Εκπαίδευση αυτιστικών ατόμων με νέες τεχνολογίες

20.05.2009

Μέσω υπολογιστών θα μπορούν πλέον να εκπαιδεύονται τα αυτιστικά παιδιά από τους ίδιους τους γονείς τους, χάρη στο καινοτόμο ερευνητικό έργο με τίτλο 'Εκπαίδευση αυτιστικών ατόμων με τη χρήση νέων τεχνολογιών' που υλοποιήθηκε από τη Μονάδα Ακοής - Ομιλίας (Διαταραχών Επικοινωνίας) της Ω.Ρ.Λ. Κλινικής του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, και το Εργαστήριο Ιατρικής Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπστημίου Θεσσαλονίκης.

Στόχος του έργου είναι η υποστήριξη των αυτιστικών παιδιών, των γονέων τους και των εκπαιδευτών, με τη χρήση ενός ανθρωπόμορφου ειδώλου (avatar) που συμβάλει στη βελτίωση της αναπτυξιακής διαδικασίας του αυτιστικού παιδιού (επικοινωνία, γνωστική απόδοση, κοινωνική αλληλεπίδραση, συμπεριφορικές δεξιότητες, και συμπεριφορικά προβλήματα), καθώς ο εγκέφαλος των αυτιστικών παιδιών λειτουργεί καλύτερα με την τεχνολογία παρά με τους ανθρώπους, ώστε το άτομο με αυτισμό να μπορεί να ζήσει μία καλύτερη ζωή.

Tο έργο που υλοποιήθηκε από τον Νοέμβριο 2007 έως τον Οκτώβριο 2008 (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 'Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση, Γ' ΚΠΣ), είχε στόχο τη διερεύνηση της συμβολής των νέων τεχνολογιών της πληροφορικής στις διαδικασίες της εκπαιδευτικής παρέμβασης και την τεκμηρίωση κάποιων ιδεών για την εφαρμογή προγραμμάτων. Βασίστηκε δε στον 'ειδικό' τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου των αυτιστικών ατόμων, σύμφωνα με σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα.

Ο αυτισμός είναι ένα σύγχρονο ιατρο-κοινωνικό-ψυχο-εκπαιδευτικό πρόβλημα με μεγάλη συχνότητα που το τελευταίο διάστημα παίρνει τη μορφή 'επιδημίας' καθώς παρουσιάζεται σε 1 στις 150 γεννήσεις και έχει τεράστιες επιπτώσεις ψυχικές και οικονομικές, στο παιδί και στην οικογένειά του, αφού εξελίσσεται με την ηλικία, και έως σήμερα δε θεραπεύεται, ενώ βελτιώνεται με 'ειδικές εκπαιδευτικές μεθόδους'.

Σύμφωνα με το ερευνητικό έργο, ένα ανθρωπόμορφο είδωλο (avatar) θα εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή, θα επικοινωνεί με το αυτιστικό άτομο και θα το εκπαιδεύει σε θέματα αυτονομίας και αυτοεξυπηρέτησης (π.χ. πώς να πλύνει τα χέρια του, πώς να φτιάξει ένα σάντουιτς, πώς να κάνει μπάνιο, πώς να χτενιστεί, πώς να βάλει χυμό και να πιει κ.ά.),σε θέματα κοινωνικών δεξιοτήτων (σούπερ μάρκετ, λεωφορείο, γιατρός), σε θέματα χρόνου (χθες, σήμερα, αύριο), χώρου (πάνω, κάτω) καθώς και σε θέματα συντονισμού και χρήσης της κίνησης του σώματος. Η πρόοδος και η εξέλιξη της πορείας του παιδιού θα καταγράφονται σε αρχείο ώστε να συμβάλλουν στην πορεία της εκπαίδευσης.

Πρόκειται για ένα εύκολο και λειτουργικό εργαλείο προσαρμοσμένο στις ανάγκες της κάθε οικογένειας με αυτιστικό παιδί, που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στο σπίτι, από τους ίδιους τους γονείς, όπως επισημαίνει η υπεύθυνη του έργου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, Μαγδαληνή Χίτογλου-Αντωνιάδου. Το αυτιστικό άτομο θα κάθεται μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή και θα επικοινωνεί με αυτό το είδωλο, το πρόσωπο του οποίου μπορεί να έχει οικεία όψη ή ακόμα και φωνή συγγενικού του προσώπου.

Το avatar θα μπορεί να πάρει στεναχωρημένες ή χαρούμενες εκφράσεις ανάλογα με το αν πέτυχε ή δεν πέτυχε η εκπαίδευση. Στο πρόγραμμα θα μπορεί να λειτουργεί και με συναισθηματική φωνή, η χροιά της οποίας θα ακούγεται χαρούμενη ή λυπημένη, ανάλογα με το αποτέλεσμα της ανταπόκρισης. Αυτό αποτελεί μία καινοτόμο μέθοδο καθώς στα αυτιστικά άτομα υπάρχει έλλειμμα συναισθηματικής απόκρισης - δεν μπορούν να κατανοήσουν εάν κάποιος είναι χαρούμενος ή λυπημένος και αντιστρόφως δεν μπορούν να εκφράσουν χαρά ή λύπη. To avatar θα μπορεί να βοηθήσει δηλαδή ένα αυτιστικό αυτιστικό παιδί να αναγνωρίζει εάν ένα πρόσωπο είναι λυπημένο ή χαρούμενο.

Στο πλαίσιο του έργου, υπήρξε συνεργασία με το εκπαιδευτικό προσωπικό της Μονάδας Αυτιστικού Aτόμου 'Ελπίδα' (Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης) όπου μελετήθηκαν ο γνωστικός, κοινωνικός και συναισθηματικός τομέας των ατόμων με αυτισμό, η εκπαίδευση όπως αυτή γίνεται στην καθημερινή πράξη και προσδιορίστηκαν οι παιδαγωγικές απαιτήσεις.