Ελλιπής ενημέρωση η βασική αιτία για το σκεπτικισμό των πολιτών απέναντι στις νανοτεχνολογίες

19.12.2003

Η απουσία ευκρινούς ρόλου, στόχων και πεδίου εφαρμογής είναι ορισμένοι από τους λόγους που προκαλούν το σκεπτικισμό του ευρύτερου κοινού απέναντι στη νανοτεχνολογία, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του EuroNanoForum που πραγματοποιήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2003, στην Ιταλία. 

Σε αντίθεση με άλλα επιστημονικά πεδία, η νανοτεχνολογία δεν προσανατολίζεται σε σαφώς καθορισμένες κοινωνικές ανάγκες, τόνισε ο καθηγητής Alfred Nordmann από το University of South Carolina των ΗΠΑ. Φαίνεται να υπόσχεται τα πάντα και τίποτα: από την εξάλειψη του πόνου και της δυστυχίας έως την πρόσβαση στην πληροφόρηση μέσω ενός chip εμφυτευμένου στον εγκέφαλο. 

Βασική αιτία για την ασαφή εικόνα που έχουν οι Ευρωπαίοι πολίτες για τη νανοτεχνολογία είναι πως οι σχετικές εφαρμογές καλύπτουν διάφορα επιστημονικά πεδία όπως η βιοτεχνολογία, οι επιστήμες υλικών και οι τεχνολογίες πληροφορίας. Οποιαδήποτε μονοσήμαντη ερμηνεία των δυνατοτήτων της νανοτεχνολογίας κινδυνεύει να είναι ανεπαρκής και, συνεπώς, ο όρος 'νανοτεχνολογία' πρέπει να αντικατασταθεί από τις 'νανοτεχνολογίες'. 

Οι πολύπλευρες εφαρμογές των νανοτεχνολογιών οδηγούν, όπως είναι αναμενόμενο, σε πολλαπλά ηθικά ζητήματα, συμπληρώνει ο καθηγητής Gφran Hermeren από το Lund University της Σουηδίας. Το κοινό πρέπει να αποδεχτεί πως οι επιπτώσεις των εφαρμογών νανοτεχνολογίας διαφέρουν κατά περίπτωση και ; επομένως, οι σχετικοί κίνδυνοι και τα κοινωνικο-πολιτικά ζητήματα πρέπει να εξετάζονται στο ίδιο πλαίσιο. 

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Bryan Wynne από το Lancaster University της Αγγλίας, τα καινοφανή χαρακτηριστικά των νανοτεχνολογιών που οδηγούν στο λεγόμενο 'κενό πληροφόρησης' του κοινού δεν είναι η μόνη αιτία της δυσπιστίας των πολιτών απέναντι στις νανοτεχνολογίες. Σημαντική είναι και η ευθύνη ορισμένων ερευνητικών ινστιτούτων που ασχολούνται με τις νανοτεχνολογίες, των οποίων η λανθασμένη, αν και καλοπροαίρετη, δράση οδηγεί σε αμφιβολίες. Επιπλέον, η εμπιστοσύνη συχνά κλονίζεται από ασυνεπείς εκθέσεις για την αξιολόγηση των κινδύνων των νανοτεχνολογιών. 

Η διαφάνεια και η υπερ-πληροφόρηση των πολιτών δεν είναι πάντοτε το κλειδί για την κατανόηση της επιστημονικής έρευνας και την αποδοχή της από το ευρύτερο κοινό, προειδοποιεί ο καθηγητής Hermeren. Η υπέρμετρη πληροφόρηση των πολιτών μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στη λήψη αποφάσεων και, συνεπώς, 'το κοινό πρέπει να γνωρίζει τόσα όσα χρειάζεται, ώστε η περαιτέρω πληροφόρηση να μην επηρεάζει την απόφασή του', δήλωσε χαρακτηριστικά.