Απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής των Ευρωπαίων μπορούν να μειώσουν την έκθεσή τους σε καρκινογόνες ουσίες, σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου PEOPLE (Population Exposure to Air Pollutants in Europe) που παρουσιάστηκαν στις 30 Ιουνίου 2003, στις Βρυξέλλες, από τον Επίτροπο για θέματα Έρευνας Ph. Busquin. Πόσοι είναι όμως διατεθειμένοι να σταματήσουν το κάπνισμα ή να περιορίσουν τη μετακίνηση με το αυτοκίνητό τους;
Το έργο PEOPLE, που εγκαινιάστηκε τον περασμένο Οκτώβριο, εντάσσεται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για 'καθαρότερο αέρα στις ευρωπαϊκές πόλεις'. Σχετικές δράσεις έχουν ήδη πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες, τη Λισαβόνα, το Βουκουρέστι και τη Λουμπλιάνα.
Το πιλοτικό στάδιο του έργου πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, όπου 125 εθελοντές 'φόρεσαν' έναν 'ανιχνευτή μόλυνσης' για 12 ώρες. Μετρήθηκε έτσι η καθημερινή έκθεση των πολιτών σε ατμοσφαιρικούς ρύπους όπως στην καρκινογόνο ουσία βενζόλιο που παράγεται από το κάπνισμα και τα αστικά μέσα μεταφοράς.
Οι σχετικές μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους (δρόμους, πάρκα, σταθμούς μετρό, γραφεία, μαγαζιά, κ.λπ.), ενώ οι εθελοντές επιλέχθηκαν με αυστηρά κριτήρια, ώστε να αντιπροσωπεύονται οι μη καπνιστές που δεν εκτίθενται στην κυκλοφορία (ομάδα ελέγχου), οι καπνιστές, οι χρήστες ιδιωτικών μέσων μεταφοράς, οι χρήστες μέσων μαζικής μεταφοράς, οι ποδηλάτες και οι πεζοί.
Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα για τους ατμοσφαιρικούς ρύπους σε ανοιχτό χώρο, καθώς το επίπεδο συγκέντρωσης βενζολίου στις Βρυξέλλες έχει μειωθεί κατά το ήμισυ τα τελευταία δέκα χρόνια. Σύμφωνα με τον Giovanni De Santi, Προϊστάμενο του τομέα 'Εκπομπές και Υγεία' του Iνστιτούτου Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Κοινού Κέντρου Ερευνών ( JRC), αυτό οφείλεται στα ορατά πλέον αποτελέσματα της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας για την καταπολέμηση της ρύπανσης.
Όσον αφορά τη ρύπανση σε κλειστούς χώρους, τα επίπεδα συγκέντρωσης βενζολίου είναι ιδιαίτερα υψηλά στα σπίτια των πολιτών, στα μαγαζιά και στα κέντρα, ενώ χαμηλά παρουσιάζονται στα σχολεία και στα γραφεία.
Παράλληλα, ο τρόπος μετακίνησης των πολιτών φαίνεται πως επηρεάζει και την έκθεσή τους στους ατμοσφαιρικούς ρύπους, με την έκθεση στο βενζόλιο να αυξάνεται στους οδηγούς ΙΧ και να μειώνεται στους πεζούς, στους ποδηλάτες και στους χρήστες των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Προσωπικές συνήθειες των πολιτών, όπως το κάπνισμα, επιβαρύνουν επιπλέον την έκθεσή τους στους ρύπους: δεν προκαλεί έκπληξη πως οι καπνιστές είναι η πιο επιβαρημένη κατηγορία πολιτών σε αντίθεση με τους μη καπνιστές με καθιστική εργασία.
Τα συμπεράσματα του έργου PEOPLE για την ατμοσφαιρική ρύπανση στις ευρωπαϊκές πόλεις και τις επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών αναμένεται να αξιοποιηθούν για τη διαμόρφωση σχετικής πολιτικής για τις μεταφορές. Το ενδιαφέρον είναι ιδιαίτερα έντονο, καθώς σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για το θάνατο 40.000 ατόμων, περίπου, στη Γαλλία, στην Αυστρία και στην Ελβετία.
Όσον αφορά την Αθήνα, ο μέσος όρος των επιπέδων μαύρου καπνού (65,9 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο) ξεπερνά το όριο επιφυλακής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο). Εάν οι συγκεντρώσεις του καπνού μειώνονταν στα 50 μικρογραμμάρια, τότε 441 θάνατοι Αθηναίων θα αποφεύγονταν. Αν μειωνόταν στα 20 μικρογραμμάρια, τότε θα προλαμβάνονταν 969 θάνατοι.
Το ερευνητικό έργο PEOPLE θα συνεχιστεί στη Βουδαπέστη, στο Δουβλίνο, στην Κρακοβία, στη Μαδρίτη, στο Παρίσι και στη Ρώμη. Παράλληλα, σχεδιάζεται η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Πληροφοριακού Συστήματος για την ατμοσφαιρική ρύπανση και την υγεία (APHEIS), καθώς και μια κοινή βάση δεδομένων για την ποιότητα του αέρα στις ευρωπαϊκές χώρες (AIRNET).