινοτομία, με τις Στρατηγικές Έξυπνης Εξειδίκευσης, που χαρακτηρίζει την προγραμματική περίοδο 2014-2020. Υπογράμμισε ότι το ΕΚΤ υποστηρίζει με τις δράσεις και τις υπηρεσίες του τους παραπάνω φορείς, έχοντας κεντρικό ρόλο στη διαχείριση της αλυσίδας της γνώσης, καθώς διαθέτει οργανωμένο ψηφιακό περιεχόμενο που παράγεται από την ακαδημαϊκή/ερευνητική κοινότητα της χώρας, καταγράφει την ερευνητική δραστηριότητα και παρέχει δεδομένα σε φορείς Έρευνας & Ανάπτυξης, ενώ διαθέτει δίκτυα συνεργατών σε όλη την ελληνική περιφέρεια.
Με αναφορά στις βασικές προτεραιότητες της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, η ευρωβουλευτής Ρόδη Κράτσα επεσήμανε ότι η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάκαμψη της οικονομίας, αποτελώντας τη μεγαλύτερη πηγή επενδύσεων στην πραγματική οικονομία. Στην ομιλία της παρουσίασε 'ιστορίες επιτυχίας' Περιφερειών σε όλη την Ευρώπη που αξιοποίησαν ευρωπαϊκούς πόρους για την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, όπως: Πόλοι Ανταγωνιστικότητας (Γαλλία), έργο SMART+ για υποστήριξη περιφερειακών επιχειρήσεων (με τη συμμετοχή 6 περιφερειών, μεταξύ των οποίων και της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας), το παράδειγμα της πόλης Λίβερπουλ στην Αγγλία, το τεχνολογικό πάρκο Berlin Adlershof.
Από την πλευρά του ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ, καθηγητής Γεώργιος-Στυλιανός Πρεβελάκης, πρότεινε στις Περιφέρειες να ενισχύσουν την εξωστρέφειά τους, να ενδυναμώσουν τη συνεργασία τους με την ελληνική Διασπορά και να αναπτύξουν ένα πνεύμα 'περιφερειακού πατριωτισμού' που αναδεικνύει το ξεχωριστό πολιτιστικό κεφάλαιό τους. Τη συνεδρία έκλεισε ο Dominique Foray (διευθυντής του CEMI, Πολυτεχνική Σχολή της Λωζάνης) παρουσιάζοντας τις δυνατότητες και τις προκλήσεις της Έξυπνης Εξειδίκευσης για τις Περιφέρειες και πώς αυτή μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη Έρευνα & Ανάπτυξη.
Στον επίσημο δικτυακό τόπο του συνεδρίου (www.wire2014.eu), που ανέπτυξε και διατηρεί το ΕΚΤ, αλλά και στις σελίδες του συνεδρίου στα κοινωνικά δίκτυα (#WIRE2014eu), θα φιλοξενηθούν το προσεχές διάστημα όλες οι παρουσιάσεις των ομιλητών και τα βίντεο του συνεδρίου, υποστηρικτής του οποίου ήταν η ΝΕΡΙΤ, καθώς και αποκλειστικές συνεντεύξεις με ομιλητές και συμμετέχοντες, μαζί με μια εκτεταμένη απολογιστική έκδοση. Στόχος είναι να συγκεντρωθεί και να διαδοθεί όλο το πολύτιμο υλικό που παρήχθη κατά τη διάρκεια του WIRE 2014, ώστε να αποτελέσει ένα οδηγό για τις Ελληνικές Περιφέρειες που σχεδιάζουν και υλοποιούν πολιτικές για την Έρευνα, την Ανάπτυξη και την Καινοτομία.