Η επιστήμη της Προοπτικής Διερεύνησης εφαρμόζεται από τη δεκαετία του 1960 σε χώρες όπως η Ιαπωνία, η ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ευρώπη, η Αυστραλία, η Ινδία κ.λπ., με στόχο, διαχρονικά, τη δημιουργία ενός πλαισίου κατευθύνσεων που θα βοηθήσουν τόσο την πολιτεία στο σχεδιασμό πολιτικής και στη λήψη αποφάσεων, όσο και τις επιχειρήσεις για τον καλύτερο σχεδιασμό της στρατηγικής τους.
Στην Ελλάδα, η Προοπτική Διερεύνηση ξεκίνησε να εφαρμόζεται πριν από ένα χρόνο περίπου, μέσα από την πρωτοβουλία 'Τεχνολογική Προοπτική Διερεύνηση' (Technology Foresight) της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, που υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος 'Ανταγωνιστικότητα' του Γ΄ΚΠΣ. Αντικείμενο του προγράμματος είναι η διερεύνηση του μέλλοντος της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας με επίκεντρο τις εξελίξεις στην επιστήμη και την τεχνολογία, με τελικό επιδιωκόμενο αποτέλεσμα την ελληνική εκδοχή της κοινωνίας της γνώσης.
Όπως τόνισε πρόσφατα ο γενικός γραμματέας Έρευνας & Τεχνολογίας κ. Δ. Δενιόζος, κατά την παρουσίαση των μέχρι σήμερα δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του Προγράμματος, δεν πρόκειται για μια μελέτη πρόβλεψης του μέλλοντος ή ένα στρατηγικό σχέδιο, αλλά για ένα εργαλείο μέσω του οποίου θα προσδιοριστούν πιθανές εκδοχές εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας καθώς και των συνεπαγόμενων ευκαιριών και προκλήσεων που πρέπει να αξιοποιήσει ή των κινδύνων που πρέπει να αποφύγει.
Το Πρόγραμμα 'Τεχνολογική Προοπτική Διερεύνηση' ξεκίνησε στις 15 Νοεμβρίου 2001 και αναμένεται να ολοκληρωθεί στα μέσα του 2004, δηλαδή μέσα σε έναν κύκλο 30 μηνών. Ως χρονικοί ορίζοντες της διερεύνησης έχουν τεθεί τα έτη 2015 και 2021, το δεύτερο με την αφορμή της συμπλήρωσης 200 ετών από τη διακήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης και, κατ'' επέκταση, την έναρξη της ιστορικής περιόδου των Νεοτέρων Χρόνων στην ελληνική ιστορία.
Τα αποτελέσματα των εργασιών των Ομάδων Εργασίας και της Συντονιστικής Ομάδας Έργου θα αποτυπωθούν σε 11 θεματικές εκθέσεις και μια συνθετική έκθεση, οι οποίες θα παρουσιαστούν μέσα από 25 ημερίδες που θα διοργανωθούν σε ολόκληρη την Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2004, ενώ οι δραστηριότητες της διάχυσης θα ολοκληρωθούν με τη διοργάνωση ενός διεθνούς συνεδρίου τον Ιούνιο του 2004. Τέλος, στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας της ΕΕ, σχεδιάζεται η διοργάνωση, στα Ιωάννινα το Μάιο του 2003, ενός συνεδρίου για την Τεχνολογική Προοπτική Διερεύνηση και το ρόλο της στην αντιμετώπιση των προκλήσεων από τη διεύρυνση της ΕΕ .
Η μεθοδολογία εργασίας στηρίζεται στη διαμόρφωση σεναρίων , τόσο στο επίπεδο της ελληνικής κοινωνίας , όσο και σε εκείνο των θεματικών περιοχών. Αυτό γίνεται από τις Ομάδες Εργασίας που αντιστοιχούν σε καθεμία από τις περιοχές του προγράμματος που είναι οι εξής: Πληροφορική - Επικοινωνίες και e-business, Ενέργεια, Μεταφορές, Βιομηχανική Παραγωγή και Μεταποίηση, Αγροτική Ανάπτυξη και Αλιεία, Τουρισμός και Πολιτισμός, Βιοτεχνολογία, Υλικά, Περιβάλλον, Υγεία και Ποιότητα Ζωής, Διακυβέρνηση και e-government.
Οι θεματικές ομάδες εργασίας, που στελεχώνονται από 200 άτομα, έχουν ήδη αρχίσει τον πρώτο κύκλο διαβουλεύσεων. Ο πρώτος κύκλος θα ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2003, για να τον διαδεχθεί ένας δεύτερος, ο οποίος θα ολοκληρωθεί στο τέλος του ίδιου έτους. Παράλληλα με τις Ομάδες Εργασίας, 300 άτομα συγκροτούν τις Ομάδες Στήριξης των αντίστοιχων ομάδων εργασίας, αποτελώντας πηγή άντλησης εξειδικευμένης γνώσης και εμπειρίας, αλλά και λειτουργώντας ως μια αρχική ομάδα για συστηματική επικοινωνία και διάχυση. Τα 500 άτομα που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα επελέγησαν μέσα από διαδικασία δημόσιας πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος από τη ΓΓΕΤ και τη Συντονιστική Ομάδα του Έργου.
Στο πλαίσιο του προγράμματος προβλέπεται επίσης δημόσιος διάλογος, ο οποίος αποτελεί βασική επιδίωξη και συστατικό στοιχείο της Προοπτικής Διερεύνησης. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια των δύο κύκλων διαβουλεύσεων των Ομάδων Εργασίας, προβλέπεται η διοργάνωση 22 ημερίδων (2 για κάθε Ομάδα) στο πλαίσιο των οποίων θα γίνει δημόσια συζήτηση, κριτική και περαιτέρω επεξεργασία των συμπερασμάτων των ομάδων.
Τέλος, έχει τεθεί ήδη σε λειτουργία ο διαδικτυακός τόπος www.foresight-gsrt.gr, όπου παρουσιάζονται όλα τα αποτελέσματα των εργασιών του προγράμματος .
Πληροφορίες:
Γραμματεία Τεχνολογικής Προοπτικής Διερεύνησης
Κηφισίας 220, 15231 Χαλάνδρι
τηλ.: 010 6777805, fax: 010 6777231
e-mail: foresight@logotech.gr