Σταθερά χαμηλές οι δαπάνες για έρευνα στην ΕΕ

229 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου το 1,85% του ΑΕΠ, διέθεσαν οι 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έρευνα, το 2007, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης 'Επιστήμη, Τεχνολογία και Καινοτομία στην Ευρώπη' που δημοσίευσε πρόσφατα η Eurostat. Το ποσοστό αυτό παραμένει σταθερό τα τελευταία χρόνια, όταν ο στόχος της ΕΕ για το 2010 είναι το 3%. Οι δαπάνες στην Ελλάδα δεν ξεπέρασαν το 1,3 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 0,57% του ΑΕΠ, ποσοστό που παραμένει σταθερό από το 2001 και την κατατάσσει στις χώρες με τις λιγότερες επενδύσεις στην έρευνα.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι μεγαλύτερες δαπάνες για την έρευνα σημειώθηκαν στη Σουηδία (3,6% του ΑΕΠ) και στη Φινλανδία (3,47%). Οι δύο αυτές χώρες είναι πρώτες και στον αριθμό των εργαζομένων στους τομείς έρευνας και τεχνολογίας (2,7% και 3,2% του συνόλου των εργαζομένων αντίστοιχα). Το 60% των συνολικών δαπανών για την έρευνα στην Ευρώπη προήλθε από τη Γερμανία (62 δισ. ευρώ), τη Γαλλία (39 δισ. ευρώ) και το Ηνωμένο Βασίλειο (37 δισ. ευρώ).

Οι μικρότερες επενδύσεις για την έρευνα σημειώθηκαν στην Κύπρο (0,45% του ΑΕΠ) και τη Σλοβακία (0,46% του ΑΕΠ). Οι χώρες με το μικρότερο ποσοστό εργαζομένων στον τομέα της έρευνας είναι η Ρουμανία (0,5%) και η Βουλγαρία (0,6%).

Όσον αφορά την Ελλάδα, το 1,4% των εργαζομένων απασχολείται στους τομείς έρευνας και τεχνολογίας (35.629 άτομα), ποσοστό που προσεγγίζει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (1,6%). Πρόκειται για προσωπικό που απασχολείται κυρίως στην ανώτατη εκπαίδευση (~0,8%) και ακολουθούν οι επιχειρήσεις (~0,3%) και ο δημόσιος τομέας (~0,2%).

Η Ελλάδα είναι, εξάλλου, μεταξύ των χωρών όπου ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των εργαζομένων απασχολείται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (όπως και οι Εσθονία, Ισπανία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Μάλτα, Πολωνία και Σλοβακία). Το 37% των εργαζομένων στην έρευνα είναι γυναίκες, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να κυμαίνεται στο 28,3%. Το 40,3% του πληθυσμού ηλικίας 20-29 ετών έχει ανώτατη εκπαίδευση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ είναι 27,6%. Επίσης, η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας σε απόφοιτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

Σύμφωνα με τα στοιχεία της περιόδου 2004-2006, το 40,9% των ελληνικών επιχειρήσεων εμπλέκεται σε δράσεις καινοτομίας. Σε όλη την ΕΕ το ποσοστό των επιχειρήσεων με δράσεις καινοτομίας (στο σύνολο των επιχειρήσεων) ανέρχεται στο 38,9%, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να καταγράφονται στη Γερμανία (63% των επιχειρήσεων), το Βέλγιο (52%), την Αυστρία και τη Φινλανδία (51% και στις δύο περιπτώσεις). Στον αντίποδα βρίσκονται οι Λετονία (16%), Βουλγαρία και Ουγγαρία (20% και στις δύο περιπτώσεις).

Το 40% των ελληνικών επιχειρήσεων συμφωνούν πως σημαντικό εμπόδιο στην καινοτομική τους δράση είναι το ιδιαίτερα υψηλό κόστος της έρευνας, το 30% η έλλειψη της χρηματοδότησης για την έρευνα από ίδιους ή άλλους πόρους, το 20% η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και το 24% η δυσκολία να βρουν συνεργάτες σε σχετικές δράσεις. Σημειώνεται πως μόνο το 3% των ελληνικών επιχειρήσεων έχουν υποβάλει κάποια αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

Γενικότερα, το ποσοστό των ελληνικών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας είναι χαμηλό. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Γραφείου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (EPO), το 2003, η Ελλάδα υπέβαλε σε ευρωπαϊκό επίπεδο μόλις 123 αιτήσεις, σε σύνολο 62.250 αιτημάτων από όλη την Ευρώπη, εκ των οποίων μόνο οι 21 αφορούσαν προϊόντα υψηλής τεχνολογίας.

Όσον αφορά την καινοτομία των επιχειρήσεων σε όλη την ΕΕ, το μεγαλύτερο ποσοστό εμπλοκής καταγράφεται στη Γερμανία (63% των επιχειρήσεων), το Βέλγιο (52%), την Αυστρία και τη Φινλανδία (51% και στις δύο περιπτώσεις). Στον αντίποδα βρίσκονται οι Λετονία (16%), Βουλγαρία και Ουγγαρία (20% και στις δύο περιπτώσεις).

Η έκθεση της Eurostat περιλαμβάνει αναλυτικά στοιχεία και δείκτες για τις δαπάνες των κρατών μελών για την έρευνα, το προσωπικό που απασχολείται στον τομέα, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, την καινοτομία, τους τομείς έντασης γνώσης της οικονομίας, κ.λπ.