Η παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών χαμηλού κόστους σε χρήστες που είναι σε κίνηση ή κατοικούν σε δυσπρόσιτες περιοχές θα αποτελεί σύντομα μια πραγματικότητα χάρη στο ερευνητικό έργο CAPANINA, συνολικού προϋπολογισμού 5,6 εκατ. ευρώ, που χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα IST του 6ο Προγράμματος Πλαισίου. Στόχος του έργου, όπου συμμετέχουν επιστήμονες από δεκατέσσερα ερευνητικά κέντρα της Ευρώπης και της Ιαπωνία;, είναι να διερευνηθεί η χρήση ασύρματων και οπτικών ευρυζωνικών τεχνολογιών σε πλατφόρμες μεγάλου υψομέτρου (high altitude platforms - HAP).
Οι πρώτες δοκιμές της νέας τεχνολογίας, που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Ιανουάριο στο Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξαν ότι τα συστήματα HAP μπορούν να μεταδώσουν δεδομένα έως και διακόσιες φορές ταχύτερα από ό,τι τα πλέον εξελιγμένα ενσύρματα ευρυζωνικά δίκτυα. Ένα τυπικό σύστημα HAP δεν είναι τίποτα άλλο από ένα αερόστατο που πετάει σε ύψος 20 χιλιάδων μέτρων από την επιφάνεια της γης και περιέχει τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό που εκπέμπει σε συχνότητα 28/31 GHz. Οι συγκεκριμένες συχνότητες επιτρέπουν την ταχύτερη μεταφορά δεδομένων από ό,τι τα ενσύρματα δίκτυα, αλλά οι εκπομπές τους μπορούν να επηρεαστούν από διάφορες κλιματολογικές συνθήκες, όπως για παράδειγμα τη βροχή.
Οι υπεύθυνοι του έργου έχουν θέσει ως στόχο τη μεταφορά δεδομένων σε ταχύτητα μεγαλύτερη των 120 Mbits/δευτερόλεπτο ενώ μέχρι στιγμής η τεχνολογία HAP έχει ξεπεράσει ήδη την ταχύτερη σύνδεση ADSL. Στην πρώτη δοκιμή του συστήματος, επιτεύχθηκε μάλιστα μεταφορά δεδομένων στα 270 Mbits/δευτερόλεπτο. «Η ζήτηση για ταχεία επικοινωνία αυξάνεται σε όλο τον κόσμο. Η τεχνολογία HAP προσφέρει ένα μοναδικό τρόπο για παροχή χαμηλού κόστους ευρυζωνικών υπηρεσιών σε ανθρώπους που βρίσκονται στο σπίτι, είτε στο γραφείο ή εν κινήσει. Το έργο θα δημιουργήσει ευρυζωνικά δίκτυα που θα είναι διακόσιες φορές ταχύτερα από τα ενσύρματα δίκτυα ADSL» αναφέρει ο επιστημονικός υπεύθυνος του έργου, Δρ David Grace από το Πανεπιστήμιο του York.
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο επικοινωνίας του έργου κ. Alan Gobbi, η «στρατοσφαιρική ευρυζωνικότητα» μπορεί να καλύψει το κενό που υπάρχει μεταξύ των δορυφορικών και επίγειων ασύρματων τεχνολογιών: «Τοποθετώντας σε διάταξη πλέγματος ανά 60 χιλιόμετρα αερόπλοια εξοπλισμένα με τεχνολογία HAP είναι δυνατή η γεωγραφική τηλεπικοινωνιακή κάλυψη οποιασδήποτε γεωγραφικής περιοχής και η παροχή ευρείας γκάμας υπηρεσιών, από απλές τηλεφωνικές συνδιαλέξεις έως τηλεοπτικές εκπομπές υψηλής ευκρίνειας».
Εάν οι ταχύτητες που προσφέρει η τεχνολογία ADSL δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις συνεχώς εξελισσόμενες εφαρμογές πολυμέσων, η τεχνολογία HAP βρίσκεται ένα βήμα μπροστά. « Η συγκεκριμένη πλατφόρμα έχει τη δυνατότητα να προσφέρει χαμηλού κόστους ευρυζωνικές υπηρεσίες σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές όπου δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Δεν θεωρούμε όμως ότι η ευρυζωνικότητα μέσω HAP θα αντικαταστήσει την τεχνολογία ADSL στα αστικά κέντρα» αναφέρει ο κ. Gobbi, επισημαίνοντας:
«Εκτός από τη δυνατότητα ευρείας γεωγραφικής κάλυψης, η τεχνολογία HAP έχει επιπλέον σημαντικά πλεονεκτήματα. Το κόστος μιας τηλεπικοινωνιακής εγκατάστασης HAP εκτιμάται ότι είναι δέκα φορές μικρότερο από το κόστος μιας δορυφορικής υποδομής. Όσον αφορά στην παροχή υπηρεσιών, η HAP μπορεί να εξυπηρετήσει χίλιες φορές περισσότερους χρήστες από ό,τι η δορυφορική τεχνολογία».
Στο εγγύς μέλλον έχουν προγραμματιστεί δύο ακόμη δοκιμές της τεχνολογίας HAP. Τον ερχόμενο Αύγουστο ένα μη προσδεδεμένο αερόστατο θα πετάξει στο κατώτερο στρώμα της στρατόσφαιρας, πάνω από τη Σουηδία, προκειμένου να δοκιμασθεί η απόδοση του ΗΑP σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες καθώς και οι επιπτώσεις της κίνησης του αερόστατου. Το καλοκαίρι του 2006, οι εταίροι του έργου θα συνεργαστούν με το Εθνικό Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας της Ιαπωνίας για τη δοκιμή της τεχνολογίας HAP σε παγκόσμιο επίπεδο. Η δοκιμή θα περιλαμβάνει μη επανδρωμένα ηλιακά αεροσκάφη.
Οι υπεύθυνοι του έργου εκτιμούν ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία θα είναι εμπορικά διαθέσιμη σε διάστημα τριών με πέντε χρόνων, ενώ θα χρειαστούν επιπλέον δύο χρόνια για την παροχή υπηρεσιών ΗΑP σε χρήστες εν κινήσει. Υπολογίζεται ότι η νέα τεχνολογία, εφόσον αναπτυχθεί πλήρως, θα έχει τη δυνατότητα μετάδοσης δεδομένων ακόμα και σε επιβάτες ενός τρένου που ταξιδεύει με ταχύτητα μεγαλύτερη των 300 km/ώρα.